طی سالهای اخیر، مصریها در کنار شوق و اشتیاقی که برای آمدن ماه رمضان و عید بزرگ فطر دارند، برای تماشای سریالهای تلویزیونی ویژه این ماه هم انتظار میکشند و این موضوع به یکی از آداب و سنتهای رمضانی تبدیل شده است.تبلیغات این سریالها شامل اسامی و چهره بازیگران و نام شبکه و ساعت پخش آن، معمولاً از اواسط ماه شعبان در بیلبوردها و تابلوهای بزرگراههای مصر آغاز میشود تا هر بینندهای مطابق ذوق و سلیقهاش، سریال مورد نظر خود را در یکی از گونههای کمدی، درام و اکشن (امنیتی) انتخاب کند و در ماه مبارک رمضان به تماشای آن بنشیند. حالا این انتظار سرآمده و شبکههای مصری بیش از ۲۰ سریال تلویزیونی را برای سرگرمکردن مخاطبان خود در شبهای ماه مبارک رمضان تدارک دیده اند. در ادامه، به معرفی ۳ سریال امنیتی مصر در ماه رمضان ۲۰۲۱ میپردازیم.
* ضدحمله
سریال «ضد حمله» توسط باهر دویدار نوشته و بر اساس مستندات و اطلاعات نظامی ساخته شده است. در «ضدحمله» شاهد واکنش نیزوهای امنیتی و نظامی مصر با گروههای خرابکار و تروریستی هستیم.
احمد علاءالدیب کارگردانی «ضدحمله» را بر عهده داشته و قهرمانانش «سیف» و «دینا» هستند. آنها درگیر یک سری عملیات مخفی با هدف کشف توطئههای تروریستی میشوند، تروریستهایی که قصد دارند جهان عرب را چندپاره کنند و القاعده را در جهان گسترش دهند.
داستان قسمت نخست این سریال ۳۰ قسمتی در سال ۲۰۰۷ میگذرد، جایی که «سیف» (با بازی احمد عز) توسط نیروهای آمریکایی در عراق دستگیر شده و قرار است برای همکاری با یک کشور خارجی مجاب شود. از سوی دیگر، او از طریق مقامات اطلاعاتی مصر برای اینکه بتواند دشمن را فریب دهد، آموزش دیده است. در ادامه «دینا» (با بازی هند صبری) برای همکاری با سیف وارد ماجرا میشود.
* انتخاب ۲
سریال «انتخاب» که داستانی سیاسی امنیتی دارد، پربینندهترین سریال سال گذشته مصر بود و به همین دلیل، سازندگان این سریال قسمت دوم آن را نیز برای رمضان امسال آماده کردند و هم اکنون این سریال هر شب از طریق شبکه oTv پخش میشود.
نویسندگی فصل اول این سریال با باهر دویدار (فیلمنامهنویس «ضدحمله») بود، اما فصل دوم را «هانی سرحان» نوشته و پیتر میمی کارگردان ۳۴ ساله مصری آن را مقابل دوربین برده است.
داستان فصل اول سریال «انتخاب» پیرامون زندگی دو افسر ارتش مصر (احمد صابر منسی و هشام عشماوی) است که یکی از آنها به نام «عشماوی» تصمیم میگیرد به گروههای جهادی (تروریستی) بپیوندد، اما دیگری به نام «منسی» تصمیم میگیرد تا آخر عمر به مردم کشورش خدمت کند و در عضویت ارتش مصر باقی بماند. او که فرمانده گردان ۱۰۳ بود، سرانجام در سال ۲۰۱۷ حین درگیری با تروریستها در شهر رفح در مرز مصر و غزه به شهادت رسید.
در سریال «انتخاب» شاهد حضور عشماوی در برخی عملیاتها بر ضد مردم و ارتش مصر هستیم. او در این مسیر با برخی شخصیتهای سلفی و اِخوانی آشنا و گفتگوهای بسیاری میان آنها انجام میشود. در یکی از این گفتوگوها، به انقلاب اسلامی ایران هم اشاره و اینگونه به ببیننده القاء میشود که گروههای تروریستی به انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک الگو برای خودشان نگاه میکنند!
در قسمت پانزدهم فصل یک این سریال کارگرادن گفتگویی را به نمایش میگذارد که در آن «عمر رفاعی سرور» یکی از رهبران فکری تروریستها با «عشماوی» در حال گفتگو است. او شیفتگی خود به انقلاب اسلامی ایران را ابراز و آن را یک الگوی خوب برای مصریها اعلام میکند. رفاعی در ادامه میگوید: «علت پیروزی انقلاب ایران آن بود که مردم و گروههای انقلابی حول رهبری یک فرد جمع شدند و چنانچه گروهها و جریانهای اسلامی در مصر نیز حول «حازم ابواسماعیل» ـ که در آن زمان نامزد اسلامگراها برای ریاست جمهوری بود ـ جمع شوند و با او بیعت کنند، انقلاب مردم مصر به ثمر مینشیند.
عشماوی در نهایت در لیبی بازداشت و به مصر تحویل داده میشود. دادگاه مصر او را محکوم به اعدام میکند و حکم اجرا میشود.
