روز هفته ماه سال

شیوع بیماری سالک در شمال تهران به دلیل نگهداری سگ و گربه خانگی (۱ نظر)

آیا سریال بچه مهندس ۴ موفق بود؟

بچه مهندس ۴ جدا از تغییر کارگردان، بازیگر شخصیت اصلی و همچنین زمان اندک برای ساخت، مشکلات و نقص‌های دیگری هم دارد که بزرگ‌ترینش ضعف چشمگیر فیلمنامه و وجود دیالوگ‌های شعاری است.

کد خبر: ۳۸۹۱۶

تعداد نظرات: ۲۸ نظر

آیا بچه مهندس ۴ موفق بود؟/نقد و گفتگو با عوامل سریال بچه مهندس

سال‌ها است که شب‌های ماه مبارک رمضان، مردم اوقات‌شان را با دیدن سریال‌های مناسبتی صدا و سیما می‌گذارنند. امسال نیز به رسم سالیانه چندین سریال از صدا و سیما پخش شد.سریال‌های «احضار»، «بچه مهندس ۴»، «یاور» و «رعد و برق» چهار مجموعه ویژه ماه رمضان بودند، که مجموعه «رعد و برق» به آنتن نرسید و از کنداکتور حذف شد.

ماه رمضان امسال بچه مهندس ۴ در ادامه ۳ فصل قبلی وارد میدان شد. اما نتوانست آنطور که باید و شاید انتظار مخاطیان خود را برآورده سازد. بچه مهندس ۴ جدا از تغییر کارگردان، بازیگر شخصیت اصلی و همچنین زمان اندک برای ساخت، اما مشکلات و نقص‌های دیگری هم دارد که بزرگ‌ترینش ضعف چشمگیر فیلمنامه و وجود دیالوگ‌های شعاری است.

ناکامی سریال‌های چند فصلی تلوزیون

دیگر از ساختن فصل‌های تازه یک سریال متعجب نمی‌شویم و آمادگی داریم تا فصل دوم هر مجموعه تلویزیونی ساخته و پخش شود. یکی از سریال‌هایی که تنها سه سال از عمرش گذشته و به فصل چهارم رسیده، «بچه مهندس» است.

مجموعه‌ای که سه فصل نخست آن توسط علی غفاری ساخته شد و در یک حرکت بی‌سابقه فصل چهارمش را احمد کاوری ساخت. این تنها تغییر مهم سریال نبود و روزبه حصاری، بازیگر نقش جواد جوادی در فصل سوم به دلیل آنچه «عدم توافق مالی و درخواست‌های خارج از عرف» گفته شد جای خودش را به محمدرضا رهبری داد تا اتفاق عجیب دیگر این سریال هم رخ دهد.

تغییر بازیگران یک نقش، پیش از این هم در سریال‌های ایرانی پیش آمده بود که دلیل اصلی‌اش، فوت بازیگر اصلی بود و پس از آن جابه‌جایی‌هایی صورت می‌گرفت. بچه مهندس ۴ با این دو تغییر بزرگ و با توجه به زمان اندک ساخته و پخش شد. سریالی که در راستای سیاست‌های تازه شبکه دو سیما و در ادامه مسیر سه فصل قبلی قرار است امید و اعتمادبه‌نفس نوجوانان و جوانان ایرانی را تقویت کند و بیشتر روی شعار «ما می‌توانیم» مانور می‌دهد.

قسمت‌های بچه مهندس ۴ از نیمه گذشته است و زمان مناسبی برای بررسی سطح کیفی و فنی آن است، اما پیش از آن باید نگاه حاکم بر این نوع از سریال‌ها را شناخت.

القای ناامیدی و ایجاد یأس در بین جامعه و به‌طور خاص نوجوانان و جوانان از سوی فضای مجازی و حتی حقیقی امر قابل کتمانی نیست. پس از چند سال انفعال در برابر این پدیده، بالاخره و در چهار، پنج سال اخیر، برخی از مدیران به این نتیجه رسیدند که باید در برابر این تهاجم مقابله کنند و ساختن سریال‌هایی با موضوع نوجوانان و جوانان و با هدف جذب مخاطب خانواده اولویت اصلی آن‌ها شد.

