برنامه های تحویل سال تلویزیون تغییر می کنند؟

پرمخاطب‌ترین زمان تلویزیون ساعت‌های منتهی به تحویل سال نو است، زمانی که اغلب افراد خانواده دست از کار کشیدند و می‌خواهند همین دقیقه‌های پایانی را با فراغ بال و در جمع صمیمی خانواده خود بگذرانند.
همین زمان پرمخاطب باعث شده تا مسئولین تلویزیون هم دست به کار شده و برای این ساعت‌ها برنامه سازی کرده و به نوعی رسالت خود را انجام دهند.
در این گزارش همزمان با سپری نمودن روز‌های پایانی سال در گفتگو با چند تهیه کننده پیشکسوت ویژه برنامه‌های تحویل سال، دلیل موقیت این نوع برنامه‌ها و پیشنهادی که برای سازمان صداوسیما ارائه می‌دهند گفتگو کردیم.

** لزوم شکل گیری برنامه‌های مناسبتی

شاید تا همین چند سال پیش خبری از تولید و پخش برنامه‌های مناسبتی قبل از تحویل سال نبود. اما اینکه به فکر چه کسی افتاد که برای این زمان مهم برنامه سازی کند در بخش مدیریتی سازمان و حتی برنامه ساز‌های تلویزیونی باید آن را جست و جو کرد. نکته مهم اینکه برخی شبکه‌های تلویزیونی نیز تازه دو سه سال است که ویژه برنامه تحویل سال می‌سازند.

** هدف از تولید ویژه برنامه تحویل سال چیست؟

برنامه‌های شاد و مفرحی که در ساعت‌های پایانی سال قدیمی و ساعت‌های ابتدایی سال جدید پخش می‌شوند، از جمله این برنامه‌ها هستند. برنامه‌هایی که همه آن‌ها یک یا دو و حتی سه مجری دارند و اغلب از سلبریتی‌های بازیگری خوانندگی و ورزش دعوت می‌کنند تا برای دقایقی مهمانشان باشند.

** سلبریتی‌های تکراری؛ حرف‌های خسته کننده.

اما به همان نسبت که ممکن است این برنامه‌ها برای مخاطبان جذاب باشند، ممکن است حرف‌های تکراری زیادی هم در آن‌ها زده شود که از حوصله مخاطب خارج باشد! از طرفی بار‌ها مشاهده شده یک سلبریتی در چند برنامه شب تحویل سال حضور پیدا کرده است!

** زمانی برای دیده شدن

یکی از حُسن‌های ویژه برنامه سال تحویل این است که اگر مهمانشان سلبریتی باشد بیشتر معروف می‌شود و اگر حتی یک آدم معمولی باشد، سلبریتی می‌شود! همانطور که گفته شد چنین برنامه‌هایی از میزان بالای مخاطب بهره‌مند هستند.

** کم شدن حضور سلبریتی ها/ جایگزینی کارآفرین‌ها و افراد موفق.

اما اگر حتی همین برنامه‌ها هم با هدف گذاری ساخته شده باشند قابل تحسین است نه اینکه صرفا برنامه‌ای باشند برای پر کردن آنتن تلویزیون آن هم در زمانی که تعداد بالای مخاطبی مخاطبانش هستند. برای مثال چند سالی است در چند برنامه شاهد کم شدن حضور سلبریتی‌ها هستیم و افراد موفق در حوزه کارآفرینی یا هر حوزه دیگری مهمان‌های اصلی این برنامه‌ها هستند.

** برنامه‌هایی که از صندوق بیت المال هزینه می‌کنند

این روز‌ها با نزدیک شدن به اسفندماه گروه‌های تولیدی مشغول به طراحی و ایده پردازی برای ساخت برنامه‌های ویژه سال تحویل خود هستند. برنامه‌هایی که علاوه بر صرف وقت، هزینه‌های بسیاری از بیت المال را برای دعوت از سلبریتی‌هایی که تا به حال پایشان را به تلویزیون نگذاشته اند، اختصاص می‌دهند. پس شاید بهترین راهکار برای ساخت برنامه‌ای در خور شان رسانه ملی و البته مخاطبانش را بتوان از زاویه نگاه چند تهیه کننده که حالا با ساخت برنامه‌هایی اینچنینی برای خود پیشکسوتی هستند، بررسی کرد.
با محمد قنبری و احسان ارغوانی از تهیه کننده‌های با سابقه تلویزیونی که هر کدام بالغ بر ۱۰ تجربه تولید برنامه‌های ویژه تحویل سال را به عهده داشتند گفتگو کردیم.

