سمنو یکی از سینهای سفره هفت سین است، که ایرانیها آن را در روزهای آخر سال میپزند و جزئی از سفره هفت سین به شمار می رود. معمولا برای پختن سمنو مراسمهایی تحت عنوان سمنو پزان در کشورهای فارسی زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان برگزار میشود.
مواد لازم برای تهیه سمنو:
گندم:۱ کیلوگرم
بادام :۱۲ عدد با پوست
آرد گندم سبوس دار:۲ کیلوگرم
دستور تهیه سمنو با جوانه گندم تازه:
۱- در مرحله اول برای تهیه سمنو باید گندمها را پاک کنید. سپس یک قابلمه انتخاب کنید و و گندمهای پاک شده را درون آن بریزید و بر روی آن آب سرد بریزید. سپس گندمها را به این صورت به مدت ۲ روز نگهداری کنید تا به خوبی در آب خیس بخورند.
۲- بعد خیس خوردن کامل گندم ها، یک سینی بزرگ لبه دار را تهیه کنید و گندمها را درون آن بریزید و کاملاً آن را بر روی سطح سینی پخش کنید تا روی هم قرار نگیرند. سپس با یک دستمال تمیز نمدار بر روی گندمها بکشید. این کار را چندین بار تکرار کنید و دستمال نباید خشک باشد. این کار برای جوانه زدن گندمها است.
۳- بعد از جوانه زدن گندم بعد از ۱ الی ۲ روز، گندمها را داخل یک پارچه تمیز بریزید و برای از بین بردن بوی بد گندمهایی که تازه جوانه زدهاند، آن را زیر شیر آب قرار دهید. سپس پارچه را بچلانید و آب آن را بگیرید.
۴- پارچهای که گندم در آن قرار دارد را در یک کاسه قرار دهید و سپس کاسه را داخل یخچال بگذارید؛ و سپس روزی یکبار پارچه را از یخچال خارج کنید و زیر شیر آب بگذارید تا خیس شود و سپس پارچه را بچلانید تا آب از آن خارج شود. همچنین آبی در داخل کاسه بزنید و بشویید.
۵- سپس دوباره پارچه را درون کاسه بگذارید و مجددا آن را درون یخچال قرار دهید تا فرایند جوانه زدن کامل شود؛ و گندم جوانههای بیشتری بزنند و همچنین گندم سبز نشود.
۶- بعد از اینکه فرایند جوانه زدن گندم کامل شد و همهی گندمها جوانه زدند. جوانهها را جدا کنید و برای چرخ کردن آنها از یک چرخ گوشت استفاده کنید؛ و سپس جوانههایی را که چرخ کردهاید را به درون یک پارچه تمیز بریزید و شیره آن را خوب بگیرید.
۷- تفالههای حاصل از چرخ کردن جوانههای گندم را درون یک کاسهی آب گرم بریزید و آنها را با یک قاشق خوب هم بزنید و مخلوط کنید و به آن ۱۰ دقیقه زمان دهید. سپس تفالهها را درون یک پارچه بریزید و شیره آنها را نیز بگیرید. این فرایند را سه بار دیگر تکرار کنید تا هیچ شیرهای دیگر باقی نماند.
۸- همهی شیرهها را درون یک قابلمه بریزید. توصیه میشود از قابلمه مسی استفاده کنید. سپس آرد را کم کم به شیره گندم اضافه کنید و مرتباً با یک ملاقه آن را خوب هم بزنید.
۹- در مرحله بعد قابلمه را بر روی اجاق گاز با حرارت کم قرار دهید و آن را مرتبا هم بزنید تا ته نگیرد و سریعا جوش نیاید. حرارت را ملایم کنید و هر ۵ دقیقه یکبار آن را هم بزنید تا ته نگیرد. برای اینکه آب سمنو تبخیر شود و رنگ آن تغییر کند به ۵ تا ۶ ساعت زمان نیاز دارد.
