درباره واکسن کرونای ایرانی چه می دانید؟
همزمان با شیوع ویروس کووید ۱۹ دانشمندان در بسیاری از کشورها تلاش برای ساخت واکسن بیماری کرونا را آغاز کردند.نخستین پروژه ساخت واکسن کرونا در ایران که توسط شرکت داروسازی شفا کلید خورد.
مراحل تولید واکسن کرونا
همه‌گیری کرونا و تاثیرگذاری آن بر اجتماع، سیاست دولت‌ها را به سمت حمایت از تولید دارو و واکسن‌های کرونا ، سوق داده و میلیاردها دلار تا به حال برای این موضوع در دنیا سرمایه‌گذاری شده است.
واکسن‌ها معمولاً قبل از رسیدن به مرحله تولید به سال‌ها تحقیق و آزمایش نیاز دارند؛ اما به دلیل اهمیت ویژه این بیماری دانشمندان در رقابت برای تولید واکسن ویروس کرونا بوده و هستند.
برای آنکه هر واکسن بتواند مجوز تولید و فروش تجاری را از سازمان بهداشت جهانی کسب کند، باید مراحلی را طی کند و نتایج موفقیت‌آمیزی در هر مرحله به‌دست آورد.
طی این روند، تعداد زیادی از واکسن‌های انتخاب‌شده حذف می‌شود؛ ولی تعدادی نیز می‌توانند با کسب نتایج مثبت مجوز نهایی را دریافت کنند. اما ذکر این نکته مهم است که واکسن برای پیشگیری است و هیچ تاثیری در درمان بیماران کرونایی ندارد. واکسن‌ها سبب تحریک سیستم ایمنی و آماده نگه داشتن آن برای مقابله با بیماری احتمالی می‌شوند.
تولید واکسن مراحلی دارد؛ نخست، مرحله تولید: در این مرحله پژوهشگران تلاش می‌کنند با استفاده از تجربیات، امکانات پیشرو و همچنین بررسی‌های دقیق پروتئین‌ها یا مواد ژنتیکی، واکسنی را انتخاب و تولید کنند که احتمال می‌دهند در پیشگیری از این بیماری موثر واقع می‌شود.
دوم، مرحله پیش‌بالینی: در این مرحله، واکسن تولید شده در کشت‌های سلولی، موش و میمون مورد آزمایش قرار می‌گیرد؛ همچنین درباره دو موضوع تحقیق می‌شود، نخست اینکه آیا واکسن سبب تحریک سیستم ایمنی در این حیوانات می‌شود و دوم اینکه این واکسن برای این حیوانات خطری دارد یا خیر.
در فاز اول تست بالینی واکسن بر تعداد محدودی در حدود ۱۰ نفر تست می‌شود و بی‌خطر بودن و میزان دوز مصرفی آن بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ تا به امروز ۳۱ نوع واکسن در این فاز قرار دارند.
در فاز دوم تست بالینی واکسن بر تعداد بیشتری از افراد در حدود ۱۰۰ نفر مورد بررسی قرار می‌گیرد که این افراد را از سنین مختلف کودکان، جوانان و افراد مسن انتخاب می‌کنند. بیشتر درباره بی‌خطر بودن واکسن و اینکه چه مقدار سیستم ایمنی را در سنین مختلف تحریک می‌کند تحقیق می‌شود؛ در حال حاضر ۱۵ واکسن در این فاز در حال بررسی است.
فاز سوم تست بالینی، به‌عنوان آخرین قسمت از تست‌های بالینی، زمان‌بر و نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر است؛ از همین رو واکسن به حدود هزار نفر تزریق می‌شود و سپس بررسی می‌شود که چند نفر از این افراد ایمن و چند نفر آلوده می‌شوند. به دلیل اهمیت ویروس کرونا سازمان بهداشت جهانی سخت‌گیری‌های خود را در این مرحله کاهش داده و اعلام کرده است، واکسنی که بتواند حداقل ۵۰ درصد از دریافت کنندگان را از بیماری محافظت کند مورد تایید قرار می‌گیرد؛ همچنین درباره میزان ایمنی‌زایی در افراد مختلف و اثرات جانبی دارو در آنها با شرایط خاص پژوهش می‌شود.
در فاز تایید نهایی، اگر واکسنی تمام مراحل را به‌درستی سپری کند و مدارک مربوط را منتشر کند، می‌تواند در این مرحله مجوز تولید و فروش تجاری را به‌دست آورد، این مرحله خیلی سریع صورت می‌گیرد.
