استفاده صحیح از نعمت را چه می‌گویند؟

 

 

حجت ‏الاسلام و المسلمين احمد رضائی، يك كارشناس مذهبی در خراسان جنوبی در گفت‌وگو با ايكنا گفت: بی‌گمان هر كسی در هر مقام و منزلت علمی و اجتماعی كه باشد اين انتظار را دارد كه در برابر كار پسنديده و نعمتی كه داده است از وی تشكر شود چرا كه بسياری از اوقات ديده شده ناسپاسی به معنای عدم تشكر از سوی فرد مقابل معنا شده است.

وی افزود: با آنكه خداوند موجودی بی‌نياز پرستش و سپاس است ولی به‌عنوان وظيفه و تكليف از انسان‌ها خواسته تا شاكر و سپاسگزار باشند؛ از اينجا می‌توان پی برد كه سپاس و شكرگزاری‌ها چه جايگاه، ارزش و اعتباری در آموزه‌های الهی دارد.

اين كارشناس مذهبی در تفسير و تحليل آيه ۱۲ سوره «لقمان» گفت: انسان دارای فرزانگی و حكمت، انسانی شاكر و سپاسگزار است؛ چرا كه نسبت به نعمت و سپاس‌گزاری نعمت‌دهنده آگاهی و شناخت دارد و ارزش و قدر نعمت و نعمت‌دهنده را می‌شناسد و می‌داند؛ اينگونه است كه انسان‌های حكيم و فرزانه با شناختی كه از خود و هستی و نعمت وجود و ديگر نعمت‌های الهی دارند همواره سپاسگزار نعمت و نعمت‌دهنده هستند.
حجت‌الاسلام رضائی افزود: انسان‌های مؤمن كه به ايمان واقعی دست يافته‌اند، مردمانی خردمند و فرزانه‌اند و همواره قدر نعمت را شناخته و ارزش و جايگاه تشكر را می‌دانند.

وی ادامه داد: برای اين دسته از مؤمنان تفاوتی ندارد كه اين نعمتی كه به ايشان داده شده و نيازی كه از اين راه برآورده گرديده از سوی نعمت‌دهنده اصلی بوده و يا اينكه از طريق واسطه خير بوده است؛ آنان همان اندازه كه شاكر نعمت هستند شاكر و سپاسگزار نعمت‌دهنده و واسطه فيض و نعمت نيز هستند.

اين كارشناس مذهبی با اشاره به اينكه امور دنيوی تنها از راه اسباب و واسطه‌ها انجام می‌شود و خداوند نعمت‌های خويش را از راه واسطه و وسايط فيض در اختيار بندگان قرار می‌دهد، گفت: از اين رو بر ماست همانگونه كه از نعمت و دهنده اصلی تشكر می‌كنيم از واسطه‌های فيض نيز تشكر كنيم.

حجت‌الاسلام رضائی با اشاره به اينكه تشكر از واسطه‌های فيض در قرآن نيز به مؤمنان گوشزد شده است، خداوند در آيه ۱۴ سوره «لقمان» می‌فرمايد: «از من و پدر و مادرت تشكر كن» و اين بدان معناست كه پدر و مادر به عنوان واسطه فيض نعمت می‌بايست مورد تكريم و احترام قرارگرفته و از ايشان به دليل نعمت وجود و تربيت و مربی بودن تشكر شود.

وی با اشاره به اهميت تشكر و سپاسگزاری از واسطه‌ها تصريح كرد: كسی كه واسطه را می‌بيند و حضور و تأثير جدی وی را به طور ملموس و محسوس در ايجاد و يا كسب نعمت احساس می‌كند اما از او تشكر و قدردانی نمی‌كند، چنين شخصی در حقيقت به طريق اولی از خداوندی كه در پس ظاهر و اسباب قرار دارد و ديده نمی‌شود تشكر نمی‌كند.

اين كارشناس مذهبی افزود: سپاس‌گزاری از واسطه و مخلوق بيانگر ظرفيت اخلاقی شخص و در كنار آن تشكر از خداوند كه در پس اين ظاهر و اسباب ديده نمی‌شود، است.

حجت‌الاسلام رضائی با اشاره به اينكه راه شكرگزاری تنها به زبان نيست، گفت: علاوه بر شكر زبانی، شكر هر نعمتی مناسب خود آن نعمت بود به عنوان مثال؛ شكر سلامتی به انجام عبادات واجب و مستحب است؛ لذا شكر نعمت به شكل عملی از ارزش و جايگاه برتری برخوردار بوده و انسان لازم است افزون بر شكر زبانی، به عمل نيز شكرگزار باشد.

وی با اشاره به آيه ۷۳ سوره «نمل» كه خداوند می‌فرمايد: «ولكن اكثر هم لايشكرون، بيشتر آنها شكرگزاری نمی‌كنند» گفت: اين مطلب بيانگر آن بوده كه شكر واقعی به معنای عمل است نه زبان و گفتار كه از آن به تشكر خشك و خالی زبانی ياد می‌كنند.

اين كارشناس مذهبی تصريح كرد: بعضی از بزرگان برای شكر سه مرحله بيان كرده‌اند؛ شكر با قلب كه همان تصور نعمت و رضايت و خشنودی نسبت به آن بوده، شكر با زبان كه ثنا گفتن نعمت‌دهنده است و شكر با ساير اعضای بدن و جوارح و آن هماهنگ ساختن اعمال با آن نعمت می‌باشد.
حجت‌الاسلام رضائی اظهار كرد: توجه، ايمان و آگاهی پايه اول شكرگزاری، شكر با زبان مرحله دوم و شكر با اعضا و جوارح يا همان شكر عملی مرحله سوم شكرگزاری است و اين همان چيزی بود كه خداوند از آل‌داود خواست و به نظر می‌رسد كه گامی دشوارتر و وظيفه‌ای سخت‌تر است كه شمار اين دسته از سپاسگزاران را كاهش می‌دهد.

وی تصريح كرد: شكر عملی آن است كه درست بينديشيم كه هر نعمتی برای چه هدفی به ما داده شده آن را در مورد خودش صرف كنيم كه اگر نكنيم كفران نعمت كرده‌ايم.

اين كارشناس مذهبی با اشاره به اينكه قدردانی از واسطه‌های نعمت نيز گوشه‌ای از شكر خداست، گفت: امام سجاد(ع) می‌فرمايد: «روز قيامت خداوند متعال به بعضی از بندگانش می‌گويد: آيا شكر فلان كس را بجای آوردی؟»

عرض می‌كند: «پروردگارا! من شكر تو را به جای آوردم،» خداوند می‌فرمايد: «چون شكر او را بجا نياوردی شكر مرا هم بجا نياورده‌ای!؛ و سپس می‌فرمايد: «شكرگزارترين شما در پيشگاه خدا كسی است كه از نعمت‌ها و زحمات مردم بيشترين قدردانی و شكرگزاری را به عمل آورد».