زنان متفکری که جوایز نوبل "فیزیک" و "شیمی" امسال را از آن خود کردند

گرچه هنوز مراسم نوبل به پایان نرسیده است و این مراسم دوشنبه ۱۲ اکتبر با اعلام برندگان "جایزه نوبل علوم اقتصادی" سال ۲۰۲۰ به پایان می‌رسد، اما طی این خبر قصد داریم به طور خلاصه آنچه که این هفته در نوبل گذشت را بازگو کنیم.

زنان برنده جایزه نوبل امسال:

آندره‌آ اِم. گِز(Andrea M. Ghez) از برندگان نوبل فیزیک ۲۰۲۰

"آندرآ اِم. گز" زادهٔ ۱۶ ژوئن ۱۹۶۵ در نیویورک یک اخترشناس اهل ایالات متحدهٔ آمریکا است. وی استاد گروه فیزیک و اخترشناسی دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس است. او در سال ۲۰۰۴، از سوی مجله دیسکاور جزو ۲۰ دانشمند برتر ایالات متحده شناخته شد که از درک بالایی در زمینه حرفهٔ خود برخوردارند. وی در سال ۲۰۰۴ به عضویت آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا درآمد. او برنده جوایز متعددی در زمینه حرفه خود شده‌ است.

"امانوئل شارپنتیر"(Emmanuelle Charpentier) از برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۰

"امانوئل شارپنتیر" برنده نوبل شیمی ۲۰۲۰ در سال ۱۹۶۸ در فرانسه متولد شده است. وی مدیر واحد علوم عوامل بیماری زا در موسسه "مکس پلانک" در برلین آلمان است.

"جنیفر ای دودنا"(Jennifer A. Doudna) از برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۰

"جنیفر ای دودنا" دیگر برنده نوبل شیمی ۲۰۲۰ نیز در سال ۱۹۶۴ در واشنگتن دی سی آمریکا متولد شده است. وی استاد دانشگاه "کالیفرنیا برکلی"(UCBerkeley) در ایالات متحده و محقق موسسه "HHMINEWS" است.

حضور زنان در میان برندگان نوبل فیزیک

تاکنون ۴ زن جایزه فیزیک دریافت کرده اند: ماری کوری در سال ۱۹۰۳، ماریا گوپرت-مایر در ۱۹۶۳، دونا استریکلند در ۲۰۱۸ و آندرا گز در سال ۲۰۲۰.

حضور زنان در میان برندگان نوبل شیمی

از میان ۱۸۵ نفری که تاکنون جایزه نوبل شیمی را دریافت کرده اند، ۷ نفر از آنها زن هستند و دو نفر از این هفت زن، یعنی "ماری کوری" و "دوروتی کروفوت هاجکین" به تنهایی برنده جایزه نوبل شیمی شده اند.

نام و سال هایی که این ۷ زن برنده نوبل شیمی شده اند، به شرح زیر است:

سال ۱۹۱۱ – "ماری کوری"(Marie Curie) که جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۰۳ را نیز دریافت کرد.

سال ۱۹۳۵ – "ایرنه جولیوت کوری"(Irène Joliot-Curie) دختر ماری کوری و همسر "فردریک جولیوت"

سال ۱۹۶۴ – "دوروتی کروفوت هاجکین"(Dorothy Crowfoot Hodgkin)

سال ۲۰۰۹ – "آدا یونات"(Ada Yonath)

سال ۲۰۱۸ – "فرانسیس اچ آرنولد"(Frances H. Arnold)

و امسال یعنی سال ۲۰۲۰ – "امانوئل شارپنتیر"(Emmanuelle Charpentier) و "جنیفر ای دودنا"(Jennifer A. Doudna)