** قنبری: تنها یک شبکه برای تحویل ساز برنامه بسازد!

محمد قنبری تهیه کننده برنامه‌های ویژه تحویل سال در گفتگو با خبرنگار فارس درباره اینکه تلویزیون چه کند تا برنامه‌های تحویل سال نو از تکرار فاصله بگیرند؟، گفت: به نظرم من اشتباهی بین شبکه‌های تلویزیونی برای برنامه‌های نوروز رخ داده و آنهم این است که شبکه‌ها هر کدام یک تعریف خاص دارند و توقعات بر اساس همان تعریف و رسالتی که هر شبکه دارد اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: بزرگترین اشتباه را سازمان صداوسیما می‌کند و درصد و میران بیننده برای هر برنامه‌ای را اعلام می‌کنند و این شده معیاری برای مدیران تصمیم گیرنده که اگر برنامه‌ای درصد بالایی از مخاطب را داشته است پس برنامه موفقی بوده است و به نظرم منطق اشتباهی است.
این تهیه کننده افزود: برای مثال شبکه سه به خاطر رسالت جوان بودنش و اینکه مردم به واسطه پخش مسابقه‌های فوتبال و سریال‌های کمدی بیشتر جذب آن شدند، این را قیاس می‌کنند با شبکه یک که شبکه‌ای سیاسی است و بیشتر شبکه‌ای است که به رخداد روز سیاسی و اتفاق‌های جریان ساز روز می‌پردازد. قیاس این دو شبکه با هم اشتباه است.
قنبری ادامه داد: قیاس این شبکه‌ها با شبکه پنج اشتباه است. رسالت شبکه پنج، رسالت استان تهران است و اگر این اتفاق نیفتد و از هر شبکه‌ای خواسته شود که براساس رسالتی که دارند باید برنامه سازی کنند آن زمان است که خیلی اتفاق‌های جدید و جذابی می‌بینیم و خیلی از برنامه‌ها تکراری نخواهد شد.
این تهیه کننده افزود: وقتی تنها یک شبکه برای سال تحویل برنامه بسازد و مابقی شبکه‌ها برنامه‌های عادی خودشان را داشته باشند و همان یک شبکه پیش برود. به این ترتیب هم در بودجه صرفه جویی می‌شود. وقتی رسالت‌ها رعایت نمی‌شود و وقتی خودمان در سازمان خودمان باعث می‌شویم رقابت نابرابر بوجود بیاید به نظرم سیاست گذاری اشتباه می‌شود و جریان به سمتی می‌رود که همه شبکه‌ها به یک شکل برنامه سازی می‌کنند و حالا برنامه‌ای که مجری و مهمان‌های معروف تری دارد در این رقابت جلوتر است.
وی درباره فاکتور‌های موفقیت برنامه‌های سال تحویل خودش نیز گفت: یادم است زمانی که با رضا رشیدپور برای شبکه پنج برنامه سازی می‌کردیم و استقبال مخاطبان خیلی بالا بود و باعث شد برنامه ما رتبه اول برنامه‌های نوروزی را از آن خود کند. در سال گذشته نیز سعی کردیم اتفاقی را رقم بزنیم و محمد علیزاده سعی کردیم یک فیلد در برنامه مان جاری باشد و برای این برنامه سعی کردیم فضا به سمت موسیقی برود. افرادی به برنامه آوردیم ابهاماتی در فعالیت هایشان در عرصه موسیقی وجود داشته است و ما این ابهامات را روشن کردیم.
وی در ادامه عنوان داشت: برای مثال سال گذشته چند ساعت قبل از اجرای برنامه بهار جان اعلام کردند حمید هیراد به سرطان مبتلا شده است و هیچ جایی چنین موضوعی را نگفته بودند و یادی کردیم از خانواده‌های خیلی خوبی که الان بین مان نیستند.
این تهیه کننده افزود: سال گذشته برنامه ما موسیقی محور بود و محمدعلیزاده اجرای آن را به عهده داشت و حتی تا ۱۵ فروردین بخش‌های کوتاه شده برنامه در اینستاگرام مشاهده می‌شد. سال گذشته بحبوهه کرونا بود و مردم از ترسشان در خانه مانده بودند و ما سعی کردیم با توجه به اینکه مردم در خانه هستند فردی را به عنوان مجری بیاوریم که مردم دوست داشته باشند.
قنبری همچنین عنوان داشت: برای مثال در سال ۸۵ اولین بار بنیامین را آوردیم و ترانه دنیا دیگه مثل تو نداره را را اجرا کرد.
وی با بیان پیشنهاد به برنامه ساز‌های تلویزیونی گفت: خواهشم از همه دوستان و مدیران تصمیم گیرنده این است که در اولویت شان مخاطب را قرار دهند و سلیقه و نیاز او. در همه سال آنچه در نظر گرفته نمی‌شود نیاز مخاطب است و بیشتر به این سمت رفتند که سلیقه مخاطب راسمت خواسته‌های خودشان جلو ببرند برنامه سازی می‌کنند و این اشتباه است.
قنبری افزود: به نظرم باید کاری کنیم تا نیاز مخاطب برطرف شود. با توجه به افزایش امکان برای مخاطب برای دیدن مدیا‌های مختلف و ارتباط برقرار کردن در فضای مجازی و ماهواره و ... امکانات زیادی را در اختیار مردم قرار داده است و برنامه را بر اساس سلیقه مخاطب بسازند. مردم نیاز دارند تا برنامه‌هایی خوب و تماشا کنند و اگر بخواهند در برنامه نوروزی سلیقه جدیدی اعمال کنند با شکست روبرو می‌شوند.

