نخستین شب جمعه از ماه پرفضیلت رجب را «لیلة الرّغائب» نامیده اند. رسول خدا (ص) من باب فضیلت و برکت ماه رجب در روایتی فرموده اند:" از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» نامیدند. "
ابتدا پیش از هر چیزی به معنای لغوی لیله الرغائب میپردازیم لیله به معنی شب و واژه «رغائب» جمع «رغیبه» به معنی چیزی که مورد رغبت و میل و همچنین به معنای بخشش و عطای زیاد است.
پس «لیلةالرغائب» هم به عنوان شبی که توجه به آن زیاد است و هم به عنوان شبی که در آن بخشش و عطا فراوان است میتواند معنی شود و بر اساس روایاتی که درباره فضیلت و برکت این شب مطرح شده است هر دو معنا درست و صحیح تلقی میشود.
فضایل شب آرزوها و لیله الرغائب
زمین خاکی پر از فرشتگان میشود که از آسمان سرازیر شده اند در زمین سکنا برگزیده اند و مسئول بردن پیغام از نیتهای پاک بندگان به خداوند هستند؛ بنابراین علاوه بر تاکید داشتن بر به جا آوردن اعمال این شب، فرصت و امکان نیت آرزوهای دست یافتنی و به حق را نمیشود از دست داد.
لیله الرغائب
اعمال لیله الرغائب و شب آرزوها
از مهمترین اعمالی که میتوان برای شب «لیلة الرغائب» نام برد خواندن دوازده رکعت نماز میباشد، پنجشنبه اول ماه رجب که همان لیله الرغائب است روزه بگیرید و چنانچه وارد شب جمعه شدید میان نماز مغرب و عشاء آن دوازده رکعت نمازی که پیش از این اشاره شد را به جا آورید، هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه «سوره قدر» و دوازده مرتبه «سوره توحید» می خوانی و هنگامی که از نماز فارغ شدی هفتاد مرتبه میگویی:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ].
خدایا! بر محمّد پیامبر درس ناخوانده و خاندانش درود فرست
سپس به سجده می روی و هفتاد مرتبه میگویی:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
آنگاه سر از سجده بر می داری و هفتاد مرتبه می گویی:
رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ
پروردگارا! مرا بیامرز و بر من مهرورز و از آنچه از من می دانی بگذر، تو خدای برتر و بزرگتری.
دوباره به سجده می روی و هفتاد مرتبه می گویی:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
سپس حاجت و آرزوی خود را طلب کنید تا به خواست و اراده خدا به آن برسید.
نماز لیله الرغائب
در فضیلت نماز لیله الرغائب پیامبر اکرم (ص) فرموده اند:
هر کسی که نماز را به جا بیاورد خداوند متعال شب اول قبرش ثواب و برکت این نماز را به زیباترین شکل ممکن و با روی درخشان و گشاده و با زبان فصیح به سوی او میفرستد و به آن فرد میگوید:ای حبیب من، بشارت بر تو باد که از هر شدت و سختی نجات یافتی.
میت سوال میکند تو که هستی؟ قسم به خدا که من زیباتر از تو صورتی ندیدم و شیرینتر از کلام تو کلامی نشنیده ام و خوشبوتر از تو بویی نبوئیده ام. آنگاه آن زیباروی جواب میدهد:من همان ثواب آن نمازی هستم که در شب لیله الرغائب به جا آوردی. امشب به پیش تو آمده ام تا حقی را که داشتی ادا کنم و با تنها نگذاشتن تو وحشت را از وجودت دور کنم و چنانچه در صور دمیده شود قیامت به پا میشود و من سایه بالای سر تو خواهم شد.
میگویند زمانی که قیامت برپا میشود منادی الهی فریاد میکشد أین الرجبیون؟ کجا هستند کسانی که ماه رجب را با ارزش پنداشتند و از آن بهرهمند شدند آن گاه از آن جمعیت انبوه گروهی بلند میشوند که محشر از روشنی جمال آنها درخشان میشود و بر سرشان تاجهای شاهی آراسته به در و یاقوت قرار داشته و در سمت راست و چپ هر کدام از آنها هزار فرشته کرامت و تعظیم الهی را تبریک میگویند.
اعمال شب آرزوها
سپس از جانب خدا ندایی میآید:ای بندگان و کنیزان من به بزرگی و عزتم قسم چنان جایگاه گرامی و بزرگی به شما عطا خواهم کرد و شما را در جایگاهی که نهرها در آن جاری است جای میدهم که تا همیشه جاوید بمانید چراکه شما به صورت داوطلبانه در آن ماهی که برای من بزرگ است روزه گرفته و اعمال آن را به جا آوردید.
پس خطاب به فرشتگان میفرماید:
بندگان و کنیزان من را وارد بهشت بکنید در این هنگام امام فرمودند این پاداش و ودیعه برای آن دسته از کسانی است که یک روز از اول یا اواسط یا اواخر ماه رجب را روزه بگیرند.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) همچنین در بیان بزرگی و عظمت ماه رجب چنین فرموده اند:پروردگار متعال فرشتهای به نام داعی در آسمان هفتم مقرر کرده است زمانی که ماه رجب فرا میرسد فرشته دعوت کننده هر شب تا به صبح میگوید:خوش به سعادت آن افرادی که مشغول خواندن ذکر الهی هستند و با شوق و ذوق به سوی درگاه الهی رغبت نشان میدهند و خدا میفرماید:من با کسی همنشین هستم که با من همنشینی کند و مطیع کسانی هستم که فرمانبردار من باشد کسی را میآمرزم که از من طلب بخشش کند این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من و رحمت هم از آن من است. هر کسی من را در این ماه فرا خواند پاسخ مثبتی به او خواهم داد و هر کسی از من حاجتی طلب کند به او عطا خواهم کرد و هر کسی از من هدایت و راهنمایی بخواهد هدایتش میکنم و من این ماه را اسباب ارتباط میان خود و بندگانم قرار داده ام پس هر کسی به آن چنگ بزند شکی نیست که به من خواهد رسید.