از دیگر نکات قابل تأمل در فصل نخست سریال «انتخاب» این بود که فیلمنامهنویس با تنظیم دیالوگهایی تلاش داشت نگاه عموم مردم نسبت به «ابن تیمیه» را ـ که وهابیت بر اساس افکار و آراء او شکل گرفته است ـ تغییر دهد؛ به عنوان نمونه: «ابن تیمیه همچون سایر انسانها است و معصوم نیست.»، اما آنطور که رایزنی فرهنگی کشورمان در مصر گفته، این سخنان به مذاق نوسلفیها خوش نیامد و آنها موجی از اعتراضات نسبت به این موضوع را در فضای مجازی ساماندهی کردند. در پی این اعتراضات، در قسمتهای بعدی سریال این موضوع تلطیف شد. به عنوان نمونه، در یکی از قسمتهای سریال شخصی به نام شیخ رمضان عبدالمعز در حالی که دارد برای سربازان ارتش سخنرانی میکند، میگوید: ابن تیمیه آدم خوبی بوده، ولی گروههای افراطی حرفهایش را اشتباه فهمیدهاند.
فصل دوم سریال با عنوان «انتخاب؛ مردان سایه» درباره شهدای نیروی نظامی مصر در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ است. چند قسمت اول این سریال به دوره پس از سقوط محمد مُرسی و اعتصاب و تحصن معترضان و اخوانیها و حوادث تروریستی پس از آن میپردازد. در قسمت پنجم سریال که مهمترین قسمت آن تا به امروز به شمار میرود، فیلم به موضوع تحصن مخالفان ژنرال السیسی (رئیس وقت ستاد مشترک نیروهای مسلح مصر و رئیسجمهور کنونی این کشور) در میدان رابعه قاهره و چگونگی درهم شکستن این تحصن توسط نیروهای انتظامی و امنیتی مصر میپردازد.
پخش این قسمت باعث جنجالهایی در شبکههای اجتماعی شد، زیرا در این قسمت نشان داده میشود که تحصنکنندگان در تحصن خود مقادیر زیادی اسلحه و مهمات به همراه داشتند و چنانچه نیروهای امنیتی و انتظامی مصر اقدام به درهم شکستن همراه با خشونت این تحصن نمیکردند، امنیت ملی مصر با خطر مواجه میشد.
* قاهره ـ کابل
سریال «قاهره ـ کابل» را عبدالرحیم کمال نوشته و حسام علی آن را کارگردانی کرده است. در این سریال تعدادی از بازیگران مشهور مصر، از جمله طارق لطفی که گریمش شبیه به اسامه بنلادن است، ایفای نقش کردهاند. تصویربرداری بخشهایی از این سریال قرار بود در ایتالیا انجام شود که به دلیل شیوع کرونا، مدتی متوقف بود و به همین دلیل، پخش آن به ماه رمضان ۲۰۲۱ رسید.
این سریال از سه داستان مرتبط با یکدیگر شکل گرفته است و پیرامون توطئههایی سخن میگوید که در چند سال اخیر برضد کشورهای عربی به ویژه مصر طراحی شده است. محور اصلی داستان «قاهره ـ کابل» عملیاتهای تروریستی انجام گرفته در منطقه است و از کسانی میگوید که دائم در حال رفت و آمد به قاهره و کابل هستند و نقشههایی را برای اعمال تروریستی در منطقه به اسم «جهاد» طراحی میکنند.
داستان سریال از آنجا شروع میشود که ۴ نفر که با هم دوست هستند، به مرور زمان سرنوشت متفاوتی از دیگری پیدا میکنند و از هم جدا میشوند تا اینکه یک روز آنها در بلگراد یکدیگر را میبینند و خاطرات گذشته را مرور میکنند و هر یک از آنها داستان زندگیاش را نقل میکند. از این چهار نفر یکی «افسر اطلاعاتی»، دومی «مجری تلویزیون»، سومی «کارگردان» و نفر چهارم «عضو گروههای افراطی جهادی در افغانستان» است.
در بخشهای از سریال، فیلمنامهنویس پیرامون اسلام سیاسی و جریانهای فکری دهههای اخیر در جهان اسلام صحبت میکند. در صحنهای از این سریال، دو عکس از امام خمینی (ره) و تظاهرات مردم ایران در ایام انقلاب نشان داده میشود، در حالیکه گوینده در حال صحبت از اسلام افراطی است!
در صحنهای دیگر، برادر آن کسی که افسر اطلاعاتی است، با یکی از دوستانش نشسته و دباره کتاب «الملل والنحل» عبدالکرین شهرستانی (متوفی ۵۴۸ قمری) صحبت میکند. یکی از آنها میگوید: همه مردم مسلمان هستند و به بهشت میروند مگر اینکه خودشان تصمیم غلط بگیرند و مسیر را اشتباه بروند؛ و اضافه میکند: کسانی که میگویند شیعهها و صوفیها و معتزلیها کافر هستند، اشتباه میکنند؛ تعداد راههای رسیدن به خدا به تعداد آدمهاست.
شرکت سینمایی المتحده به عنوان سرمایهگذار اصلی «قاهره ـ کابل» مدعی شده که این سریال «یک تلاش جدید دراماتیک برای درک تفکر افراطگرایی و افزایش آگاهی از خطر تروریسم و افشای آن» است.