نوشین محمد حسینی روز یکشنبه در نشست خبری آنلاین از وزارت بهداشت گفت: در سالهای اخیر با افزایش نظارت و پایش نسخههای پزشکان میزان تجویز آنتی بیوتیک در نسخهها از ۵۱ درصد نسخهها به ۳۹درصد کاهش یافته است البته هنوز تا میزان توصیه شده سازمان بهداشت جهانی که حداکثر ۳۰ درصد است فاصله داریم، اما فعالیتهای موثری در این زمینه انجام شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره وجود داروی رمدسیویر در بازار ناصرخسرو توضیح داد: داروهای موجود در بازار غیر رسمی کاملا تقلبی هستند و از مردم میخواهیم و هشدار میدهیم که به هیچ عنوان از مسیر غیر رسمی دارو تهیه نکنند.
محمدحسینی متذکر شد: رمدسیویر یک داروی تزریقی است که در سالهای گذشته برای درمان ابولا تولید شده است، اما پس از پاندمی کووید۱۹ در موارد درباره اثربخشی این دارو بر این بیماران شواهدی مطرح شد به همین علت هم اکنون از این دارو که تولید ایرانی هم دارد به عنوان یکی از داروهای مطرح برای کمک به بهبود مبتلایان به بیماری کووید۱۹ نام برده میشود. البته هنوز بیماری کرونا هیچ داروی اختصاصی برای درمان ندارد.
وی افزود: داروی رمدسیویر صرفا یک داروی بیمارستانی است که حتی در داروخانهها توزیع نمیشود و فقط بیماران کرونایی که در بیمارستان بستری میشوند با تشخیص پزشک متخصص به این دارو دسترسی پیدا میکنند و خارج از این مسیر دیگری برای دسترسی به این دارو وجود ندارد بنابراین هر مورد فروش داروی رمدسیویر در بازار سیاه و غیر رسمی از جمله ناصر خسرو، داروی تقلبی است یا دارویی است که ممکن است اصلا رمدسیویر نباشد. چندین مورد کشفیات این دارو را داشته ایم که فقط برچسب آن رمدسیویر بوده، مصرف این دارو از بازار آزاد بسیار خطرناک است و ممکن است به قیمت جان بیمار تمام شود.
فروش بدون نسخه آنتی بیوتیک ممنوع است
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآوردههای سلامت وزارت بهداشت گفت: فروش آنتی بیوتیک بدون نسخه در داروخانهها ممنوع است و اگر انجام میشود تخلف است. یکی از مهمترین اقدماتی که جلوی این کار را میگیرد نظارت مردم و عدم درخواست مردم است. اگر فرهنگ مصرف را درست کنیم هیچ داروخانهای خودش دنبال کسی نمیرود که آنتی بیوتیک بدهد باید این فرهنگ را اصلاح کنیم تا مردم بدانند این فرهنگ چقدر به مردم ضرر میزند.
محمدحسینی ادامه داد: یکی از علل افزایش تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشکان اصرار بیماران برای تجویز این داروهاست که در موارد غیر ضروری باعث ایجاد مقاومت میکروبی بدن نسبت به آنتی بیوتیک میشود. مشکل دیگری که باعث ایجاد مقاومت دارویی میشود، قطع آنتی بیوتیک بدون اجازه پزشک است.
وی افزود: میکروبها بعد از اینکه به تعداد مشخصی در بدن میرسند احساس بدن درد و بیماری ایجاد میکنند. وقتی شروع به مصرف آنتی بیوتیک میکنیم اول ضعیفترین میکروبها از بین میروند و هنوز همه میکروبها از بین نرفته اند تعداد زیادی از آنها که البته ضعیفتر هستند از بین میروند و فرد احساس بهبودی پید میکند، اما میکروبهای قویتر باقی میمانند و با قطع آنتی بیوتیک در حالی که مقاومتر شده اند؛ تکثیر میکنند و این بار برای درمان بیماری به آنتی بیوتیکهای قویتر نیاز میشود.
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآوردههای سلامت سازمان غذا و دارو اظهار کرد: گروه تجویز منطقی دارو از سال ۷۵ تشکیل شده و تاکنون برای تجویز منطقی دارو در دو شاخه یکی برای فرهنگ مصرف، در مدارس با تهیه کتابهای قصه برای نسل آینده و دیگری برای آموزش خانمهای خانه دار و نیز تبلیغات در سطح شهر به صورت بیلبورد اقدامات زیادی انجام شده است.
وی گفت: در کنار این با همکاری گروه عفونی دانشگاه تهران، فیلمهای آموزشی برای همکاران پزشک تهیه کردیم که در اختیار دانشگاهها قرار گرفته است. بررسی نسخهها و میزان تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشکان نیز در دستور کار است.
محمد حسینی افزود: مصرف آنتی بیوتیک به درمان بیماریهای ویروسی کمکی نمیکند بلکه با از بین بردن میکروبههای خوب داخل روده که به جذب غذا کمک میکند ما را در مقابل ویروس بی سلاحتر و وضعیت را بدترمی کنند، اجازه دهید برای مصرف آنتی بیوتیک پزشک تصمیم بگیرد و زمان و میزان مصرف را تعیین کند بعد اقدام کنید.
وی گفت: نظارت بر داروخانهها برای جلوگیری از توزیع بدون نسخه آنتی بیوتیک هم انجام میشود، اما در کشور ۱۳ هزار داروخانه داریم و نمیتوانیم در تمام ساعات شبانه روز بازرس بگذاریم، مردم ناظران اصلی بر قانون باشند و بدانند مطابق قانون فروش آنتی بیوتیک و البته درخوست آن بدون نسخه ممنوع است.
