تفاوت پژوهش های دانشجویان دکترای ایران با کشورهای دیگر

دکتر شانت باغرام در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه ما در دانشگاه صنعتی شریف بهترین دانشجویان دوره کارشناسی و مقاطع بالاتر را داریم، اظهار کرد: تفاوت جدی پژوهش در دوره دکترا در ایران با خارج از کشور این است که در کشور‌های دیگر، دانشجو دکترا بودن با حقوق مکفی و تمامی امکانات، یک شغل تمام وقت و کامل محسوب می‌شود و این امر باعث می‌شود فرد سه تا چهار سال کامل را پژوهش کند و گروه پژوهشی مربوطه پیشرفت کند و آینده‌ی فرد نیز تامین شود.

وی ادامه داد: در ایران این یک مسئله جدی است که پرداختی دستیار‌های آموزشی و پژوهشی به اندازه‌ای کم است که میتوان آن را ناچیز دانست. ما از بهترین ذهن‌ها در سنین جوانی میخواهیم که کار پژوهشی انجام دهند، ولی امکانات برای آن‌ها وجود ندارد و این یک مسئله جدی است.

باغرام با اشاره به ارتباطات بین‌المللی عنوان کرد: علم، به خصوص علوم بنیادی، مسئله چندان بومی نیست. بسیاری از پروژه‌ها در سراسر دنیا در زمینه‌های متفاوت، پروژه‌های بزرگ مقیاس هستند و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید در دنیا ارتباطات علمی زیادی با یکدیگر برقرار می‌کنند و در دوران پیش از کرونا، در طول سال چندین مرتبه در سمینار‌ها و دوره‌های متفاوت شرکت می‌کنند و در پروژه‌های بزرگ سهیم هستند.

وی افزود: زمانی که فردی تحصیلات دوره دکتری خود را تکمیل می‌کند، هم به سن بالایی میرسد و هم تخصص بیشتری کسب می‌کند و اگر شغل درخوری نداشته باشد، دچار سرخوردگی خواهد شد.

باغرام با اشاره به آمار‌های جهانی گفت: در دنیا، تنها درصد کمی از افرادی که تحصیلات عالیه دارند و مدرک دکتری کسب می‌کنند، در فضای دانشگاه باقی می‌مانند و به عنوان استاد دانشگاه فعالیت می‌کنند و این یک امر طبیعی است. بخشی از این افراد هم جذب موسسات پژوهشی در حوزه‌های صنعت و باقی حوزه‌ها می‌شوند یا در بخش تحقیق و توسعه شرکت‌های بزرگ و مجموعه‌های دانش بنیان فعالیت می‌کنند و این نهاد‌ها بهترین انتخاب برای اشتغال دانشجویان دکتری به حساب می‌آید.

وی نمونه موفق این حوزه در کشور را دانشگاه شریف دانست و یادآور شد: چند سالی است که ناحیه نوآوری دانشگاه شریف در اطراف دانشگاه راه اندازی شده است و از گروه‌های دانشجویی که کارآفرینی می‌کنند و به نحوی شرکت‌های دانش بنیان محسوب می‌شوند، حمایت می‌کند.

دانشیار دانشگاه صنعتی با اشاره به اینکه تولید مقاله هدف علم نیست، افزود: تولید مقاله بخشی از یک فرآیند علمی است و در مقالات، به صورت طبیعی، یافته‌های علمی با جامعه به اشتراک گذاشته می‌شود. در مورد علم بنیادی به عنوان مثال فیزیک نظری، سوال‌های بنیادی در مرز دانش مطرح می‌شود و برای بهبود پرسش سوال‌ها، باید با دنیا در ارتباط بود. نمونه‌ای دیگر، سوالاتی است که معطوف به فناوری و صنعت می‌شود، در این مورد نیز، باید مسئله روز صنعت و خدمات را دانست. زمانی که سوال خوبی پرسیده شود، به جواب درستی هم خواهیم رسید.

وی خاطرنشان کرد: اگر این اتفاق به درستی حاصل نشود، هدف تنها نوشتن یک یا دو مقاله برای فارغ التحصیل شدن می‌شود، که کسی هم توجهی به این مقالات نخواهد کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف راجع به چگونگی کارکرد علم گفت: به عنوان مثال، ما اخیرا با یکی از اساتید دانشگاه آمستردام یک سمینار مجازی برگزار کردیم و این استاد دانشگاه به عنوان فیزیکدان، در مورد بیماری "کووید-۱۹" سخنرانی انجام داد. در این سخنرانی، راجع به چگونگی پخش شدن ذرات آئروسل و عملکرد آن‌ها در محیط‌های متفاوت نکات خوبی مطرح شد. در این زمینه مقالات بسیاری نوشته شده و از آنجا که مسئله روز دنیا است، کار آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و به عنوان یک منبع استفاده می‌شود. به این ترتیب، سوال خوب و به موقع انتخاب کردن در تولید مقالات از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند فایده‌ی زیادی داشته باشد.