واقعیت های عجیب در مورد وضعیت خطوط مترو پایتخت

شرکت مترو تهران اعلام کرد: آغاز به کار شرکت متروی تهران گر چه قدمتی به اندازه ۴۵ سال (حدود نیم قرن) دارد، اما بهره برداری از اولین ایست گاه‌های آن به انتهای سال ۱۳۷۷ باز می‌گردد؛ در آن برهه ایستگاه‌های ورد آورد، صادقیه وکرج از خط ۵ مترو به عنوان نخستین ایستگاه‌های شبکه حمل و نقل ریلی پایتخت راه اندازی شد و از یک سال بعد از آن، ایستگاه‌های داخل شهر تهران به مرور زمان در مدار بهره برداری قرار گرفت.

اما ایستگاه‌های افتتاح شده تا به امروز که در مرز ۱۴۰ ایستگاه قرار گرفته اند، بیشتر در چه مناطقی وجود دارند و علت این تفاوت در میزان پراکندگی ایستگاه‌ها چیست؟

نگاهی به تعداد ایستگاه‌های خطوط هفتگانه شبکه مترو در مناطق مختلف گویای آن است که مناطق ۱۱ و ۱۲ به ترتیب با ۱۵ و ۱۶ ایستگاه درصدر جدول فراوانی ایستگاه‌ها به لحاظ منطقه وقوع آن‌ها قرار دارند.

مناطق ۶، ۷، ۲ و ۴ نیز در شرایط مشابهی قرار دارند و بین ۹ تا ۱۳ ایستگاه در آن‌ها به چشم می‌خورد. سایر مناطق با فاصله‌ای معنادار نسبت به ۶ منطقه‌ای که از آن‌ها صحبت شد، قرار داشته و تعداد ایستگاه‌های آن‌ها حداکثر به ۶ الی ۷ ایستگاه می‌رسد. البته در این بررسی برخی ایستگاه‌ها در مرز ۲ منطقه قرار دارند که آن‌ها را برای هر ۲ منطقه منظور کرده ایم؛ تعداد این قبیل ایستگاه‌ها ۶ عدد است.

آمار چنین نشان می‌دهد که برخی مناطق به واقع در فقر بهره مندی از ایستگاه‌های شبکه مترو قرار دارند؛ به طور مثال مناطقی همچون مناطق ۹ و ۲۰ صرفا از ۳ ایستگاه برخوردار بوده و مناطق پرجمعیتی مثل مناطق ۱۵ و ۱۷ هریک تنها از ۲ ایستگاه بهره‌مند هستند.

اوضاع در مناطق ۱۸ و ۲۱ تعجب برانگیزتر است وقتی متوجه می‌شویم منطقه ۱۸ با وسعت ۸۱ کیلومتر مربع و جمعیت بیش از ۴۲۰ هزار نفر فقط یک ایستگاه مترو دارد و منطقه ۲۱ که رتبه توسعه یافتگی آن در پایتخت ۷ عنوان شده و یکی از ۵ منطقه وسیع تهران تلقی می‌شود، کلا از وجود این امکان شهری بی بهره است. این اعداد و ارقام به راستی جای تعجب و البته کنکاش بابت علل تفاوت تعداد ایستگاه‌های موجود در مناطق مختلف دارد.

ایستگاه‌های جدید که هنوز در آمار نیامده اند

البته ذکر این نکته الزامی است که هنوز حدود ۳۵ ایستگاه در خطوط هفتگانه شبکه مترو تهران وجود دارند که به مرحله بهره برداری نرسیده اند و با افتتاح آنها، وضع برخی مناطق از جمله مناطق ۵، ۶، ۲، ۱۴ و ۲۰ بهتر از آنچه هست، خواهد شد.

مناطق دیگری از جمله مناطق ۳، ۷، ۱۱، ۱۲، ۱۳ و ۱۵ نیز از ایستگاه‌های جدید که به مرور زمان تکمیل خواهند شد، بی بهره نخواهند بود. با این حال وضعیت مناطق غربی و جنوب غربی پایتخت همچنان جای تأمل دارد و باید فکری به حال آن‌ها کرد تا تمام پیکره شهر از شبکه حمل و نقل ریلی به نسبتی متوازن و بر اساس جمعیت و وسعت هر منطقه بهره‌مند شود.

توسل به طرح جامع حمل و نقل ریلی اخیر پایتخت

علی امام مدیرعامل شرکت مترو در این رابطه ضمن اذعان به تفاوت معنادار فراوانی ایستگاه‌ها در مناطق مختلف پایتخت می‌گوید: باید توجه داشت که نقشه کنونی مسیر خطوط مترو، چند دهه پیش و براساس محدوده شهر و جمعیت زمان طراحی خطوط تبیین شده است. بالطبع تهران در دهه‌های بعد و خصوصا" دهه‌های هفتاد و هشتاد خورشیدی، شکل و شمایل جمعیتی و نیز توسعه جغرافیایی خاصی را تجربه کرد که حتی در پیش بینی افق‌های ۲۰ ساله و یا بیشتر پیش بینی شده در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، چنین تصورات شهرسازی و شهرنشینی در کلانشهر تهران وجود نداشته است.

با این اوصاف در طرح جامع حمل و نقل ریلی اخیر پایتخت که سال ۱۳۹۸ در شورای عالی ترافیک کشور مصوب شد، برای رفع این عدم توازن پراکندگی ایستگاه‌ها، فکر‌های خوبی شده است.

خطوطی که همه جای شهر را فرا می‌گیرند

بر اساس گزارش روابط عمومی و امور بین الملل شرکت راه آهن شهری تهران وحومه (مترو)، مدیرعامل شرکت مترو در ادامه آخرین نسخه طرح جامع حمل و نقل ریلی پایتخت را که در بهمن ماه ۱۳۹۸ از سوی شورای عالی ترافیک کشور تائید و جهت اجرا به شرکت مترو تهران ابلاغ شد، نقشه راه دقیق و کارگشایی برای تکمیل شبکه خطوط مترو در افق سال ۱۴۲۰ می‌داند و می‌گوید: طبق این طرح، ۴ خط دیگر به طول تقریبی ۱۵۲ کیلومتر به همراه ۲ خط اکسپرس به طول حدود ۵۴ کیلومتر به شبکه فعلی افزوده خواهد شد تا مجموع طول خطوط مترو تهران به ۵۰۴ کیلومتر برسد. در این طرح ۴ خط جدید ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱ طوری طراحی وجانمایی شده اند که اولا" پیوستگی خطوط فعلی و جدید را سبب شده و رینگ خطوط ریلی را با یکدیگر تشکیل می‌دهند و ثانیا" بسیاری از مناطق کم برخوردار نیز صاحب ایستگاه‌های متعدد خواهند شد.

این برنامه البته نیاز به حمایت و پشتیبانی دولت‌های پیش رو مدیریت شهری خواهد داشت تا بتوان با یک برنامه ریزی دقیق به لحاظ زمان اجرا و تأمین مطمئن منابع مالی، شرایطی استاندارد را برای بهره مندی همگان از شبکه حمل و نقل ریلی درون شهری پدید آورد.

 

منبع: فارس