مدیر گروه کامپیوتر دانشگاه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری در خراسان شمالی در تعریف اینترنت اشیاء اظهار کرد: اینترنت اشیاء (Internet Of Things) یک سیستم مرتبط با تجهیزات محاسباتی، ماشینهای دیجیتالی و مکانیکی، آبجکتها، حیوانات و یا انسان است که دارای شناسه منحصر به فرد بوده و توانایی انتقال داده روی شبکه، بدون نیاز به تعامل و دخالت انسان با انسان یا انسان با کامپیوتر را دارد. یک شیء در اینترنت اشیا میتواند یک انسان، یک مزرعه پر از حیوان با bio-chip transponder (یک وسیله الکترونیکی است که زیر پوست حیوانات برای تولید یک شناسه منحصر به فرد نصب میشود)، یک اتومبیل با سنسور داخلی هشداردهنده تنظیم باد لاستیکها، یا هر شیء طبیعی یا دستساز باشد که قابلیت تخصیص آدرس IP روی آن و توانایی انتقال دیتا روی بستر شبکه را دارد.
محمد اکبرپور سکه در ادامه افزود: اینترنت اشیاء، تکامل یافته تکنولوژیهای بیسیم، سیستمهای میکروالکترومکانیکی (MEMS)، سرویسهای میکرو و اینترنت است. این همگرایی بین تکنولوژیهای عملیاتی ( (Operational Technology OT و فناوری اطلاعات (Information Technology IT) به آنالیز دادههای تولید شده توسط ماشین و بهبود آن کمک شایانی کرده است.
وی در بیان تاریخچه اینترنت اشیاء گفت: Kevin Ashton مؤسس و مدیر اجرایی مرکز Auto-ID در دانشگاه MIT برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ در سخنرانی خود از اینترنت اشیاء نام برد. وی عضو تیمی بود که توانستند با تگهای RFID، اشیاء را به اینترنت متصل کنند. وی عقیده داشت؛ امروزه، کامپیوترها و در نهایت اینترنت، تقریبا بهصورت کامل برای تولید محتوا، به انسان وابسته است. نزدیک به حدود ۵۰ پتابایت (هر پتابایت معادل ۱۰۲۴ ترابایت است) دیتا که در اینترنت موجود است، از سوی انسان با تایپ کردن، رکورد کردن، عکس گرفتن و اسکن بارکد تولید شده است.
اکبرپور در بیان ادامه نظریه کوین افزود: مشکل، محدودیت در زمان، توجه و دقت انسانها است. همه اینها به این معنی است که انسانها در ثبت و ضبط اطلاعات درباره اشیاء در دنیای واقعی، خیلی خوب نیستند. اگر کامپیوترهایی بود که درباره همه چیز اطلاعات میداشت، باز هم مواردی برای دانستن در مورد اشیاء وجود داشت و اگر میتوانستیم که با استفاده از دادهای که آنها بدون هیچگونه کمک از ما جمعآوری کردند، به ردیابی و محاسبات همه چیز بپردازیم، این بسیار به صرفهجویی در زمان و هزینه کمک میکرد.
این استادیار دانشگاه ادامه داد: افزایش روز افزون استفاده از آدرس IPv6، یک فاکتور مهم در توسعه اینترنت اشیاء است. به گفته استیو لیبسون، این گسترش فضای آدرس به این معنی است که میتوان به هر اتم روی سطح زمین، یک آدرس IPv6 اختصاص داد و هنوز هم به اندازه کافی، تعداد آدرس IPv6 برای بیش از ۱۰۰ کره زمین هم وجود دارد. به عبارت دیگر، انسانها به راحتی میتوانند به هر شیء روی کره زمین، آدرس IP اختصاص دهند. افزایش تعداد تجهیزات هوشمند و همچنین مقدار دادهای که این تجهیزات تولید میکند، نگرانیهای جدیدی از جمله حریم خصوصی، قدرت در دادهها و امنیت را بوجود میآورد.
وی درباره کاربرهای اینترنت اشیاء توضیح داد: امروزه برنامههای کاربردی اینترنت اشیاء در بیشتر صنایع وجود دارد، از جمله؛ کشاورزی، مدیریت ساختمان، پزشکی، انرژی و صنعت حمل و نقل. این موضوع، ارتباط مستقیم با هماهنگی بیش از پیش مهندسان الکترونیک و توسعهدهندگان نرمافزار که روی محصولات و سیستمهای اینترنت اشیاء کار میکنند، دارد.
