کمبود آب در خراسان جنوبی حکایت امروز و دیروز نیست، بلکه واقعیتی چندین ساله بوده که از دیرباز بر روح و روان مردم چنگ انداخته است.
علاوه بر موج هفت هزار نفری مهاجرت بر اثر خشکسالی در برخی شهرستانها و تخلیه هزار و ۷۰۰ آبادی، هنوز مردمان برخی از نقاط روستایی ساعتها و شاید روزها به انتظار رسیدن تانکر آبرسانی مینشینند و تشنگیشان رفع نمیشود.
مسئولان معتقدند بحران آب در خراسان جنوبی بسیار جدی است. اگرچه ایجاد سدهای خاکی و آبخوان داری توانسته با مهار روانابها و افزایش آبدهی قنوات در برخی روستاها مانع مهاجرت روستاییان شود، اما هنوز عمق این فاجعه جدی گرفته نمیشود.
عطش آب در شهرستانهای مرزی
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی طی جلسهای در خرداد ماه سال جاری بیان کرد: ۷۰ روستا در سربیشه با تانکر آبرسانی میشود.
مصطفی نخعی افزود: مشابه مشکل آب در غیزانیه خوزستان، در خراسانجنوبی هم بسیاری از روستاها با مشکل آب رو به رو هستند و عدم اعتراض آنان را نباید به معنای نبود مشکل گذاشت.
وی با بیان اینکه از وزیر نیرو درخواست میکنیم طرح انتقال آب از دریای عمان به خراسان جنوبی وارد فاز عملیاتی شود، گفت: این پروژه تا حد زیادی مشکل آب در استان را حل میکند.
فرماندار نهبندان هم در گفت و گویی با مهر بیان کرد: در حال حاضر به ۱۰۰ نقطه روستایی از نهبندان آبرسانی سیار میشود.
مجید بی کی بیان اینکه روستاهای زیادی تقاضای اتصال به شبکههای آبرسانی را دارند، گفت: برخی روستاها علیرغم داشتن شبکه آب، با تانکر آبرسانی میشوند.
وی با اشاره به مهاجرتهای شهرستان نهبندان بیان کرد: بر اساس آمارها طی سال ۹۵ جمعیت این شهرستان ۵۱ هزار و ۴۴۹ نفر بوده که نسبت به سالهای ۸۹ و ۹۰ قریب به هفت هزار نفر کاهش داشته است.
نسخه دولت برای زخم بی آبی
در دولتهای قبل نسخه انتقال آب از دریای عمان برای سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان بلوچستان پیچیده شد و از آن سالها تاکنون بارها وزرای مربوطه نیرو حرف از انتقال آب از دریای عمان را مطرح کردند، اما هنوز این وعدهها و مصوبات عملیاتی نشده است.
بنا به گفته مسئولان گفتمان دانشگاهی طرح انتقال آب از عمان در دهه ۸۰ مطرح شد و تفاهمنامه طرح انتقال آب به نوار شرقی کشور با حضور معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و استانداران این سه استان در ۲۰ شهریور ۹۸ به امضا رسید.
بنا بر گزارشات، بر اساس این طرح بنا است خط لولهای به طول هزار و ۵۱۰ کیلومتر آب دریای عمان را به استانهای شرقی برساند.
افراد زیادی بعد از نشستن بر کرسی مسئولیت بر اجرایی شدن طرح تاکید داشتهاند. اما شاید عملاً گامی مؤثر برای طرح برداشته نشده و یا ضرورت بالای پروژه احساس نشده است.
قفل کارگاه عملیاتی طرح باز میشودقندهاری، مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی در گفتگو با مهر طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق را یکی از طرحهای اساسی کشور دانست و افزود: این طرح محور توسعه شرق کشور محسوب میشود و بسیار حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: این طرح تنها به منظور جا به جایی مقداری آب نیست بلکه توسعه شرق کشور را متحول کرده و کریدوری در شرق ایجاد میکند.
قندهاری بیان کرد: تصمیمات بر این است که طی هفته جاری سه ویدئوکنفرانس با استانداران استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در راستای بررسی پیشرفتها، کیفیت و کمیت پروژه برگزار شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی افزود: همچنین بر اساس برنامهریزیها امیدواریم در ماه جاری، زمین پروژه در چابهار را به شرکت سرمایه گذار واگذار کنیم که در این صورت کلید عملیات اجرایی زده میشود.