سریال‌هایی مانند «از سرنوشت» و «بچه مهندس» نمونه‌هایی از این تلاش هستند. نوجوانان و جوانانی که شرایط مساعد و مناسبی در کودکی نداشتند و به کمک افراد خیر یا بهزیستی رشد کردند و در این مسیر، موانع و سختی‌های بسیاری را دیدند و تحمل کردند و درنهایت هم به هدف‌شان رسیدند یا درحال رسیدن به اهداف‌شان هستند. این سیاست به‌طور کلی و روی کاغذ حتما تصمیم درستی است، اما مثل همیشه شکل اجرا و نوع رویکرد به آن چندان مورد توجه قرار نگرفت.

بچه مهندس ۴ همانند سه فصل قبلی و با وجود برخی ویژگی‌های مثبت در خلق شخصیت‌های ملموس، اما به‌شدت از مشکل فیلمنامه رنج می‌برد. حذف برخی شخصیت‌های قبلی و حضور کاراکتر‌های تازه منطق روایی خاصی ندارد و با توجه به کمبود زمان، هیچ عمقی به آن‌ها داده نشده است.

بیشتربخوانید:

کارنامه سریال های رمضان ۱۴۰۰/ سریال های رمضانی هرسال دریغ از پارسال!

استفاده بیش از حد از شعار و حرف‌های کلیشه‌ای به‌جای ایجاد حس غرور، مخاطب را عصبی می‌کند یا او را به خنده می‌اندازد. وجود خرده روایت‌های متعدد و همچنین فاصله چند قسمتی بین پرداختن به شخصیت‌های مختلف باعث فاصله گرفتن مخاطب از این سریال و داستان‌هایش می‌شود. گاهی از برخی از شخصیت‌های مهم و اصلی نزدیک به پنج، شش قسمت خبری نمی‌شود و یکدفعه و بی‌دلیل سروکله آن‌ها پیدا می‌شود.

شاید اگر کاوری این سریال را خودش می‌نوشت یا با داشتن زمان بیشتری آن را تولید می‌کرد با خروجی متفاوت‌تری روبه‌رو بودیم. فارغ از نقش کارگردان، اما شرط اصلی موفقیت این نوع از مجموعه‌ها، اصلاح نگاه به مساله امید، جوانان و نوجوانان است. چقدر از تصویری که از جوان‌ها و نوجوانان ایرانی در سریال‌ها ارائه می‌شود منطبق بر واقعیت است؟

به تصویر کشیدن جوانانی که تنها مشکل و دغدغه‌شان ازدواج است و بدون توجه به دسته‌بندی طبقات اجتماعی و سبک زندگی‌شان لباس می‌پوشند و حرف می‌زنند و هدف دارند جز گمراه کردن و آدرس غلط دادن چه عایدی دیگری دارد؟ دوره بیانیه خواندن و شعار دادن در سریال‌ها سال‌هاست گذشته، اما همچنان هستند مدیرانی که به این شعار‌ها علاقه دارند و هنوز گمان می‌کنند که این حرف‌ها مخاطب هم دارد.

گفتگو با احمد کاوری، کارگردان «بچه مهندس ۴»

احمد کاور کارگردان فصل جدید بچه مهندس در گفت و گویی با روزنامه فرهیختگان در رابطه با تغییرات این فصل و همچنین شعارزدگی این فصل از بچه مهندس گفت:

از سال گذشته که بچه مهندس ۳ به پایان رسید معلوم شد که قرار است سری چهارم آن نیز ساخته شود. بچه مهندس اولین سریالی است که فصل‌های مختلفی دارد، اما با دو کارگردان. چطور قبول کردید فصل چهارم سریالی که سه فصل آن قبلا توسط کارگردان دیگری ساخته شده را بسازید؟