اینترنت چیزها و چالشهای پیشرو
مدرس دانشگاه دولتی اشراق بجنورد در گفتگو با علم و فناوری درباره اینترنت چیزها اظهار کرد: ما در چند دهه اخیر، مجذوب کارکرد گجت ها در مقیاسهای بزرگتر شدهایم، اما پتانسیلهای اصلی و قابلیتهای بالای اینترنت اشیاء در چند سال اخیر بیشتر به چشم میخورد. به تدریج با فراگیر شدن اینترنت بیسیم، مفهوم اینترنت اشیاء تکامل یافته است، سنسورهای قوی و پیچیده توسعه پیدا کردند و انسانها متوجه شدند که این تکنولوژی علاوه بر یک ابزار حرفهای، میتواند همچون یک ابزار شخصی باشد.
ملیحه مطیعی درباره تاریخچه اینترنت اشیا گفت: اگرچه مفهوم اینترنت اشیاء از سال ۱۹۹۹ نامگذاری شد، اما این تکنولوژی، دهها سال است که در حال توسعه بوده و از آن بهره میبرند. بهعنوان مثال، در اوایل ۱۹۸۰، اولین دستگاه اینترنتی، یک ماشین نگهداری و تحویل نوشابه در دانشگاه کارنگی ملون بود. برنامهنویسان توانستند که از راه اینترنت به این ماشین متصل شده و وضعیت آنرا بررسی کرده و از راه دور آنرا مدیریت کنند و به مشتری سرویس دهند.
وی درباره اهمیت اینترنت چیزها افزود: ممکن است برای شما یادگیری اینکه چگونه تعداد زیادی اشیاء میتواند به اینترنت متصل شوند، جذاب باشد و یا اینکه تجزیه و تحلیل جریان داده، چقدر از نظر اقتصادی به صرفه است، برای مثال در حمل و نقل هوشمند تسریع کنترل ترافیک، کاهش سوخت مصرفی و غیره را به همراه دارد و یا شبکههای برق هوشمند با کارآمدی بیشتری به منابع تجدیدپذیر متصل میشوند و کاربردهای فراوان دیگری در مدیریت شهر هوشمند.
این دکترای رشته سیستمهای اطلاعاتی در ادامه اضافه کرد: تأثیرات اینترنت اشیاء در زندگی شخصی افراد هم بسیار است. تجهیزات و لوازم متصل به شبکه بر پایه اینترنت اشیاء، حجم زیادی از بازار را به خود اختصاص دادهاند. به عنوان مثال؛ یک پیغام از طرف یخچال مبنی بر کمبود شیر. وقتی که شما در حال حرکت از محل کار به سمت خانه هستید، این پیغام هشدار برای خرید شیر به شما ارسال میشود و یا سیستم امنیتی منزل، امکان مدیریت از راه دور قفلها و سیستم گرمایشی را برای شما فراهم میآورد. به اینصورت که میتوانید دمای محیط خانه را کاهش داده و یا حتی بر مبنای تنظیمات انجام گرفته، دستور به باز شدن پنجرهها دهید.
به گفته مطیعی برای اینکه اینترنت اشیاء مفید واقع شود، ما نیاز به تجزیه و تحلیل اشیاء داریم. این بدان معنی است که دائماً باید مدیریت دادههای جدید و رویکردهای یکپارچهسازی و همچنین آنالیز جریان داده صورت گیرد.
تأثیرات اینترنت اشیاء
وی درباره استفاده از اینترنت چیزها در مراقبتهای بهداشتی و درمانی گفت: امروزه تعداد زیادی از مردم، از تجهیزات پوشیدنی برای مانیتورینگ و کنترل تمرینات ورزشی، خواب و دیگر رفتارهای روزمره خود استفاده میکنند. اینها از تأثیرات اینترنت اشیاء بر سلامت افراد است. تجهیزات کنترل وضعیت بیمار، ثبت وقایع حالات بیماربوسیله تجهیزات الکترونیکی و دیگر لوازم هوشمند، میتواند به سلامتی و نجات جان انسانها کمک کند.
این استادیار دانشگاه درباره چالشهای استفاده از اینترنت اشیا افزود: برای همهگیر شدن استفاده از اینترنت اشیا بستر فرهنگی و تکنولوژی پیشرفته خاصی لازم است زیرا میزان اعتماد به این پدیده و حجم اطلاعات موجود که در این بین رد و بدل میشود تمامی باید در بسترهای مناسب و سرورهای قوی تعبیه شود اینکه شخصی برای مثال سیستم اجاق گازش را به دست اینترنت اشیا بسپارد و یک هکر این سیستم را مختل کرده و منزل دچار حریق شود موضوعاتیست که ذهن مهندسان و برنامهنویسان را به خود مشغول کرده است.
خبرنگار: محسن محمدی