سبز کردن سبزه از قدیم الایام جزو رسوم زیبای ایرانیها بوده، سنتی کهن که فلسفه آن آغاز سال نو با سرسبزی و طراوت بوده است.
بسیاری از مادربزرگها دوهفته مانده به عید ظرفهای سبزه را به تعداد فرزندان خانواده درست میکردند تا نماد برکت و سرسبزی را با دستان خودشان مهمان خانههای فرزندانشان کنند.
سبزه عید در ایام قدیم
جعفر شهری در جلد چهارم کتاب طهران قدیم میگوید: «سبزه سبز کردن بنا به سبکی یا سنگینی دستِ سبز کننده، از ۲۰ تا ۱۰ روز مانده به عید صورت میگرفت، به این شکل که خانم خانه به تعداد جمعیت خانواده مشت مشت گندم، عدس یا ماش را طوری که چیزی از آن بر زمین نریزد، در ظرفی سفالی میریخت و با هر مشت نیت سلامتی، تندرستی، خوشی، خوشبختی، مال و گشایش میکرد.
پس از آن هر روز به دانهها آب میداد تا در ظرف، کُجه (نیش) زده و به سفیدی بزند، سپس آنها را در دستمال ریخته و سه روز با رطوبت معتدل نگهداری میکرد تا کُجهها نقرهای شوند، بعد از آن در دوری مسی یا بشقاب و دوری چینی پهن میکرد، رویش دستمال نمدار میکشید و در آفتاب قرار میداد.
معتقد بودند اگر سبزه دیر سبز شود، دست سبزه کننده سنگین و کارهایش با معطلی به انجام میرسد و باید با سختیها دست و پنجه نرم کند، اما زود سبز شدن سبزه نشان از سهولت امور، سبک دستی و موفقیت سبزکننده بود.»
خیلیها ترجیح میدهند سبزه عید را آماده خریداری کنند، اما برای آنهایی که دوست دارند لذت سبزه سبز کردن را تجربه کنند چند پیشنهاد هیجان انگیز داریم.
اول باید بدانید که هر دانه و بذری زمان متفاوتی برای سبز شدن دارد، مثلاً بهترین زمان برای کاشت سبزه گندم ۱۰ روز مانده به عید یعنی ۲۰ اسفندماه است، برای کاشت دانه ماش شما به ۱۲ روز زمان نیاز دارید و سبزه عدس هم ۱۵ روز زمان میبرد تا سبز شود.
سبزه ارزن طی ۴ روز جوانه میزند و بذرهایی مثل شاهی و خرفه هم به ۱۰ روز زمان برای سبز شدن نیاز دارند، دانه سویا ۳ تا ۵ روز زمان میبرد تا جوانه بزند البته باید ۶ تا ۸ ساعت قبل در آب خیس بخورد.حالا با توجه به این زمان بندی میتواند بذر و دانه مورد نظرتان را برای سبز کردن انتخاب کنید.
سبز کردن سبزه روی سطوح شیب دار
بذرهای لعاب دار بهترین گزینه برای سطوح شیب دار، کوزه و ... هستند چرا که بعد از خیس خوردن حالت ژلهای به خود میگیرند و قابلیت چسبندگی پیدا میکنند. شاهی، خرفه، خاکشیر و … جزو این دسته از بذرها هستند.برای شروع باید مقدار مناسبی از بذر مورد نظرتان را بعد از شستشو به مدت ۴ ساعت خیس کنید، میزان آب مناسب برای شاهی ۵ برابر میزان بذر است. روی سطح مورد نظر را کاملاً مرطوب کنید و با یک لایه پنبه بپوشانید.
روی پنبه تنظیف بکشید و بذرهای خیس خورده را روی آن به طور کامل و یکسان پهن کنید، مجدد سطح کار را خیس کنید و یک کیسه که روی آن دو منفذ هوا ایجاد کرده اید بکشید. روزهای ابتدایی سبزه به ۳ بار آبدهی در روز نیاز دارد. بعد از آن که جوانهها بالا آمد کیسه را بردارید و روزی ۲ بار به سبزه آب بدهید تا در نهایت یک سبزه پر و زیبا داشته باشید.