افزایش جمعیت، توسعه تکنولوژی و وجود پیچیدگیهای جامعه صنعتی منجر به افزایش مشکلات و تناقضات گسترده در زندگی شده است. ارتقاء سطح علمی جامعه لزوم بهره مندی از کارشناسان متخصص در زمینههای متفاوت را افزایش داده است. مشاوره با کارشناس متخصص به عنوان یک راهکار مهم برای کاهش دغدغهها و مشکلات افراد شناخته میشود. مشاوره با متخصصین میتواند سبب کاهش بسیاری از مشکلات افراد در زمینههای گوناگون زندگی شود. در گذشته استفاده از کارشناسان چندان رایج نبود و افراد ترجیح میدادند تا خودشان مشکلاتشان را حل نمایند ویا با مشورت گرفتن از افراد با تجربه کاری را انجام دهند. برای افرادی که در شهرهای دور زندگی میکنند و دسترسی به مشاور مورد نظر خود ندارند و یا اشخاصی که به هر دلیل نمیتوانند حضوری از تخصص کارشناسان استفاده کنند مشاوره تلفنی یکی از بهترین روشهای ممکن است.
با توجه به زندگی پیچیده امروزی و اهمیت سلامت و رشد و بالندگی نوجوانان در فضای بازیهای دیجیتال و شبکهای و آنلاین مشاوره با کارشناسان متخصص در این زمینه اهمیت زیادی یافته است.دکتر عقیل منصوری، معاون نظارت بنیاد ملی بازیهای رایانهای در ارتباط با ضرورت راهاندازی این مرکز و رویکرد بنیاد در ایجاد و راهاندازی این مرکز و محورهای آن اشاره کرد:
ضرورت راهاندازی مرکز تماس و مشاوره بنیاد بازیهای رایانهای چه بوده است؟
بنیاد ملی بازیهای رایانهای در دوره مدیریت جدید، ضمن شناسایی و ترسیم نظام مسائل بنیاد، موضوعات مختلفی را مورد توجه قرار داد و متناسب با آنها سیاستهای جدیدی را تدوین کرد.
موضوع توجه به ارتقای سواد بازی و سواد رسانهای خانوادهها یکی از همین موضوعات مهم است که هم در زمره وظایف حاکمیتی بنیاد و هم ذیل انتظارات نخبگان و خانوادهها جای میگیرد و انصافاً انتظار به حقی است. بنیاد ملی بازیهای رایانهای در گذشته این موضوع مهم را ذیل برنامههای معاونت آموزش و هدایت فرهنگی و با راهاندازی سایت فهم بازی دنبال میکرد و ما نیز در حوزه معاونت نظارت با نگاه تقویت اقدامات ایجابی و اعتقاد به ارجحیت پیشگیری به درمان، توانمندسازی خانوادهها را در دستور کار قرار دادیم، تا با آموزش و اطلاعرسانی به موقع، بتوانیم بخشی از مشکلات این حیطه را کاهش دهیم.
رویکردهای بنیاد در موضوع سواد بازی و رسانه محدود به راهاندازی مرکز تماس است؟
تلاش ما طی یک سال اخیر این بوده که با پرهیز از روزمرگی، به صورت برنامهمحور مسائل را شناسایی کنیم و به دنبال راهحل آنها برویم. از جمله این موارد میتوان به برنامه «شبکه بازینما» با موضوع تولیدات و محصولات رسانهای اشاره کرد (که برخی از این محصولات از طریق صداوسیما نیز پخش شده است)، همچنین نرمافزار «بازییار» یکی دیگر از همین برنامههای ابداعی است. اتوماسیونی کردن فرایندهای صدور مجوزها، افزایش تعاملات با مراجع ذیربط مانند گمرک، کانون پرورش فکری و ...، برگزاری کلاسهای آموزشی خانوادهها، آموزشهای تخصصی نویسندگان حوزه بازی، بازدیدهای استانی از ادارات کل فرهنگ و ارشاد استانها و آموزش گیمنت داران نیز از دیگر فعالیتها و برنامههای مهم این مدت بوده است.