کلنگ زنی طرح در بهمن ماهوی با بیان اینکه بر اساس برنامهریزیها، کلنگ زنی طرح در بهمن ماه سال جاری انجام میشود، گفت: هماهنگیهای اولیه برای این امر انجام شده و امید است در دهه فجر این مهم اتفاق بیفتد.
قندهاری با اشاره به جزئیات طرح انتقال آب بیان کرد: با توجه به گستردگی و بزرگی طرح، مطالعات و هماهنگیها به راحتی قابل انجام نیست.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی ادامه داد: قبل از شروع طرحهای بزرگ باید نظرات مختلف از ارگانها، سازمان و دستگاههای مختلف اخذ و بررسی شود تا مرحله اجرا با حداقل زمان ممکن و حداکثر کارایی انجام شود.
پروژهای با این عظمت تبعات مختلفی دارد و باید ریسکهای پروژه به حداقل برسانیم بنابراین طولانی میشودوی با بیان اینکه استارت فکری طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور در محافل دانشگاهی از اواخر دهه ۸۰ زده شد، گفت: این طرح طی سالهای ۹۳ و ۹۴ وارد فضای اجرایی کشور شد.
قندهاری با بیان اینکه همچنین اقدامات اداری این طرح از سالهای ۹۶ به صورت جدی تری دنبال میشود، افزود: پروژهای با این عظمت تبعات مختلفی دارد و باید ریسکهای پروژه به حداقل برسانیم بنابراین طولانی میشود.
وی ادامه داد: طرح دیگری مشابه انتقال آب در کشور انجام شده و ثابت کرد که اینگونه از طرحهای عظیم قابل انجام است.
آنالیز اعتبارات طرحقندهاری با اشاره به اعتبارات طرح بیان کرد: اعتبار طرح از طریق سرمایه گذاری نهادها و سیستمهای مختلف بوده بنابراین امیدواریم مشکلات کمتری در این حوزه داشته باشیم.
وی با بیان اینکه این طرح تماماً وابسته به بودجه مملکت نخواهد بود، اظهار کرد: تجربه نشان داده که پروژههای با سرمایه گذاری بخش خصوصی از ریسک کمی در تأمین مالی برخوردار است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی بیان کرد: با اجرای این طرح، بخش شرقی از یک خط انتقال بهره مند میشود و برای رفع مشکلات آبی دیگر نقاط هم پیگیریهایی انجام میشود.
وی با اشاره به وضعیت آبی خراسان جنوبی بیان کرد: رفع فقر آبی و فقر بارشی موجود در استان نیازمند اقدامات زیادی بوده که ضمن تاکید بر سند سازگاری با کم آبی، وابسته به پروژههای انتقال هم هستیم.
بحران جدی آب در دشتهاقندهاری با اشاره به وضعیت دشتهای استان بیان کرد: در هر نقطهای که کانونهای جمعیتی داریم با بحران آب هم مواجه هستیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی افزود: تمام دشتهای استان که شهرهای بزرگ بر روی آنها قرار گرفتهاند اعم از بیرجند، فردوس، سرایان، قاین، زیرکوه و سربیشه با مشکلات جدی آبی مواجه هستند.
وی ادامه داد: تمرکز ما بر استفاده از منابع آب زیر زمینی بوده و هیچ آبی از خارج استان وارد نمیشود بنابراین تمام دشتها افت منفی دارند.
قندهاری اظهار کرد: همچنین برخی از دشتها مانند علی آباد که بارگذاری جمعیتی ندارند به دلیل واقع شدن در پایین دست دشتهای مهم، دچار افت هستند.
وی خواستار همراهی هر چه بیشتر رسانهها شد و بیان کرد: اگر اصحاب رسانه کنار دست دستگاههای اجرایی باشند، در مطالبه گری، روشنگری و امید دادن به مردم اقدامات مطلوبتری انجام میشود.
خراسان جنوبی از سالهای گذشته در تب بی آبی میسوزد و وقت آن رسیده که زنگ خطر بحران آب به گوش متولیان برسد چراکه اگر به موقع طرحهای آبرسانی به استان انجام نشود، برای همیشه دیر میشود و سرنوشت دیگر مردمان این دیار به ویژه روستاییان به مهاجرتهای گسترده گره میخورد.