تاریخچه واکسن کرونای ایرانی
نخستین پروژه ساخت واکسن کرونا در ایران که توسط شرکت داروسازی شفا(Shifa Pharmed) کلید خورده، در ابتدا با تزریق به سه داوطلب وارد مرحله نخست آزمایش انسانی شد.
این واکسن «کُووایران برکت» نامگذاری شده، به نام گروه شفافارمد از سوی سازمان بهداشت جهانی در فهرست واکسن‌های در حال ساخت کرونا ، ثبت شده است. واکسن کُووایران برکت پس از ارسال مستندات مربوط به مرحله نخست آزمایش انسانی آن وارد فهرست واکسن‌های در حال آزمایش این سازمان خواهد شد.
مطابق اطلاعات ثبت شده این واکسن در فهرست سازمان جهانی بهداشت، واکسن مورد آزمایش داروسازی شفا با استفاده از روش ویروس غیرفعال شده(Inactivated virus) تولید شده است. در روش سنتی تولید واکسن علیه بیماری‌های ویروسی معمولا از ویروس ضعیف یا کشته شده آن برای تحریک سیستم ایمنی بدن انسان استفاده می‌شود. سپس وقتی بدن برای دفعه بعدی با آن ویروس خاص مواجه می‌شود، پادتن(آنتی‌بادی) خاصی تولید می‌کند، درست شبیه نحوه ایمن‌سازی بدن در مقابل بیماری فلج اطفال.
شرکت داروسازی «سینوفارم» و «سینوواک» چین نیز که پیشتر واکسن‌های کووید-۱۹ را به بازار عرضه کرده‌اند، از روشی مشابه شرکت شفا استفاده کرده‌اند.
اما واکسن‌های ساخت شرکت آمریکایی-آلمانی فایزر-بیون‌تک و شرکت آمریکایی مُدرنا که تزریق آن در ایالات متحده و اتحادیه اروپا آغاز شده، با استفاده از فناوری پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی تولید شده‌اند که سرعت تولید واکسن و کارآیی آن با استفاده از این روش، سریع‌تر و بالاتر از شیوه سنتی آن است.
برای ساخت واکسن‌های «پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی»(mRNA) نیازی به ویروس نیست (اگرچه مقدار کمی از ویروس برای تعیین توالی ژنوم و آزمایش واکسن استفاده می‌شود) بلکه بخشی از رمز ژنتیکی ویروس پس از تزریق واکسن، به داخل سلول‌های بدن راه پیدا می‌کند و پروتئین شاخکی ویروس را تولید و به سیستم ایمنی ارائه می‌دهد و باعث تولید پادتن و سلول‌های ایمنی تی برای مبارزه با بیماری می‌شود.
البته پس از فعال شدن سیستم ایمنی بدن، پروتئین شاخکی ویروس و پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی از بین می‌روند ولی پادتن تولید شده برای محافظت آتی در بدن باقی می‌ماند.
واکسن روسی کرونا نیز که با نام « اسپوتنیک» به بازار عرضه شده از روش بردارهای ویروسی(Viral vectors) ساخته شده که مکانیسم کارآمدی برای انتقال ژنوم ویروس به داخل سلول‌های آلوده محسوب می‌شود.
افزون بر واکسن کُووایران، چهار پروژه ساخت واکسن ایرانی نیز در فهرست اولیه سازمان جهانی بهداشت ثبت شده است. بر این اساس، گروه دارویی میلاد و زیستا کیان آزما که در مرداد سال ۱۳۹۶ تاسیس شده در حال ساخت واکسن کووید-۱۹ با استفاده از روش ویروس غیرفعال شده هستند.
همچنین یک پروژه دیگر ساخت واکسن ایرانی نیز به نام دانشگاه شیراز درج شده که شیوه VLPs مورد استفاده قرار می‌دهد که اساس آن بر استفاده از مولکول‌هایی استوار است که شباهت زیادی به ویروس‌ها دارند ولی غیرعفونی هستند چون هیچ ماده ژنتیکی ویروسی ندارند.