این انتظار از سوی خانوادهها به عنوان یک حق شهروندی وجود دارد که آگاهی آنها در زمینه سواد بازیها افزایش یابد. در مراجعات مکرر تلفنی و حضوری آنها و همچنین واکنشهایشان در فضای مجازی دیدهایم که برای حل برخی مشکلاتی که گریبان خود یا فرزندانشان را گرفته، مانند غوطهوری در بازیها (یا اصطلاحاً اعتیاد به بازی) و اختلالات دیگر مانند انزوا گزینی، پرخاشگری، افت تحصیلی و ... دنبال راهکار هستند. در مواردی روانشناسان مرتبط با بنیاد به ما اعلام کردهاند ریشه مشکلات برخی مراجعین آنها اختلالات ناشی از همین موضوع (مثلاً استفاده از بازیهای دارای محتوای آسیبرسان اخلاقی و ...) بوده است.
آیا خانوادهها در تماس با این مرکز موفق به استعلام بازی مناسب سن فرزندانشان میشوند؟
خانوادهها در خلال استفاده فرزندانشان از بازیها، چند موضوع را به طور جدی دنبال میکنند. یکی از موضوعات مهم و مورد توجه برای خانوادهها، استعلام درباره بازیهای متناسب با رده سنی فرزندانشان است. بخش دیگر مربوط به مشاوره درباره بازیهای در دسترس است و اینکه آیا یک بازی خاص مناسب سن فرزندشان هست یا خیر؟ نگرانیهای والدین درباره تغییر رفتار فرزندان، حتی سوال درباره بازیهای تقویت کننده تمرکز، خلاقیت و ... محورهای مهم دیگری از کار مرکز تماس و مشاوره است.
مشاوره به خانوادهها، یکی دیگر از محورهای کار مرکز تماس و مشاوره است. از آنجایی که ممکن است خانوادهها قادر نباشند از میان تعداد بیشمار بازی، محصولی که مناسب سن فرزندان آنهاست را انتخاب کنند، در روند مشاوره به آنها خدماتی با این منظور ارائه میشود. در این مسیر کارشناسان مرکز تماس میتوانند به خانوادهها در حد اولیه آموزش دهند که اساسا چه نوع بازیهایی مناسب سن و روحیه فرزندشان است و یا برای خانوادههایی که ورودی به این بحث ندارند و فقط میخواهند بدانند برای مثال بازیهای مناسب فرزند ۷ سالهشان چیست چندین بازی پیشنهاد دهند.
معاون نظارت بنیاد ملی بازیهای رایانهای با اشاره به نقش بازیهای جدی در پاسخگویی به محورهای مورد پرسش از سوی خانوادهها، گفت: بازی مختص بچهها نیست! طبقه جوانان ۴۴ درصد را از میان ۳۲ میلیون گیمر ایرانی شامل میشودبازیهای جدی، یکی از مقولههای جدیدی است که سرگرمی هدف غایی آنها نیست و در کنار سرگرمی، اهداف علمی، آموزشی و حتی پزشکی و درمانی و ... را دنبال میکنند. طی پژوهشی که معاونت پژوهش بنیاد ملی بازیهای رایانهای در سال ۹۸ انجام داد؛ مشخص شد برخلاف تصورات قدیمی، بازی محصولی رسانهای مختص کودکان و نوجوانان نیست.
این پژوهش نشان میدهد از بین ۳۲ میلیون گیمر ایرانی، دو طبقه سنی کودکان و نوجوانان در ایران تنها ۴۱ درصد را پوشش میدهد، اما طبقه جوانان ۴۴ درصد را شامل میشود، میانگین سنی گیمرهای ایرانی که روی ۲۲ سال است نیز موید همین موضوع است. همچنان که نتایج تحقیقات مذکور نشان میدهد گیمرها به موضوع ردهبندی سنی بازیها بیشتر از گذشته توجه دارند، مشخص شده است خانوادهها نیز درباره مصرف رسانهای فرزندان خود حساستر شده و قائل به نظارت بیشتر هستند. این موضوع یکی از مسئولیتهای اجتماعی بنیاد و همه ارکان مختلف جامعه است.
