"حرف‌شنوی" ملاک درستی برای تربیت فرزند نیست

یک روانشناس با بیان اینکه ممانعت بیش از حد والدین از اعمال نظر نوجوانان در انجام امور و کسب تجربه ولو در انجام امور اشتباه منجر به ایجاد آسیب‌هایی برای نوجوان می‌شود، گفت: فرزندپروری با نگرانی و مشارکت بیش از اندازه در امور فرزند می‌تواند به افسردگی، اضطراب و حتی سوء مصرف مواد مخدر در نوجوان ختم شود. چنین روابطی میان والدین و فرزند، منجر به پرورش نوجوان فاقد انعطاف پذیری در مواجهه با فراز و نشیب‌های زندگی و در نهایت شخصیت کمال‌گرای هراسان از خطر کردن شود.
شبنم طلوعی اظهار کرد: تجربه شکست در دوران نوجوانی به نوعی درست و به نوعی غلط است؛ قرار نیست ما هر چیزی را در دنیای واقعی و در عمل تجربه کنیم. می‌توان با به کارگیری شیوه‌هایی مسیر تصمیمات خود در واقعیت را درون ذهن به چالش کشید. اینگونه با برآورد نقاط قوت و ضعف می‌توان نتیجه حاصل را انجام داد.
این روانشناس ادامه داد: نوجوان حرف شنو از والدین که بی‌هیچ، چون و چرایی سخن والدین را می‌پذیرد و در پی اظهار نظر خود نیست؛ ملاک درستی در تربیت فرزند نیست و والدین نباید از این مساله خوشحال باشند چراکه نوجوان حرف شنو در جامعه نیز توان مخالفت و نه گفتن در قبال درخواست دیگران را نخواهد داشت.

---

وی افزود: ترک کودکی و ورود به نوجوانی کشمکشی میان وابستگی و استقلال ایجاد می‌کند. نوجوان می‌خواهد در محیط خانواده استقلال بیشتری داشته باشد و خودش برای خودش تصمیم بگیرد و زیر سلطه دیگران نباشد. این خواسته در نوجوان و عدم پذیرش این واقعیت از سوی والدین منجر به ایجاد دوگانگی در نوجوان می‌شود.
این روانشناس با تاکید بر اینکه انتظارات والدین از نوجوان باید متناسب با توانایی‌های او باشد، ادامه داد: نوجوانان از نقد شدن خوششان نمی‌آید از این رو بهترین راهکار برای نقد نوجوان این است که ابتدا والدین مهارت نقد کردن را بیاموزند و در عین حال به نوجوان نیز اجازه دهند که او نیز والدین را نقد کند.
به گفته طلوعی، داشتن توقعات بیش از اندازه والدین از نوجوان به دلیل عدم آمادگی او برای انجام امور، استرس شدیدی در نوجوان ایجاد می‌کند. از سوی دیگر خانواده نباید به چشم یک بچه و کودک به نوجوان نگاه کند بلکه باید شرایط مسئولیت پذیری و استقلال بیشتر را برای نوجوان مهیا کند.
طلوعی با بیان اینکه مسلما اختلاف نظر میان والدین و نوجوانان در هر خانواده‌ای به چشم می‌خورد، اما شیوه درست مدیریت این رابطه بسیار حائز اهمیت است، این را هم گفت که هیجان و انرژی در نوجوان به طور انفجاری در حال افزایش است و باید این هیجان در کانال درستی هدایت شود و مهم‌ترین مساله پاسخگویی به این هیجان است. خانوانده باید متناسب با هیجان و نیاز نوجوان فعالیت‌هایی را برای او در نظر بگیرد. والدین باید هنگام ارتباط و تعامل با نوجوان مقایسه او با دیگران را کنار بگذارند چراکه این قیاس‌ها احساس خشم و حسادت فرزند را فعال می‌کنند.
وی گفت:در دوران نوجوانی مخالفت نوجوان با والدین نوعی ابراز وجود و نشان دادن حضور او به والدین است. این ابراز وجود طبیعی است، اما نوع حل این مساله در خانواده مهم است. رابطه نوجوان و خانواده باید رابطه‌ای دوطرفه و رابطه‌ای بدون برتری باشد. حتی توصیه می‌شود والدین به صورت ماهانه با نوجوان خود در راستای امور مختلف مذاکراتی داشته باشند.
این روانشناس همچنین با اشاره به اینکه برخی نوجوانان به علت نداشتن مهارت کافی در بیان درخواست و نظر خود هنگام صحبت با والدین نمی‌توانند حرف‌های خود را از کانال منطقی بیان کنند و احساساتی می‌شوند، تصریح کرد: آموزش مهارت‌هایی نظیر مدیریت خشم، اعتماد به نفس و عزت نفس در شکل گیری رابطه درست و بیان منطقی سخنان نوجوانان موثر است.
طلوعی در پایان افزود: عمدتا انسان تمایل دارد که با تجربه مستقیم کار‌ها به نتیجه گیری برسد و بعضا حتی یک اشتباه را چندین بار انجام دهد. بهتر است در این مواقع اعضای خانواده بدون ایجاد حس برتری نسبت به نوجوان با او گفت‌وگویی داشته باشند. یادگیری فنون و مهارت فرزندپروری از جملعه راهکار‌هایی است که به والدین کمک می‌کند تا مسیر پرچالش نوجوانی فرزندشان با آرامش به سکوی امن برسد.