** ارغوانی: تهیه کننده‌ها با توجه به رسالت شبکه برنامه سازی کنند

«احسان ارغوانی» تهیه کننده ویژه برنامه‌های نوروزی تلویزیون، درباره اینکه تلویزیون برای جلوگیری از تکرار در ویژه برنامه‌های نوروزی، گفت: در وهله اول به برنامه ساز یا تهیه کننده‌ای برمی گردد که قرار است آن ویژه برنامه را با اقتضائات و مخاطب آن شبکه بسازد. او قطعا برنامه ریزی می‌کند که ببیند چه کار باید کرد تا برنامه‌ای متفاوت و جدید را روی آنتن برد و بتواند مخاطبین آن شبکه را جذب کند.
وی ادامه داد: در وهله‌های بعدی انتخاب مجری، انتخاب تیتراژ و دکور با توجه به اتفاق‌هایی است که می‌افتد و محتوای برنامه که در اتاق فکر به نتیجه می‌رسند. خصوصا امسال که از سال ۱۳۹۹ به سال ۱۴۰۰ ورود می‌کنیم و قرن تغییر می‌کند. قطعا باید تفکری پشت این اتفاق باشد.
وی با اشاره به برنامه‌های خود که برای سال تحویل سال‌های گذشته ساخته است، درباره اینکه فاکتور‌های موفقیت این برنامه‌ها گفت: برخی از برنامه‌هایی که من برای سال تحویل تلویزیون ساختم با استقبال خیلی خوبی مواجه شد. اولین این فاکتور‌ها متفاوت بودن است و اینکه شما بخواهید اتفاق جدیدی را در برنامه رقم بزنید. برنامه‌های نوروزی کلیشه‌ای شدند و همه آن‌ها گفتگو محور هستند، اما در همین برنامه‌ها اینکه چه اتفاقی را رقم بزنید مهم است.
تهیه کننده برنامه پل فروردین، در ادامه نیز عنوان داشت: نوع گفتگو، ساخت آیتم ها، اتفاق‌هایی که قرار است در برنامه بیفتد. برای مثال در برنامه بهارستان ویژه سال تحویل سال ۹۳ اشکان خطیبی و سحر دولت شاهی و پدرام کریمی مجریان ما بودند. برای اولین بار که خطیبی و دولت شاهی در جایگاه مجری در تلویزیون قرار می‌گرفتند.
وی افزود: در کنار این ما آیتم‌هایی ساختیم و به سمت تئاتر‌های زنده رفتیم و در این آیتم‌ها با افرادی حرفه‌ای همکاری کردیم. مثل اکبر عبدی، امیرحسین رستمی، علی اوجی و ... و برای اولین بار در شبکه یک سیما کنسرت زنده اجرا کردیم و ۹ خواننده از جمله محمد اصفهانی، مهدی یغمایی، رضا یزدانی، فریدون آسرایی، امید حاجیلی را آوردیم که کاملا متفاوت بود و یکی از بهترین برنامه‌ها بود.
تهیه کننده برنامه بوی عیدی که بالغ بر ۱۰ ویژه برنامه برای سال تحویل تلویزیون ساخته، افزود: یا برنامه‌ای که سال ۹۶ داشتیم و مژده لواسانی و نیما کرمی و پدرام کریمی مجری بودند. یا سال ۹۷ شبکه دو که امیرحسین آرمان مجری بود. در این سال‌ها سعی کردیم متفاوت باشیم و راهی پیدا کنیم که مخاطب احساس یکنواختی و خستگی نکند.
ارغوانی با ارائه پیشنهادی برای ساخت ویژه برنامه‌های نوروزی امسال تلویزیون نیز گفت: قطعا رسالت شبکه‌ها با هم متفاوت است و فردی که قرار است در شبکه یک برنامه بسازد با کسی که قرار است در شبکه نسیم برنامه‌ای بسازد دو رسالت کاملا متفاوت دارند. تهیه کننده‌ها با توجه به رسالت شبکه‌ای که می‌خواهند در آن برنامه سازی کنند، می‌تواند اتفاق جدیدی را رقم بزنند.
وی ادامه داد:‌شاید امسال فرصت خیلی خوبی است برای رخ دادن این اتفاق خیلی جدید در تلویزیون و مردم یکسری کار‌های جدید ببینند و می‌شود کار‌های خیلی متفاوتی کرد.
این تهیه کننده افزود: به هر حال یک قرن را پشت سر گذاشتیم و در این قرن خیلی اتفاق‌ها رخ داده است و برای مثال می‌شود مروری روی قرنی که گذشت یا مروری روی یک سال عجیب و غریبی که گذشت (سال کرونایی) داشته باشیم.