سطح مداخلات روانشناسی کارشناسان مرکز تماس تا چه حد است؟
موضوع دیگر در ذیل خدمات مرکز تماس و مشاوره، مشاورههای روانشناسی مورد نیاز است که مشکلات کوچک و عمومی تا مشکلات و مسائل بزرگتر را شامل میشود. با توجه به اینکه پاسخگویان ما در مرکز تماس و مشاوره، آموزشهای فشرده و مفصلی را گذراندهاند، مشاورههای اولیه به خانواده ارائه میشود و سپس در صورت نیاز اقدامات دیگر انجام میپذیرد، یعنی اگر نیاز به مداخلات درمانی و جدیتر در پارهای مشکلات طرح شده از سوی خانوادهها وجود داشته باشد، بنیاد که پیش از این با برخی کلینیکهای درمانی رایزنی نموده است، مشکلات و مسائل خانواده را پیگیری و آنها را به آن مراکز معرفی میکند.
پاسخگویان در مرکز تماس و مشاوره بنیاد فارغالتحصیلان چه رشتههایی هستند و آیا آموزشهایی نیز دیدهاند؟
در ترکیب پاسخگویان و تیم مدیریتی مرکز تماس، فارغالتحصیلان مقاطع دکتری و ارشد از رشتههای روانشناسی و حوزههای مرتبط حضور دارند و نیز عزیزانی که تحصیلات عالی در حوزه رسانه در مقطع دکتری دارند.
خدمات مرکز تماس و مشاوره به بازیسازان چگونه است؟
خدمت دیگر در قالب این مرکز، مشاوره برای ورود افراد به حوزه بازیسازی است. برای مثال فردی تخصصی در زمینه گرافیک یا داستاننویس داشته و برای ورود به این عرصه علاقهمند است. این علاقه در همه سنین ممکن است وجود داشته باشد، لذا مشاورههایی در این زمینه نیز ارائه میشود و این افراد یا به معاونت آموزش و هدایت فرهنگی معرفی میشوند تا در ذیل انستیتو ملی بازیسازی تحت آموزش قرار بگیرند و یا اگر بازیساز باشند، به معاونت حمایت بنیاد معرفی خواهند شد.
محور دیگر در میان خدمات ارائه شده در مرکز تماس و مشاوره، دریافت شکایت و گزارش تخلفات درباره گیم نتها، مراکز فروش بازی، بازیهای موبایلی و آنلاین و یا سایتهایی است که در این عرصه فعالیت دارند. ضمن اینکه ارائه پیشنهاد و تقدیر و تشکر نیز از این طریق امکانپذیر است.
چگونه میتوان با مرکز تماس و مشاوره، ارتباط گرفت؟
مرکز تماس و مشاوره بنیاد در حال حاضر در تهران با شماره ۵۸۱۲۹ در دسترس است، اما در سایر استانها شمارهگیری با کد ۰۲۱ امکانپذیر است. پاسخگویی نیز در حال حاضر، در ساعات اداری انجام میپذیرد و سامانهای به نشانی www.۵۸۱۲۹.ir به زودی فعال میشود تا افراد در ساعات غیر اداری بتوانند به این سامانه مراجعه و پیام خود را ثبت و پیگیری کنند.
توصیه ما به خانوادهها این است که به بنیاد ملی بازیهای رایانهای در خصوص پاسخ به پرسشها و حل مسائل شان اعتماد کنند و در انتخاب بازیها حتماً به ردهبندی سنی بازیها توجه داشته باشند.
مرکز تماس و مشاوره بنیاد ملی بازیهای رایانهای همهروزه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۵ و از طریق شماره تماس ۵۸۱۲۹ آماده پاسخگویی به پرسشها، مسائل، مشکلات و شکایات و پیشنهادات است.