حسین ایمانی جاجرمی در پژوهشی با عنوان «پیامدهای اجتماعی شیوع ویروس کرونا در جامعه ایران» برخی از مهمترین پیامدهای اجتماعی شیوع این ویروس در ایران را شناسایی کرده است.
ایمانی در این مقاله معتقد است؛ اعمال سیاست هایی، چون فاصله گذاری اجتماعی و تعطیلی مراکز تجمع و تعامل افراد مانند پارک ها، کافه ها، زیارتگاه ها، مدارس، دانشگاه ها، باشگاهها و مانند آن، پیامدهای اجتماعی خاصی را به دنبال خواهد داشت که تاثیر آن بر گروههای اجتماعی_اقتصادی متفاوت خواهد بود.
او ادامه میدهد: بسیاری از کسب و کارهای وابسته به رونق زندگی اجتماعی مانند غذافروشی ها، فعالیتهای ورزشی، آرایشگاهها و کافی شاپها در کوتاه مدت کساد شده و چه بسا با تداوم بحران ورشکست شوند و یا حضور طولانی مدت در منزل در جامعهای با الگوی زندگی مردسالار، فشار انجام وظایف خانگی را برای زنان بیشتر خواهد کرد و موجب تنشهایی میان زوجین و میان آنها و کودکان و کهنسالان خواهد شد.
این پژوهشگر تعطیلی مدارس و دانشگاهها را موجب جدا شدن میلیونها کودک و نوجوان و جوان از فعالیتهای آموزشی و اجتماعی برای طولانی مدت دانست که بعدا جبران آن به آسانی ممکن نیست. از سوی دیگر تداوم وضعیت بحران و محدودیت و خودانزوایی تحمیلی و یا خودخواسته، تاثیرات مخربی بر گروههای از پیش آسیب پذیری، چون افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب خواهد داشت.
به گفته ایمانی، همین موضوعات ضرورت بررسی پیامدهای اجتماعی و روانی بحران کرونا را تشدید میکند.
این پژوهشگر مهمترین سیاست دولت برای مقابله با بحران را اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی اعلام کرده که پیامدهای اجتماعی این سیاست در طبقات مختلف جامعه متفاوت است.
ایمانی در این پژوهش نتیجه گیری میکند که تاثیرات اجتماعی و تغییرات حاصل از بحران کرونا هنوز چندان شناخته شده نیست، اما میدانیم که به سبب اجرای سیاست فاصله اجتماعی، بسیاری از فعالیتهای معمول جامعه در حوزههای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تعطیل شده و یا به حالت تعلیق درآمده است. در نتیجه افراد زیادی در حوزه هایی، چون کسب و کار، روابط خانوادگی و آموزش، متحمل تغییرات و تاثیرات حاصل از این سیاست شده اند.
به گفته این محقق، برخی بنگاههای اقتصادی برای کاهش هزینهها نیروهای خود را تعدیل کرده اند و بر خیل بیکاران افزوده شده است. درآمد رانندگان تاکسی به شدت کم شده و فعالان کسب و کارهایی همچون آرایشگری، کافه داری، رستوران داری و باشگاههای ورزشی دچار مشکل شده است.
ایمانی معتقد است در تدوین و اجرای سیاست فاصله گذاری اجتماعی به وضعیت و شرایط گروههای اجتماعی خاص مانند مهاجران، پناهندگان و معتادان بی توجهی شده و مشکلات این دسته از افراد تشدید شده است و تاکید میکند «پیگیری راهبرد انسجام اجتماعی در کنار فاصله گیری اجتماعی، در حالی که همزمان توصیه به انفصال اجتماعی میشود، کار آسانی نیست.»
او میگوید: قرار نیست برای مقابله با یک بیماری جامعه را قربانی کرد و لزومی هم به این کار نیست. در حال حاضر با توجه به مجموعه امکانات میتوان به راهکارهایی برای جبران یا تعدیل بخشی از تاثیرات برای گروههای اجتماعی خاص و یا تغییرات در سیاستها و برنامهها اندیشید. برخی از این راهکارها میتواند توجه بیشتر به سطح محلی یا کمونال جامعه باشد.
ایمانی، توجه به تبعات اجتماعی بیماری کرونا برای گروههای خاص را ضروری میداند و معتقد است که بی توجهی به این مسئله میتواند کرونا را تبدیل به عامل تشدید وضعیت نامساعد این گروهها کند.
به گفته این پژوهشگر گروههایی مانند معتادان در شرایط بحران بیشتر باید مورد توجه قرار گیرند و گروه هایی، چون مهاجران و پناهندگان نیز شرایط خاص خود را دارند و نمیتوان نسبت به سرنوشت آنها بی اعتنا بود.
او در نهایت نتیجه گیری میکند انجام این اقدامات که بخش کوچکی از مسائل اجتماعی به وجود آمده به سبب بحران کرونا است، نیازمند ظرفیتهای اعتماد، همکاری میان بخشی، هماهنگی، شفافیت و اقدامات مشترک است. ظرفیتهایی که شاید بسیاری از آنها در شرایط عادی از وضع خوبی برخوردار نباشد.
این مقاله در دوره یک شماره ۲ ویژه نامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا_کووید ۱۹ در نشریه ارزیابی تاثیرات اجتماعی به چاپ رسیده است.