صدا و سیما،نظارت یا حذف رقیب؟

هفته‌ای نیست که با یک حاشیه جدی از تلویزیون مواجه نشویم. این رسانه در حالی عنوان ملی بودن را با خود یدک می‌کشد که چند روز یکبار شاهد حاشیه‌ای از سمت مجریان، مهمانان یا بخش‌های دیگرش هستیم.
رسانه فراگیر تلویزیون که در سال‌های نه چندان دور از سوی مردم دارای ارج و قرب بسیاری بود، این روز‌ها برای ایجاد جذابیت و جذب مخاطب، دست به هر کار و شوخی می‌زند تا شاید بتوانند برنامه‌های بی‌رمق را برای مردم دیدنی کند. اما این حواشی مانند بومرنگی عمل می‌کند که به سمت تلویزیون بازمی‌گردد. چون پس از مطرح شدن هر یک از این حواشی، مجری یا مهمان مربوطه مجبور به عذرخواهی از مردم می‌شود. در این میان تنها اعتماد مردم است که روز به روز به این رسانه کمتر می‌شود.

به طور حتم یکی از دلایل به وجود آمدن این کاستی‌ها، نبود نظارت و مدیریت درست است. کارشناسان رسانه بار‌ها تصریح کرده‌اند این رسانه با بودجه کلان و خیل عظیم نیروی انسانی نتوانسته به طور دقیق و کارآمد مورد مدیریت و نظارت قرار گیرد.

۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تولید در فضای مجازی

در حالی که صداوسیما خود در بخش محتوا و نظارت با مشکلات متعددی مواجه است، یکی از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰ از تصمیم‌گیری برای مدیریت و نظارت این سازمان بر فضای مجازی خبر داده است.
حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به نشست کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰ که چند روز پیش برگزار شد، گفت: «اعضای کمیسیون در مصوبه خود مدیریت و نظارت بر محتوای فضای مجازی را به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سپردند.»

«در ادامه اعضای کمیسیون طی مصوبه‌ای ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تولید محتوا در فضای مجازی تخصیص دادند که بر اساس جدول تعیین شده در اختیار سازمان صدا و سیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات سازمان تبلیغات اسلامی و... قرار گیرد.».

اما با توجه به اینکه صداوسیما هنوز در مدیریت و نظارت بر برنامه‌های خود دچار ضعف و کاستی است چگونه می‌تواند بر فضای مجازی که مانند اقیانوسی بی‌انتهاست نظارت داشته باشد؟
فضای مجازی که به عنوان یکی از رسانه‌های پرطرفدار تبدیل شده است با مدیریت این سازمان به چه سمتی و سویی خواهد رفت؟ اساسا صداوسیما با از میان برداشتن رقیبش، باز هم می‌تواند اعتماد عمومی و مخاطبان خود را بازگرداند؟

در همین ارتباط با حجت‌الاسلام مهدی شیخ عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دهم گفتگو کردیم. وی از قانونی در همین رابطه خبر داد که در مجلس دهم آماده و به صحن داده شد، اما نوبت به آن نرسید.

صداوسیما فاقد هرگونه نظارت عملی و موثر

شیخ درباره مدیریت و نظارت سازمان صداوسیما بر فضای مجازی و پیامد‌هایی آن به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در ابتدا باید بگویم که پس از اصلاح قانون اساسی، قانونی برای اداره این سازمان وجود ندارد. شورای نظارتی بر صداوسیما وجود دارد، اما خود این سازمان به آن اهمیت زیادی نمی‌دهد و بر این باور است که شورای نظارت استطلاعی است. این مساله، معضل خیلی بزرگی است بویژه رهبر معظم انقلاب بار‌ها تصریح کرده‌اند صداوسیما زیر نظر من نیست و فقط رییس این سازمان را تعیین می‌کنم. به عبارت دیگر در رابطه با این سازمان به غیر از این اتفاق، کار دیگری زیر نظر رهبری انجام نمی‌شود.

کمیسیون فرهنگی در مجلس دهم، چند طرح را بررسی کرد و به صحن مجلس رساند که اگر تصویب و اجرا می‌شد مشکلات شورای نظارت بر صداوسیما حل می‌شد. البته این سازمان هم در برابر آن بسیار مقاوت کرد. در هر صورت مساله‌ای که در حال حاضر وجود دارد اینکه صداوسیما فاقد هرگونه نظارت عملی و موثر است که خود این قضیه می‌تواند منشاء مشکلات بسیاری باشد. به عبارت دیگر شاید هنوز این مشکلات مشخص نباشند، اما به یکباره برملا می‌شوند.

وی افزود: اگر نظارت بر فضای مجازی را که وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است به صداوسیما ارجاع دهیم مشخص نیست چه اتفاقاتی از پس آن رخ دهد. در هر صورت فکر نمی‌کنم که طرح مناسبی باشد.

مدیریت و نظارت برفضای مجازی یا حذف رقیب؟

به جرات می‌توان گفت فضای مجازی به رقیبی جدی برای تلویزیون تبدیل شده است. یک برنامه اینترنتی از بسیاری از برنامه‌ها و مجموعه‌های این رسانه به مراتب بیننده بیشتری دارد. گفته می‌شود که سازمان صداوسیما با مدیریت و نظارت بر فضای مجازی می‌خواهد رقیب اصلی خود را از میان بردارد.
در این زمینه حجت‌الاسلام شیخ بیان کرد: با این مساله کاملا موافقم. یکی از دلایلی که باعث می‌شود به مدیریت و نظارت صداوسیما بر فضای مجازی کشور موافق نباشم این است که در مسایل اقتصادی و غیراقتصادی، فضای مجازی برای صداوسیما یک رقیب کاملا جدی است. مصلحت نیست که این فضا به دست صداوسیما بیفتد.

وی اضافه کرد: امیدوارم کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم هر چه سریع‌تر قانون اداره صداوسیما را به تصویب برساند تا بسیاری از مشکلات این بخش حل شود. قانونی در مجلس دهم آماده شد و در نوبت صحن بود که نوبت به آن نرسید. کمیسیون فرهنگی مجلس بررسی‌های این قانون را به پایان رسانده بود. حتی توسط خود صداوسیما، دستگاه‌های کارشناسی مربوطه و همه نهاد‌های مرتبط نیز بررسی شده بود. امیدواریم که این قانون زودتر تصویب شود تا صداوسیما هم به زودی از این بلاتکلیفی بیرون بیاید.