من مشغول کاری بودم و علی غفاری (کارگردان سه فصل قبلی بچه مهندس) به‌عنوان یکی از همکاران قدیمی و دوستان خیلی خوب به من زنگ زد که بچه مهندس را می‌خواهم کار کنم، ولی یک کاری دارم و طول می‌کشد و اگر می‌شود یک ماه به‌عنوان جایگزین به من کمک کن. من هم روز اول به خاطر ایشان و آقای سعدی تهیه‌کننده‌ای که سال‌هاست، همدیگر را می‌شناسیم و کار‌های مختلفی با هم انجام دادیم پذیرفتم این کار را انجام دهم، ولی وقتی وارد شدم کار ایشان طولانی شد و من در عمل انجام‌شده قرار گرفتم و جلو رفتم و این آغاز این همکاری شد.

ابتدا موقت بود و ایشان نتوانستند و شما کار را ادامه دادید؟

بله. ابتدا هم که وارد کار شدم، متوجه شدم قرار است همه را من کار کنم، ولی تا قبل از آن صحبت این بود که موقت یک ماهی را جای آقای غفاری باشم و کار ایشان که تمام شد به سرکار برگردد، ولی اتفاقات به نحوی رقم خورد که من تا انتها بر سرکار بودم.

چه تغییراتی توسط شما انجام شد؟ آیا تغییر بازیگر نقش جواد جوادی به کار لطمه وارد نکرد؟

بینندگان این کار در سه فصل با این کار همراه شدند و در سه فصل با بازیگر جدید همراه شدند که در ذهن و فکر آن‌ها نشسته بود و نسبت به آن شخصیت علاقه‌مند بودند. من در ابتدا راضی نبودم این اتفاق بیفتد. منتها شرایطی ایجاد شد که ما مجبور به تغییر بازیگر شدیم. اینکه نتیجه داده یا نداده به نظر من، الان هم نمی‌توان قضاوت کرد. تا الان تماشاگرانی که با سریال ارتباط داشتند در بازتاب‌ها متوجه شده‌ایم که توانسته‌اند با بازیگر جدید همراه شوند. الان مخاطبان با این بازیگر به‌عنوان شخصی که جدید آمده و این را کار می‌کند، کنار آمدند و جایگاهی پیدا کرده که مخاطب همراهش شده است، ولی اینکه تا الان بخواهیم مقایسه کنیم به نظر من دیگران بعد از اتمام کار می‌توانند مقایسه کنند که این تغییر به کار لطمه وارد کرده یا خیر.

بیشتر بخوانید:

چرا روزبه حصاری در "بچه مهندس ۴" ایفا نقش نکرده است؟

در فیلمنامه چه تغییراتی ایجاد شد؟ فیلمنامه‌ای که غفاری داشت را کار کردید یا آن را تغییر دادید؟

وقتی می‌خواهید کاری را انجام دهید براساس سلیقه خود تغییر و تحولاتی در داستان ایجاد می‌کنید. گفتگو‌های زیادی با کسانی داشتیم که با این کار بودند، چون من همیشه خود را میهمان این کار می‌دانم. سه فصل این سریال ساخته شده و تهیه‌کننده و کارگردان از ابتدا با این قضیه بودند و من خودم را تاحدودی محق می‌دانم در فضای داستان و قصه دخل و تصرف کنم، ولی کاملا مشخص است و از حقوق کارگردان است که باید فضایی را به تصویر بکشد که با آن فضا احساس همدلی و همزادی کند. ما با صحبتی که با آقای وارسته و بقیه دوستان داشتیم تغییراتی را در ساختار ایجاد کردیم و بخشی از قصه را کوتاه کردیم و بخشی از فضا‌ها را تغییر دادیم و این فضای امنیتی و وجود شخصیت ناصر فیض و فضا‌هایی که ایجاد شده و حتی فضای کمیکی که ایجاد شده نتیجه آن صحبت‌ها و مراوده‌هایی است که با نویسنده‌ها داشتیم.