۱۰- هنگامی که آب سمنو کاملا تبخیر شد. بر روی در قابلمه دم کنی بکشید و به مدت دو ساعت به سمنو اجازه دهید تا کاملا پخته شود و خوشرنگتر شود. در نیم ساعت پایانی پخته شدن سمنو، بادامها را به قابلمه اضافه کنید.
نکاتی در مورد تهیه سمنو:
برای نگه داشتن سمنو به مدت ۳ الی ۴ ماه باید آن به صورت غلیظ باشد و هیچ گونه آبی نداشته باشد. چون وجود آب درون سمنو باعث کپک زدن میشود. همچنین اگر میخواهید سمنو را برای مدت طولانی نگه دارید، بهتر است آن را در فریزر قرار دهید؛ و برای استفاده آن را از فریزر خارج کنید و بگذارید تا کم کم آب شود.
اگر میخواهید سمنوی شما طعم شیرین تری داشته باشد. از گندم شمال در تهیه سمنو استفاده کنید.
تفالههای حاصل از چرخ کردن جوانه گندم را دور نریزید. آنها درون یک سینی بریزید و زیر نور خورشید بگذارید تا خشک شوند. سپس از آنها در تهیه نان سبوس دار استفاده کنید.
به جای استفاده از بادام با پوست میتوانید از فندق و پسته با پوست و یا بدون پوست در سمنو تهیه کنید.
مصرف زیاد سمنو نیز عوارضی را به دنبال دارد. به عنوان مثال افرادی که استعداد چاقی دارند و یا از تحرک بدنی کافی برخوردار نیستند، مصرف بیش از حد سمنو باعث افزایش وزن شدیدتر در آنها میشود و همچنین مصرف زیاد سمنو در افراد باعث ایجاد نفخ شکم میشود.
دستور تهیه سمنو که در بالا به آن پرداختیم برای ۸ نفر مناسب است. در صورت کم یا زیاد شدن افراد، نسبت مواد اولیه را تغییر دهید.
خواص سمنو:
سمنو به عنوان یک میان وعده بیشترین تاثیر رو در سلامتی داره فیبر بالا و آنتی اکسیدانهای موجود در سمنو احتمال بروز سرطان و تومور رو کاهش میده مصرف روزانه سمنو در حد کم باعث کاهش اثرات سرطان کولون میشود.
سمنو به دلیل اینکه سرشار از کلسیم، پتاسیم به شدت از پوکی استخوان جلوگیری میکند.
همچین سمنو داری خواص ضد سرطانی، به دلیل اینکه سرشار از آنتی اکسیدان میباشد.
وجود مواد مغذی و ویتامینهایی نظیر B۱, B۳, B۵, B۸ و B۱۲ و همچنین روی، فسفر و آهن بسیار برای رشد کودکان مفید میباشد.
مصرف سمنو با توجه به وجود ویتامینهای E و B در درمان نازایی بسیار موثر میباشد و همچنین سمنو باعث افزایش شیردهی در مادران شیرده است.
سمنو دارای طبع گرم و معتدل است. تمام موارد گفته شده اندکی از خواص بی شمار سمنو میباشد.
سمنو به کاهش وزن کمک میکند.
سمنو برای بیماران مبتلا به دیابت مفید است.
سمنو جذب کلسترول و چربی را کاهش میدهد.
به دلیل فیبر بالا، احتمال بروز سرطان را کاهش میدهد و در درمان سرطان کولون موثر است.
به سلامت سیستم گوارشی کمک میکند.
حاوی مواد معدنی فسفر، کلسیم و پتاسیم است.
حاوی ویتامینهای A، B و E است.
به درمان یبوست کمک میکند.
به دلیل ویتامین B از بروز افسردگی جلوگیری میکند.
سمنو سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند.
سمنو باعث افزایش شیر مادران میشود.
سمنو بهترین ماده غذایی قبل از ورزش است و از انقباض عضلات جلوگیری میکند.
سمنو برای دیابت ضرر ندارد، ولی نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.