نوشتجات ناصرالدین‌شاه بعد از ملاقات با پاستور/ مرکزی که خدمات پزشکی صادر می‌کند

پاستور چه موضوع مهمی را فهمید؟ این‌که علت فساد موادغذایی موجودات ریز ذره‌بینی هستند؛ یعنی همان باکتری‌ها. پیش از آن تصور می‌شد موادغذایی به دلیل واکنش‌های شیمیایی در خودشان است که فاسد می‌شوند. همین که باکتری‌ها در هوا وجود دارند و بیماری‌ها از موجودات ذره‌بینی ناشی می‌شوند، خودش یک جهش بزرگ برای علم پزشکی شد و جان میلیون‌ها انسان را نجات داد. پاستور هم قدر اکتشافش را دانست و انسانیت را چاشنی آن کرد و شد بزرگ‌ترین بانی مقابله با بیماری‌ها در روزگار خویش.

در سال ۱۸۸۷ میلادی پاستور یک مؤسسه برای تحقیقات پزشکی راه انداخت که اولین دوره میکروب‌شناسی در دنیا را برگزار کرد. حوزه فعالیت «انستیتو پاستور» بعد‌ها به تدریج گسترش یافت و شعبه‌هایی نیز در سایر کشور‌ها تأسیس کرد. نکته مهم درباره انستیتو پاستور این است که مطابق نیت بنیانگذارش همیشه از نظر مالی مستقل ماند و با این‌که چندبار نزدیک بود ورشکست بشود، دنبال منافع مالی بزرگ حوزه پزشکی و سلامت نبود. پاستور گفته است: «علم، هیچ کشوری نمی‌شناسد؛ زیرا دانش به انسانیت تعلق دارد. دانش مشعلی است که جهان را روشن می‌سازد.»

نکته جالب دیگر درباره انستیتو پاستور این است که دانش را انحصاری نکرد و به داد مردمان روزگار رسید. در واقع این انستیتو به مدت یک قرن در خط مقدم مقابله با بیماری‌های عفونی در سراسر جهان بود. حالا انستیتو پاستور شبکه‌ای بین‌المللی در ۲۴ کشور جهان دارد و همچنان جایگاه علمی‌اش را حفظ کرده است.



پاستور دانش و معرفت را متعلق به همه بشر می‌دانست و می‌گفت «علم هیچ کشوری نمی‌شناسد»

شاید خیلی‌ها ندانند، اما ناصرالدین قاجار یک جمله تاریخی درباره «لویی پاستور» دارد. شاه قاجار در سومین سفر فرنگ با پاستور دیدار کرد و در خاطراتش چنین نوشت: «امشب پاستور معروف را که برای آدمِ سگ هار گاز گرفته، معالجه و علاج پیدا کرده است، دیدم. شرح احوال او را در روزنامجات خوانده بودم. حالا هم او را دیدم و با او خیلی صحبت کردم. می‌گفت معالجه این کار را خیلی خوب پیدا کرده ام، اما باید آدم سگ هار گرفته را زود بیاورند که معالجه شود، اگر طول بکشد و دیر بیاورند خیلی معالجه‌اش مشکل است. مثلا اگر تهران یکی را سگ هار بگیرد بیاورند این‌جا، خیلی معالجه‌اش مشکل است؛ به خصوص اگر دندان سگ هار به عصب گرفته و به خون رسیده باشد، که او را باید حتما بعد از دو سه روز بیاورند که معالجه شود و الا مشکل است. مقصود این است که باید زود شروع به معالجه شود و طول نکشد. حالا پاستور در اینجا مدرسه دارد و درس می‌گوید و مردم مشغول تحصیل این کار هستند.» و جمله تاریخی‌اش که در انتهای همین خاطره آورده این که: «حقیقت این پاستور خیلی خدمت به انسانیت کرده است».



ناصرالدین قاجار در سفر فرنگ با «لویی پاستور» دیدار کرد و در خاطراتش او را به عنوان مردی که به بشریت خدمت کرده بسیار ستود

 

در سال ۱۲۹۸ و در دوره احمدشاه قاجار، در روزگار پس از جنگ جهانی اول که بیماری و مرگ و میر در ایران بیداد می‌کرد، طبق توافق‌نامه‌ای با وزارت خارجه ایران، دهمین شعبه شبکه بین‌المللی انستیتو پاستور پاریس در تهران و در ملکی که «عبدالحسین میرزا فرمانفرما»، نخست‌وزیر وقت وقف کرد، راه‌اندازی شد. انستیتو پاستور تهران از همان ابتدای تأسیس به واکسن‌سازی و مایه‌کوبی و مقابله با بیماری‌های انسان و چهارپایان و همچنین گسترش بهداشت عمومی پرداخت و آن قدر خدمت کرد که در سال‌های بعد اراضی بزرگی در تهران از جمله در شمیرانات و حتی شهر‌های دیگر ایران از جمله در آمل و همدان برای برپایی شعبه‌های جدید این انستیتو وقف شد. در واقع سنت وقف در توسعه و موفقیت انستیتو پاستور در ایران بسیار مؤثر بوده است و موقوفات متعلق به این مؤسسه هنوز هم باقی هستند. برای مثال شعبه همدان انستیتو پاستور ایران امروز به عنوان «پایگاه تحقیقاتی بیماری‌های نوپدید و بازپدید» فعال است.

 

انستیتو پاستور در حقیقت نخستین مرکز تحقیقات پزشکی در ایران محسوب می‌شود و پزشکان ایرانی بسیاری هم در این مؤسسه آموزش دیدند و کار تحقیقاتی انجام دادند. خدمات این مؤسسه فقط هم برای ایران نبود؛ به کمک پزشکان ایرانی به کشور‌های همسایه نیز خدمات می‌داد. برای مثال واکسن آبله که در ایران تولید می‌شد، برای واکسیناسیون مردم عراق و افغانستان نیز ارسال می‌شد. مقابله با حصبه، وبا، طاعون، سل و بسیاری از بیماری‌های عفونی و همه‌گیر فقط بخشی از کارنامه شاهکار این مؤسسه در ایران است. معلوم است پس از انقلاب اسلامی نیز فعالیت این مؤسسه خوشنام توسعه یافت و با دانش پزشکی ایرانی‌ها پیوند خورد و حالا انستیتو پاستور یکی از پیشگامان تحقیقات پزشکی و تولید دارو‌های جدید و نوترکیب در ایران است و سهمی بزرگ دارد از رتبه ۱۵ ایران در دانش پزشکی جهان و رتبه هفتم ایران در داروسازی در دنیا.



انستیتو پاستور ایران این روز‌ها در حوزه تولید کیت تشخیص کرونا و همچنین تحقیقات برای شناسایی و تولید واکسن کرونا فعال است

امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست

امروز ۷ دی مصادف با ۲۷ دسامبر میلادی و ۱۲ جمادی‌الاول هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.

ـ درگذشت «ابن عبدالسلام» فقیه و خطیب برجسته در سال ۶۶۰ قمری
ـ زادروز «میرزا محمد تقی مامقانی تبریزی» عالم و ادیب مشهور در سال ۱۲۴۷ قمری
ـ تأسیس مؤسسه «گالوپ» بزرگ‌ترین مؤسسه آمارگیری جهان در سال ۱۹۳۵ میلادی
ـ تأسیس «صندوق بین‌المللی پول» در سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵ میلادی
ـ تشکیل «نهضت سوادآموزی» به فرمان امام خمینی (ره) در ایران در سال ۱۳۵۸ شمسی