دیالوگ‌ها در برخی جا‌ها خیلی شعاری به نظر می‌رسد. وفاداری شما به متن باعث شده حذف نشوند؟ کل سریال از فصل اول درباره امیدواری است و اینکه می‌توانیم، ولی از یک جایی یکسری دیالوگ‌ها نصیحت می‌کند یا شعار می‌دهد. کاری نکردید که تعداد این دیالوگ‌ها کم شود؟

به نظر نمی‌رسد جا‌هایی در قصه وجود داشته باشد که بخواهیم شعاری بدهیم یا نصیحتی شود. معمولا در همه ساختار‌های سریال‌های ایرانی و خارجی این وجود دارد و بستگی به لحنی دارد که بازیگر می‌گوید و بستگی به موقعیتی دارد که جمله در آن بیان می‌شود که از فضای قصه بیرون نزند یعنی ساختار کار امیدبخشی است یعنی با هدف امید دادن به جوانان و نمایش یکسری پیشرفت‌ها کار شده و اینکه جوانان می‌توانند کار‌های خاصی را انجام دهند که تا قبل از این ما شاید بدان فکر نکردیم یا توانایی انجام آن را نداشتیم. یعنی هدف و رویکرد کار این است و نمی‌توانیم این را از کار جدا کنیم. همچنان که قصه اصلی ما که هسته مرکزی این قصه را شکل می‌دهد. به‌سامان رسیدن و پیشرفت پسری است که در یتیم‌خانه بزرگ شده و آن امیدبخشی به نظر من جواب می‌دهد و خیلی از آدم‌ها با این افراد ارتباط برقرار کردند. فرهنگ‌سازی که در این امر صورت گرفته جزء اهداف سریال‌سازی است و نمی‌توان این‌ها را از هم جدا کرد. البته ممکن است یک جایی دیالوگ به این شکل بوده که از فضای متن و شخصیت بیرون زده و این‌ها چیز‌هایی است که ممکن است هم به متن برگردد و هم به اجرایی که من داشتم برمی‌گردد یا بازیگر توانایی لازم بیان را نداشته یا به نوعی جرح و تعدیل نکردیم که بیرون نزند. ولی من چیز بدی که پس بزند مخصوصا در این فصل ۴ متوجه نشدم و اگر متوجه می‌شدم فکری برای آن می‌کردم.

در بحث امیدواری و توانستن جوانان موانعی هم وجود دارد. از حسادت در دانشگاه تا تعارض و دوگانگی اساتید. شما دوگانگی استاد خوب و بد را نشان می‌دهید و شاید بخشی از دیالوگ‌های شعاری که گفتم بحث استاد خوب و بد باشد که درباره اختلاس و گذشته خود صحبت می‌کنند، اما این موانع در همین حد می‌ماند، اما در اینجا درنهایت به حسادت‌های دوستانه دانشگاهی ختم می‌شود. در ادامه اتفاقات دیگری هم می‌افتد یا موانع در همین حد و سطح باقی می‌ماند؟

این‌ها را به‌عنوان خرده داستان در این قالب بیان کردیم که بتواند هم فضا را تلطیف کند و هم خرده قصه‌هایی داشته باشیم که بتواند به نحوی آن فضای لازم را ایجاد کند و ما فقط گذشته یک شخصیت را نخواهیم دنبال کنیم و این خاصیت سریال است و نمی‌تواند در متن اصلی داستان بیاید. داستان اصلی ما درباره ارتباط دانشجو با دختر استاد خود است و کاری که انجام می‌دهد و مسیری که می‌رود و موانعی که در این راه دارد. ما موانع شدیدی را در فضای فیلمنامه و سریال در این دو قصه جلو بردیم. این‌ها خرده داستان‌هایی است که سریال این فضا را به ما نمی‌داد که بخواهیم خیلی بیشتر و عمیق‌تر و دقیق‌تر بیان کنیم. از بازخورد‌هایی که دیدم تماشاچی هم به همین اندازه قناعت دارد و برای او جذاب است و به نظرم با این فضا کنار آمده است.