این پروژه‌ها در میان ۱۷۲ پروژه جهانی ساخت واکسن کووید-۱۹ ثبت شده‌اند.گروه دارویی برکت از زیر مجموعه‌های ستاد اجرایی فرمان امام در ابتدا اعلام کرده بود که تولید واکسن ساخته شده توسط شرکت شفا، شش ماه پس از پایان موفقیت‌آمیز آزمایش آن، می‌تواند به ۱۲ میلیون دوز در ماه برسد که جوابگوی واکسیناسیون ماهانه ۶ میلیون نفر خواهد بود.
یک میلیون دوز واکسن کوو ایران برکت تولید شد
مدیر گروه تحقیقات تولید واکسن «کووایران» برکت در نشست خبری خود درتاریخ نهم خرداد گفت: در حال حاضر حدود یک میلیون دوز واکسن ایرانی کوو ایران برکت تولید شده است و آمادگی داریم که بعد از طی مراحل قانونی این واکسن‌ها را تحویل وزارت بهداشت دهیم.
حسن جلیلی در نشست خبری مرحله سوم تست انسانی واکسن کوو ایران برکت افزود: تولید این واکسن در خرداد ماه به سه میلیون دوز می رسد و در تیرماه ماه با راه اندازی خطوط تولید، این میزان ظرفیت هم افزایش می یابد.
مدیر گروه تحقیقات تولید واکسن «کووایران» برکت ادامه داد: در شهریور ماه امسال هم ظرفیت تولید این واکسن به ۱۸ میلیون دوز خواهد رسید.
جلیلی افزود: از چند هفته قبل فاز صنعتی واکسن ایرانی کوو ایران برکت آغاز شده است و با تمام توان در تلاش هستیم تا تولیدات بر اساس زمان های تعیین شده، انجام گیرد.
وی در خصوص ارسال نتایج مطالعه به سازمان جهانی بهداشت تصریح کرد: یک تیم و کارگروه از مشاوران و متخصصان صاحب نظر در این حوزه تشکیل شده و مدارک و مستندات زیادی باید فراهم شود. دو مرحله تهیه این مدارک به اتمام رسیده و به تدریج که مطالعات بالینی پیشرفت می‌کند، این مدارک فراهم و تکمیل می‌شود و برای گرفتن EUL یا مصرف اورژانسی به سازمان جهانی بهداشت ارائه خواهد شد.
واکسن برکت عوارض جدی مانند لختگی خون ندارد
پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری و محقق کارآزمایی بالینی واکسن کوو ایران برکت نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه باعث افتخار من است در ساخت این واکسن که تماماً ایرانی است، نقش داشته‌ام، اظهار داشت: نتایج فاز اول بسیار خوب و عوارض بسیار کم بود؛ نتایج فاز دوم نیز خوب بود و به نظر من اطلاعات واکسن کوو ایران برکت در فاز سوم برای آغاز واکسیناسیون عمومی کافی است.
طبرسی افزود: در این مطالعه نتایج فوق‌العاده‌ای به دست آوردیم و تاثیرگذاری واکسن در پیشگیری از ابتلا به کووید ۱۹ قابل توجه بود. تست‌های متفاوتی نیز از باب تعیین ایمونوژنیسیتی (ایمنی‌زایی) وجود دارد که در فازهای قبلی بیش از ۸۰ درصد ایمنی‌زایی را نشان داده است.
وی اضافه کرد: حدود ۲۵ درصد موارد، عوارض خفیف شامل تب، بدن درد و درد در محل تزریق داشته‌اند که در واکسن‌ها رایج است. این واکسن عوارض جدی و عارضه‌ای مانند لختگی خون نداشته و بسیار ایمنی است.
رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری خاطرنشان کرد: به مسوولان وزارت بهداشت عرض می کنم واکسن کوو ایران برکت امتحان خود را به خوبی پس داده و آمارها در این خصوص نشان می دهد جزو بهترین واکسن های تولیدشده است.
مجوز مصرف واکسن ایرانی «کووبرکت» صادر شد
سعید نمکی ظهر روز دوشنبه در آیین افتتاح طرح‌های سلامت محور استان مرکزی اظهار کرد: امروز می‌خواهم یک خوب به مردم بدهم اینکه اجازه مصرف واکسن ایرانی کووبرکت دیروز صادر شد.وزیر بهداشت از صدور مجوز واکسن ایرانی خبر داد و گفت: شب‌های زیادی از استرس و اضطراب چشم برهم نگذاشته‌ام، اما دیشب از ذوق این خبر نخوابیدم.
