شب یلدا، طولانیترین شب سال از قدیم در بین ایرانیان بـه شب نشینی مشهور شده اسـت ودر آخرین شب فصل پاییز مراسم شب یلدا برگزار میشود.۳۰ آذر ماه هر سال بلندترین شب سال و مرز میان فصل پاییز با زمستان اسـت.
شب یلدا 99 کی هست؟
تاریخ شب یلدا امسال ساعات پایانی روز یکشنبه (شب)، ۳۰ آذر ۹۹ اسـت کـه تا اولین ساعات بامداد روز ۱ دی ۹۹ (دوشنبه)
جشن گرفته میشود.
مناسبتهای یکشنبه ۳۰ آذر
ولادت حضرت زینب (س)
روز پرستار
شب یلدا (شب یلدا 2020 به میلادی و 99 شمسی)
تاریخ شب یلدای ۹۹ به قمری و میلادی
تاریخ شب یلدا سال ۹۹ بـه میلادی و قمری بـه ترتیب برابر اسـت با ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ میلادی و ۲۴ ربیع الثانی ۱۴۴۱ هجری قمری.
***
گرفتن فال حافظ شب یلدا را در بلندترین شب سال از یاد نبرید.
شب یلدایتان پرستاره و پر خاطره باد.
شب یلدا چیست؟
نزدیک به چند هزار سال است که آخرین شب
پاییز یعنی شب یلدا که درازترین شب سال است توسط ایرانیان جشن گرفته میشود و آیینها و رسومات مختلفی در این شب به یاد ماندنی در کنار هم سپری میکنند، شب زیبایی که در شهرهای مختلف ایران آداب و رسومی دارد.
شب یلدا بلندترین شب سال که از تاریخ ۳۰ آذر یعنی آخرین روز پاییز تا طلوع آفتاب ۱ دی ماه یعنی نخستین روز زمستان مربوط میشود مصادف با انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی میباشد به همین علت از آن تاریخ به بعد طول شب کوتاهتر و طول روز بیشتر میشود.
تاریخچه شب یلدا
تاریخچه و پیشینه یلدا به زمانهای بسیار گذشته برمیگردد، ولی مشخص نیست قدمت دقیق آن به چه زمانی تعلق دارد.
در تقویم ایرانیان باستان از سال ۵۰۲ قبل از میلاد در زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان باستان راه یافت. چله و جشنهایی که در این شب برگزار میشود، یک سنت باستانی است. مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل میداد و در طول سال با سپری شدن فصلها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیتهای خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.
آنان ملاحظه میکردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند میشود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر میتوانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکشند.
آداب و رسوم شب یلدا
جشن یلدا امروزه توسط ایرانیان با شب نشینی اقوام و خانواده در کنار یکدیگر برگزار میشود بدین گونه که اعضای خانواده در این شب مهم گردهم آمده و افراد مسن خانواده شروع به تعریف کردن قصههای کهن میکند که خوردن هندوانه، آجیل و انار و شیرینی و میوههای مختلف از جنبههای نمادین این شب عزیز میباشد اغلب این میوهها دانههای زیادی دارند و به نوعی جادوی سرایتی به شمار میروند که انسانها با توسل به برکت پردانه بودن آنها نیروی باروری را در خود نیز افزایش میدهند و هندوانه و انار را به خاطر سرخی رنگ شان نمایندگی از خورشید در شب تصور میکنند.
در شب یلدا خانواده ها دور هم جمع می شوند و به شعرخوانی ها و داستان خوانی بزرگ تر ها و پیرتر ها گوش فرا می دهند.قصه هایی غیر واقعی و کوچک که قهرمان های آن پریان و دیوها و جانوران هستند و مطمئنا شنیدنش برای هر کودکی خوشایند و جذاب می باشد.
و بسته به فرهنگ هر شهر یا استانی قصه های مربوط به خودشان نقل میشود به عنوان مثال قصه حسین کرد شبستری در میان آذربایجانی ها و داستان های شاهنامه در بین خراسانی ها رایج می باشد.
قصه گویی بزرگ ترهای خانواده،
فال حافظ و شاهنامه خوانی، چیدمان سفره شب یلدا و خوشحالی اعضای خانواده، از مهم ترین اتفاقات این شب است.
مراسم شب یلدا برای تازه عروس
تازه عروسها شب یلدا را یکی از خاصترین شبها برای خود میدانند چرا که در این شب مراسم دلنشین و جذابی برای عروس خانمها برگزار میشود رسم جالبی که از گذشتگان به جا مانده است.
در این شب هدایایی از طرف خانواده داماد برای تازه عروسها تدارک دیده میشود و به نیت میهمانی و شب نشینی به خانه عروس میروند و خانواده عروس نیز آماده میزبانی و پذیرایی از خانواده داماد میشوند.
آیین شب چله به همان شیوه قدیمی در شهرستانها اجرا میشود و خانوادهها هدایای خرید شده را داخل یک سینی بزرگ قرار می دهند.
ولی شب یلدایی عروس در شهرهای بزرگ متفاوتتر از شهرستانها میباشد و به روال قدیم نیست، ولی خانوادههایی هستند که این رسم زیبا را بجا آورده و به جای طبق صندوقچههای کوچک و بزرگ و همچنین سبدهای چوبی را با تزیینات مدرن گل آرایی کرده و به خانه عروس خود میبرند؛ بنابراین میتوان گفت رسم و رسوم شب یلدای عروس ریشه مشترکی در بین ایرانیان دارد و معمولاً کلیات یکسانی داشته، اما نسبت به فرهنگ هر منطقه در خرید هدایا اختلاف سلیقه وجود داشته و این هدایا گاهی کم و زیاد میشود.
شعر شب یلدا
گــذشـت پــائــیـز آمـــد فـصــل سرمـــا
ســـر آغـــازش شـــب زیـبـــای یـلــــدا
چــه شـبـهـای درازی دارد ایــن فصـل
یــقیــن زلـــف سیـاه گـیســـوی یـلــــدا
در ایـــن فـصــل زمستــان یـکدلـی بـه
محـــبــت دوسـتــی سـیــمــای یـلـــدا
شــب یـلـــــدا عـجــب نیــکــو فـتــــاده
بـــه مــاه دی کـــه آیـــد بـــــوی یـلـــدا
در ایــــام گــذشتــه کـــرسی عـــشـق
بـپــــا بـــــود از شــــب والای یـلـــدا
بـــه روی کــرسـی و سیـنـی فــراوان
عـیـان بــود از صفــا صد خـوی یـلـــدا
لـحــاف و مـنــقـل و آتــش بــه خـانــه
نــشسـتـه دور هـــم هــمســوی یـلـــدا
ز بــــرف و داسـتـــان راه مــــانــده
سـخـنـها رفـتــــه از سرمــای یـلـــدا
ز سنـجــد آش کـشـک و قـصه گـفـتـن
بـسـی دریــــــای قــصـه پــــای یـلـــدا
ز نـــو رسمـی بـپـــا از بـهــــر فــــردا
صـفــــا و خـرمـــــی فـــردای یـلـــدا
مبــارک بـــاد فـصـل بـــرف و بــاران
بـــه یٌــمـن نــعـمـت دیـمــــــای یـلـــدا
مقــدم شکـــر ایـــزد کــن بــه عــالــم
ز حـــاصـل پـــر ثـمــــر دارای یـلـــدا
سلامای فـصل سرد و برف و بــاران
خـــوش آمــد گـویـمـت فصل زمستان
اگــــر چـــه زحــمـتـی را نــیـــز داری
ولـکــن رحـمـت آری بــــاغ و بـستان