بیشتربخوانید:

محمدرضا رهبری جایگزین روزبه حصاری | خیلی اذیت شدم!

یعنی خط اصلی داستان یک داستان عاشقانه است که بحث امید و موانع سوار بر آن شده است؟

خیر. یک داستان عاشقانه است و در کنارش شخصیت‌های اصلی درگیر مسائلی می‌شوند تا به هدف خود برسند. هم فضای عاطفی دارد و هم فضای کاری دارد. در دانشگاه ارتباط منصوره و رفیعی و... باید از دید خرده قصه نگاه شود. باید این به نتیجه‌ای برسد و تمام شود که فرصت داشته باشیم تا به قصه اصلی بیشتر بپردازیم.

ورود نیرو‌های امنیتی و حضور نیرو‌های این‌چنینی پیشنهاد شما بود؟

خیر. این از کار قبلی ما بود.

خودتان می‌خواستید ادامه پیدا کند؟

جزء ساختار قصه بود. در ساختار کلی قصه دست نبردم. روی جزئیات و اینکه تقویت شود و... کار کردیم، ولی شالوده قصه را به‌هم نریختیم. نه فرصت این کار بود و نه زمان داشتیم. زمانی که وارد پروژه شدم ۱۰ روز بعد کلید زدیم. در این ۱۰ روز لابه‌لای فیلمبرداری توانستیم قصه را تغییر دهیم یا به مشورت بگذاریم که به این شکلی که الان می‌بینید، دربیاید.

قصه بچه مهندس ۴ چند درصد از مخاطبان را دربرمی‌گیرد؟ یعنی جواد جوادی چقدر داریم و این سریال روایت از زندگی جواد جوادی است که در گذشته بوده یا به جوانان بگوییم که جواد جوادی بشوید؟

فکر می‌کنم خیلی جواد جوادی داشته باشیم که ما به آن‌ها نپرداختیم. شاید این قطره‌ای از یک دریا باشد. اگر نگاه را دقیق‌تر به جامعه معطوف کنیم می‌توان خیلی از این جوانان را پیدا کرد که با این شرایط کار کردند، رشد کردند و توانستند به موقعیت و موفقیتی برسند. اگر اطراف خود را نگاه کنیم، به نسبت، آدم‌های زیادی می‌توان پیدا کرد که توانسته‌اند به اهداف خود برسند. هدف این نیست که یک متخصص یا مهندس هوافضا شود. هدف آن چیزی است که فکر می‌کنید دسترسی بدان ساده است یا غیرممکن است، ولی با تلاش می‌توانید به آن دست یابید.

اگر وقت و زمان کافی داشتید بچه مهندس ۴ چه ویژگی‌هایی داشت؟ چه بخش‌هایی را حذف یا چه چیز‌هایی به آن اضافه می‌کردید؟

شخصیت‌پردازی‌ها، پرداخت آدم‌ها و در اثرگذاری اتفاقات بهتری می‌افتاد، ولی من از این خروجی کنونی هم خیلی راضی هستم. امیدوارم تماشاچیان هم با ما همراه باشند و ما را به خاطر زمان کم و شرایطی که ایجاد شد به بزرگواری خود ببخشند و با ما و این کار کنار بیایند.

سعی کرده ایم مضامین اخلاقی و معنوی در بچه مهندس ۴ را به کار بگیریم

حسن وارسته نویسنده فصل جدید بچه مهندس در خصوص داستان و ساختار این سریال به برنا گفت: بچه مهندس در تداوم فصول قبل می‌باشد با همان مولفه‌ای که تماشاگر با او ارتباط برقرار کرده و شاخص‌هایی که آن را دوست دارند.

ما تلاش کردیم داستان بیشتر حول محور جواد جوادی بچرخد به همین دلیل پیش روی این کاراکتر ماجرا‌هایی حادث شد و جواد جوادی در کنار رسیدن به عشق خود با یک سری ماجرا‌ها در خصوص دانشگاه و مسائل نخبگی دست و پنجه نرم می‌کند تا بتواند خود را به مرضیه «مهشید جوادی»، آقای توفیقی «فرهاد قائمیان»، جامعه علمی و کشور خود ثابت کند.