نمکی ادامه داد: به مردم قول داده بودیم که اجازه نمی‌دهیم هیچ بیماری پشت درب بیمارستان‌ها سرگردان شود و نخواهیم گذاشت داروی اساسی به دست مردم نرسد، با تمام سختی‌ها ۴ هزار و۷۵۰ قلم دارو را در شرایط سخت تحریم تامین کردیم و نگذاشتیم یک عمل به دلیل فقدان داروی بیهوشی کنسل شود.
وی تصریح کرد: گاهی می‌گویم خاک بر فرق من و تمثیل من، پس از فشاری که بر اهل بیت پیامبر(ص) در حصر آب آمد، دیگر چنین تحریم سختی بر امتی روا نشد که بر این مملکت روا شد.
وزیر بهداشت ادامه داد: از برخی کشورها درخواست داشتیم برای ساخت واکسن با ما کار کنند، ذره ذره با آنها پیش رفتیم، اما زمانی که به فاز تحقیقات رسیدند و پیشنهاد دادند در ایران تست کنند اجازه ندادیم و قبول نکردیم مردم ما تحت آزمایش واکسنی قرار گیرند.
نمکی گفت: تنها کشوری که در انتقال دانش فنی با ما کنار آمد کوبایی‌ها بودند که هم فاز یک و دو در کشور خودشان طی شد و فاز سوم را در ایران انجام دادیم، راه دیگری که رفتیم راه سبد کووکس بود.
وی افزود: متاسفیم برخی می‌گویند فلانی واکسن داشت و نخریدیم، این حرف‌ها درست نیست، پوستم از این حرف‌ها کلفت‌تر است، بی‌انصافی است که دل فرماندهان این عملیات بزرگ را در نبردی بی امان خالی کنیم.
وزیر بهداشت با بیان اینکه با خدا معامله کرده و تا دقیقه ۹۰ سربازی خواهد کرد، گفت: کار مهمی در واکسیناسیون در کشور راه افتاد، تعدادی از گروه‌ها را واکسینه کردیم، اما ناگهان بعضی‌ها واکسن را بر ما قطع کردند، بعضی‌هایی که دوست بودند چه برسد که دشمنان.
نمکی: واکسن ایرانی کم عارضه‌ترین و بی‌خطرترین واکسنی است که می‌توان نام برد
نمکی واکسن ایرانی را کم عارضه‌ترین و موثرترین واکسن برشمرد و ادامه داد: از همان نخستین روزهای شیوع کرونا تولید واکسن داخلی در دستور کار قرار گرفت، بر تمام پلتفرم‌های دنیا کار کردیم و موفق شدیم در کمتر از یک سال به واکسن ایرانی دست پیدا کنیم که اگر در شرایطی غیر بود تولید واکنس به ۲۰ سال زمان نیاز داشت.
وی تاکید کرد: با افتخار می‌گویم واکسنی که در ایران ساخته می‌شود کم عارضه‌ترین و بی‌خطرترین واکسنی است که می‌توان نام برد.
وزیر بهداشت بیان کرد: روز گذشته قرار بود واکسن پاستور و واکسن مجموعه برکت مجوز مصرف اضطراری بگیرند اما واکسن پاستور به دلیل کامل نبودن دو تا از سندهای کتبی مجوز نگرفت و ما هم هیچ فشاری بر کمیته‌های ناظر وارد نکردیم. قرار است مدارک را کامل کند و هفته آینده اجازه مصرف اضطراری بگیرد.
نمکی اظهار کرد: از هفته آینده دستور توزیع دزهای آماده صادر خواهد شد و واکسن برکت به مجموعه واکسیناسیون ما افزوده خواهد شد، همچنین قرار است مجموعه پاستور هفته آینده افزوده شود واکسن‌های رازی و فخرا هم در آینده نزدیک خواهد پیوست.
واکسن ایرانی کوو ایران برکت اولین واکسن ایرانی کرونا است که با طی مراحل تست مجوز وزارت بهداشت برای مصرف را پیدا کرده است.
طبق اعلام مدیر اجرایی فاز سوم مطالعات بالینی این واکسن در فاز سوم روی ۲۰ هزار داوطلب تست شده است. محمد مخبر گفته است تولید این واکسن تا شهریور ماه امسال به رقمی بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون دز خواهد رسید.
مجله اینترنتی تابناک جوان
ارسال نظرات
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۰
تازه ها