محمد حسینی تاکید کرد: آنتی بیوتیکها روی ویروسها تاثیری ندارند؛ متاسفانه با شیوع کرونا و شایعات غیر علمی مصرف بی رویه آن اتفاق میافتد و گروه زیادی به مصرف آنتی بیوتیکها حتی به عنوان پیشگیری دست میزنند، مصرف بی رویه سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند. تنها سلاح ما در برابر این بیماری سیستم ایمنی است. ممکن است در مواردی که همزمان عفونت باکتریال هم در بدن بیماران کرونا باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز کند که باید پزشک تشخیص دهد. در هر صورت بیماری کووید۱۹ داروی اختصاصی آنتی ویرال ندارد و برای درمان بیماریهای ویروس از آنتی بیوتیک استفاده نمیکنیم.
وی در پاسخ به پرسشی درباره میزان مصرف خودسرانه و میزان عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک گفت: چون موارد مصرف خودسرانه این دارو ثبت و اعلام نمی شود، آمار دقیقی از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک نداریم، در مورد عوارض آن هم آمار نداریم.
محمد حسینی گفت: با مصرف غیر منطقی آنتی بیوتیک اولین ضرر را به جامعه جهانی و نسل های آینده می زنیم و همه مردم را در مقابل میکروب بی سلاح می کنیم، مصرف بی رویه آنتی بیوتیک میکروبهای خوب بدن را از بین می برد، بدن را ضعیف می کند، جذب غذایی را پایین می آورد. عوارض مصرف خودسرانه فقط به خریدن و خوردن آن مربوط نیست، دور ریختن آنتی بیوتیک هم بسیار زیان آور است.
وی افزود: دور ریختن آنتی بیوتیک ها بدون رعایت اصول بهداشتی باعث می شود، این دارو وارد طبیعت و محیط زیست شود و وارد آب و خاک و گیاهان شود و دوباره از طریق مصرف گوشت حیوانات وارد جرخه انسانی می شود، بنابراین حتما باید محدود به تجویز پزشک و در مواقع ضروری باشد.
سرپرست نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت درباره مصرف داروهای گیاهی و طب سنتی نیز گفت: برخی به اشتباه می گویند داروی گیاهی اگر فایده نداشته باشد، ضرر ندارند این غلط است و حتما باید این داروها نیز زیر نظر پزشک مصرف شود.
محمد حسینی افزود: داروهای طب سنتی از نظر عوارض مصرف غیر منطقی و هیچ تفاوتی با داروی طب نوین ندارند هر اندازه که این داروها می تواند تداخل و عوارض داشته باشند داروهای نوین هم می توانند عوارض جانبی داشته باشند، و این داروها نیز باید زیر نظر پزشک طب سنتی تجویز شود.
واکسن آنفلوانزا امسال در داروخانهها توزیع نشد
وی در پاسخ به پرسشی درباره واکسن آنفلوانزا نیز گفت: واکسن آنفلوانزا امسال در داروخانهها توزیع نشد و فقط برای توزیع برای گروههای خاص از جمله زنان باردار و سالمندان بالای ۶۵ سال در اختیار معاونت بهداشتی وزار بهداشت قرار گرفت تا برای گروههای خاص تزریق شود و وارد داروخانهها نشد، چون نیاز بود گروهای خاص و نه افراد معمولی به این واکسن دسترسی داشته باشند، افراد معمولی با رعایت فاصله اجتماعی، شستن مداوم دست و استفاده از ماسک که برای پیشگیری از کرونا انجام میشود، در برابر آنفلوانزا نیز ایمن میشوند، اما گروههای خاص تعیین شده، به استفاده از واکسن آنفلوانزا نیاز داشتند و قرار شد در خانههای بهداشت و مراکز بهداشتی و درمانی این واکسن برای این گروهها تزریق شود.
سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآوردههای سلامت سازمان غذا و دارو درباره مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها گفت: در بین آنتی بیوتیکهای خوراکی آموکسی سیلین و آموکسی کلاو و سفالکسین و سفیکسیم در صف اول مصرف و تجویر قرار دارند و در بین آنتی بیوتیکهای تزریقی پنی سیلین و چنتمایسین بیشترین میزان مصرف و تجویز را دارند.
افزایش مصرف خودسرانه داروهای افسردگی
وی درباره مصرف خانگی داروهای ضد افسردگی نیز گفت: تجویز خانگی داروهای ضد افسردگی و گروه اعصاب و روان کاملا خطرناک و غلط و نادرست است و می تواند عوارض جبران ناپذیر داشته باشد.
سرپرست اداره نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت افزود: آماری از تجویزهای خانگی نداریم. البته آمار تجویز این داروها بالا رفته، زندگی ماشینی و در زندگی جدید، مشکلات اقصادی و اجتماعی بالا رفته است، بهترین راه حل برای کاهش افسردگی در این شرایط رفتن بیرون از خانه و ورزش کردن و کتاب خواندن است.
وی گفت: نسخه الکترونیک تاثیری در تجویز آنتی بیوتیک ندارد چون نسخه های غیر الکترونیک هم ثبت و بررسی می شود البته مزیتی که نسخه الکترونیک دارد این است که امکان خطای داروخانه یا پرستارکه ناشی از خط بد پزشک باید از بین می برد.
وی افزود: برای تجویز منطقی دارو، سازمان بهداشت جهانی داروها را به سه دسته مصرف بدون نسخه، داروهای نسخه ای و داروهای که باید در شرایط خاص باید مصرف شوند تقسیم کرده است که باید مطابق آن عمل شود.