او در این خصوص که چقدر کار خود را برای این زمان خاص (ماه مبارک رمضان) مناسب می‌بیند بیان کرد: ماه مبارک رمضان فقط روزه داری، افطار و نماز نیست مکارم اخلاقی که باید در عملکرد یک مومن باشد مهم است یعنی غیبت نکند، دروغ نگوید یا به قول معروف یتیم نوازی و همسایه داری کند. ما تلاش کردیم این مضامین اخلاقی که جزو ویژگی‌های یک مومن خوب است را در بچه مهندس داشته باشیم. بلاخره داستان ما یک جواد دارد که در بهزیستی رشد کرده و از کودکی یتیم بوده است و با سختی و تلاش به درجه خوبی رسیده است که این یکی از مولفه‌های جواد جوادی است. درواقع در ماه رمضان بحث یتیم نوازی را بیشتر داریم کمااینکه در شب‌های احیا روایت‌هایی از حضرت علی «ع» می‌شود که بیشتر به عمق ماجرا پی می‌بریم.

به همین دلیل سعی کرده ایم اشاراتی به صورت عملی و نه شعاری به بخش‌های مذهبی کنیم.

حسن وارسته در این باره که با توجه به افزایش علاقه مخاطبان به شبکه خانگی چقدر معتقد هستید سریال «بچه مهندس ۴» بتواند سریال موفق و ماندگاری در ماه رمضان شود خاطرنشان کرد: به هرحال رقابت بین مدیوم‌ها وجود دارد که در این میان تلویزیون با شبکه خانگی، شبکه خانگی با شبکه‌های ماهواره‌ای در حال رقابت هستند به هر صورت شبکه خانگی هم یک شبکه داخلی است چرا که در داخل کشور ساخته می‌شود و همکاران خودمان تولیدات را انجام می‌دهند، ولی فقط فضای بازتری دارند.

او در ادامه افزود:، اما من به یک موضوع خیلی معتقد هستم اینکه شبکه خانگی با هر گستردگی به گستردگی و پهنای شبکه سراسری نیست. چرا که این شبکه در دورترین جای کشور هم مورد استفاده واقع می‌شود مردم روستا‌های دور افتاده هم از این رسانه استفاده می‌کنند. ما هزاران مجری را می‌بینیم که در بیرون از رسانه ملی اجرا دارند و تلاش شان این است که حداقل به شکل روتین در شبکه‌های سراسری حضور داشته باشند. این یک پوئن مثبت است، ولی خطر هم محسوب می‌شود. چرا که رسالت ما را نسبت به کار بیشتر می‌کند. بلاخره ما باید در این رقابت همت و ماجراجویی خود را در قصه بیشتر کنیم و این ماجرا را کمی سخت‌تر کرده است، ولی من معتقد هستم تماشاگر پای تلویزیون می‌نشیند و زمانی که در جریان یک قصه خوب باشد نسبت به شبکه خانگی بیشتر هم استقبال می‌کند.

وارسته بیان کرد: می‌دانیم که در همه جای کشور آنتن اینترنت موجود نیست و در قسمت‌هایی کند است و بعضی مکان‌ها فاقد اینترنت است، ولی این هم موضوعی نیست که خیال کنیم ما از قبل برنده هستیم. خیر ما باید تلاش کنیم قصه جذابی ارائه دهیم و مراقب باشیم از این گوی رقابت عقب نیوفتیم.

مجله اینترنتی تابناک جوان

ارسال نظرات

نظرات مخاطبان

انتشار یافته: ۲۸

در انتظار بررسی: ۰

ناشناس

۰۷:۰۹ - ۱۴۰۰/۰۲/۲۴

برای همتون اروز میکنم که موفق و سر بلند باشید و همتون را در سری ۵ ببینیم