بیشتر بخوانید: افرادی که واکسن کرونا زدهاند، میتوانند خون اهدا کنند؟
٣. واکسن موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی (واکسن کووپارس): فاز ۲ بزرگسالانواکسن موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی در مرحله فاز دوم بزرگسالان قرار دارد.
واکسن کووید-۱۹ کووپارس، توسط موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی بر پایه پروتئین نوترکیب اسپایک ۲- SARS-COV ساخته و از دو بخش آنتی ژن و ادجوانت در سه دوز (تزریقی- استنشاقی، دو دوز اول واکسن به صورت عضلانی و دوز سوم به صورت استنشاقی در روز ۵۱ به داوطلبان تزریق میشود، تولید خواهد شد.
شروع واکسیناسیون با واکسن «کووپارس» در ۵۰۰ موش و ۲۵ میمون سبز آفریقایی در مدت یک سال انجام و در ادامه پس از ارسال CTD به سازمان غذا و دارو و دریافت تاییدیههای کمیته اخلاق فاز یک و دو کارآزمایی بالینی ادامه پیدا کرد.
فاز یک کارآزمایی بالینی در اسفندماه ۱۳۹۹ آغاز و نیمه فروردین ماه با ۱۳۳ جمعیت بزرگسال سالم (۱۸ تا ۵۵) ساله در مطالعه کارآزمایی بالینی با طراحی موازی، ۴ گروه شامل ادجوانت به تنهایی و واکسن در دوزهای ۵، ۱۰ و ۲۰ میکروگرم در ۲۰۰ میکرولیتر به پایان رسید.
فاز دوم کارآزمایی بالینی با حضور ۵۰۰ داوطلب از جمعیت ۱۸ تا ۷۰ ساله در حال انجام است که در این مطالعه کارآزمایی بالینی با طراحی موازی و دوسوکور، ۲ گروه واکسن و دارونما حضور دارند که انتظار بر این است تا پایان تیرماه ادامه داشته باشد.
۴. واکسن موسسه میلاد دارو نور (واکسن فخراواک): فاز ۲ بزرگسالانواکسن میلاد دارو نور در مرحله دوم بزرگسالان قرار دارد. واکسن فخراواک «واکسن شهید فخری زاده یا سپند»، واکسنی از نوع ویروس غیرفعال شده است که اسفندماه ۱۳۹۹ موفق به دریافت مصوبه اخلاق در پژوهش از سازمان غذا و دارو شده است؛ واکسنی دو دوزی که تحت مطالعه کارآزمایی بالینی دوسو با کنترل پلاسبو مورد مطالعه قرار میگیرد. این واکسن محصول شرکت «میلاد دارو نور» در زیر مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است.
مطالعه فاز یک این واکسن، بررسی بی خطری، ایمنی زایی و انتخاب دوز مناسب واکسن غیر فعال شده کووید-۱۹ (MIVAC) در گروههای واکسن در دو دوز (TCID۵۰) در حال انجام است. این مطالعه در جمعیت سالم بزرگسال ۵۵-۱۸ ساله به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده، دوسوکور با کنترل پلاسبو است و فاصلههای دو دوز نیز تقریبا ۲ و ۳ هفته در نظر گرفته شده است.
۵. واکسن ساخت شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن (واکسن سیناژن)واکسن ساخت شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن در مرحله فاز دوم بزرگسالان قرار دارد. واکسن سیناژن، پنجمین واکسن کووید-۱۹ در ایران است که مجوز کد اخلاق را گرفته است. این واکسن اولین واکسن کرونای ساخت بخش خصوصی در ایران است که به آزمایش بالینی رسیده است و مشترک با کشور استرالیا تولید خواهد شد.
در واقع ابتدا توسط یک شرکت استرالیایی به نام «وکسین» که تخصص آن در تحقیقات واکسن است توسعه پیدا کرده است و بعد فاز ۱ را با موفقیت بر روی ۴۰ شهروند استرالیایی گذرانده است و اکنون بعد از طی آزمایشات حیوانی و فاز ۱ وارد فاز ۲ خواهد شد.
کارآزمایی بالینی فاز دو این واکسن، تصادفی شده، دو سو کور و حاوی واکسن نما جهت بررسی ایمنی و اثربخشی واکسن نوترکیب با پروتئین اسپایک ویروس ۲-SARS-COV (اسپایکوژن) میباشد که در دو دوز ۲۵ میکروگرم به فاصله ۲۱ روز تزریق خواهد شد (مطالعه از اوایل خرداد ماه شروع خواهد شد).
خوشبختانه به نظر میرسد ویروس کرونا، واکسن پذیر است. سابقه مطالعات قبلی بر روی سایر ویروسهای این خانواده برای تهیه واکسن و سرمایه گذاریهای کلان کشورها و سازمانهای مختلف بین المللی به کنترل این پاندمی از طریق ساخت واکسن کمک کرده است. برآورد میشود تا پایان سال ۲۰۲۱، بین ۸ تا ۲۱ میلیارد دوز واکسن در دنیا تولید شود.
افق کشورهای ثروتمند و پیشرفته حصول به ایمنی جمعی با واکسیناسیون قبل از شروع تابستان و یا حداکثر تا ابتدای پاییز است و پیش بینی میشود که تا پایان سال ۲۰۲۱ واکسیناسیون خود را به اتمام برسانند.
باید توجه داشت که کشورهایی که فقط به سبد COVAX متکی هستند، نمیتوانند انتظار واکسیناسیون بیش از ۲۰ درصد از جمعیت خود را داشته باشند؛ بنابراین سرمایه گزاری برای تولید و استفاده از واکسنهای داخلی در هر کشوری میتواند یک اولویت مهم و اساسی در مبارزه با این پاندمی باشد.
در صورت موفقیت واکسنهای تولیدی، ایران ضمن دستیابی به تکنولوژی ساخت و کسب دانش برای تولید این واکسن، میتواند با تکیه به واکسنهای تولید داخل کشور زودتر از بعضی از کشورهای دنیا به پوشش لازم واکسیناسیون بر علیه کووید - ۱۹ و احتمال برگشت به زندگی عادی برسد.
اقدام دانشمندان و شرکتهای دارویی و واکسن سازی ایران برای ساخت واکسن کووید-۱۹ اقدام به جا و مناسبی است. اگر تولید واکسنهای ملی با موفقیت و در موعد مقرر به نتیجه برسد، ایران میتواند زودتر از بسیاری از کشورهای دیگر دنیا پوشش واکسیناسیون خود را کامل کند.
با این حال، برای کاهش آسیبهای این بیماری باید کماکان و تا زمان دستیابی به واکسنهای ساخت کشور، ورود واکسن به سرعت و جدیت دنبال شود؛ به خصوص سرعت در انجام واکسیناسیون گروههای در معرض خطر با واکسنهای در دسترس در سریعترین زمان ممکن از آسیبهای این بیماری در کشور میکاهد.