نگاهی به دستاورد برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۰

جایزه نوبل پزشکی امسال، به "هاروی جی آلتر" ، "مایکل هوتون" و "چارلز رایس" برای کشف ویروس هپاتیت سی اهدا شد. اهدای این جایزه، به پاس پژوهش‌های آنها در زمینه کشف ویروس هپاتیت C صورت گرفت. یافته‌های این دانشمندان در مبارزه با هپاتیتی که از خون منتقل می‌شود و یک مشکل بزرگ برای بهداشت جهانی به شمار می‌رود، نقش موثری دارد. "چارلز ام. رایس" یکی از برندگان نوبل پزشکی امسال شواهد نهایی را ارائه داد که نشان می‌دهد ویروس هپاتیت C به تنهایی می‌تواند باعث هپاتیت شود. مطالعات روشمند هپاتیت مرتبط با انتقال خون توسط "هاروی آلتر" یکی از برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۰ نشان داد که یک ویروس ناشناخته یکی از علل شایع هپاتیت مزمن است. "مایکل هوتون" یکی از برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۰ نیز از یک استراتژی آزمایش نشده برای جداسازی ژنوم ویروس جدیدی که ویروس هپاتیت C نام داشت، استفاده کرد.

نگاهی به دستاورد برندگان نوبل فیزیک ۲۰۲۰

جایزه نوبل فیزیک امسال، به تحقیقاتی در زمینه سیاه چاله و کشف یک جرم کلان در کهکشان راه شیری اهدا شد. این جایزه به پاس پژوهش‌های راجر پنروز(Roger Penrose)، راینهارد گنزل(Reinhard Genzel)، آندرا گز(Andrea M. Ghez) در زمینه درک سیاه چاله و کشف یک شی کلان جرم در کهکشان راه شیری به این سه نفر اهدا شد. "راجر پنروز" از دانشگاه آکسفورد انگلستان برای کشف اینکه تشکیل سیاهچاله پیش‌بینی قوی از نظریه نسبیت عام است، مستحق دریافت این جایزه شناخته شده است. وی روشهای ریاضی ابتکاری را برای بررسی نظریه نسبیت عام اینشتین ابداع کرده است. وی نشان داده که این نظریه به تشکیل سیاه چاله ها(همان هیولاهای فضا-زمان که هر آنچه به آنها وارد می شود، می بلعند) منجر می شود. "راینهارد گنزل" از موسسه ماکس پلانک برای فیزیک فرازمینی در آلمان و دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و "آندره گز" از دانشگاه کالیفرنیا نیز به خاطر کشف یک ابرجرم فوق العاده عظیم در مرکز کهکشان راه شیری این جایزه را دریافت کردند. این دو کشف کردند که یک شی نامرئی و به شدت سنگین بر مدار ستاره‌ها در مرکز کهکشان ما حکمرانی می‌کند. در حال حاضر یک سیاه چاله کلان جرم تنها تعریف موجود برای این شی است. نیمی از این جایزه ۹۳۵ هزار دلاری به "راجر پنروز" تعلق خواهد گرفت و نیم دیگر بین "راینهارد گنزل" و "آندرا گز" تقسیم خواهد شد.

نگاهی به دستاورد برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۰

جایزه نوبل رشته شیمی در سال ۲۰۲۰ به طور مشترک به "امانوئل شارپنتیر"و "جنیفر ای دودنا" برای توسعه روشی برای ویرایش ژنوم تعلق گرفت. جایزه نوبل رشته شیمی در سال ۲۰۲۰ به طور مشترک به "امانوئل شارپنتیر"و "جنیفر ای دودنا"  برای توسعه روشی برای ویرایش ژنوم(قیچی ژنتیکی کریسپر/cas۹) تعلق گرفت. "امانوئل شارپنتیر" و "جنیفر دودنا" دو بانوی برنده نوبل رشته شیمی در سال ۲۰۲۰، یکی از تیزترین ابزار ویرایش ژن را کشف کرده‌اند که یک قیچی ژنتیکی "کریسپر/کَس۹"(CRISPR/Cas۹) است. محققان با استفاده از این ابزار می‌توانند دی.ان.ای حیوانات، گیاهان و ریزموجودات یا میکروارگانیسم ها را با دقت بسیار بالایی تغییر دهند. هنگامی که "امانوئل شارپنتیر" و "جنیفر دودنا" برندگان جایزه نوبل شیمی امسال، سیستم ایمنی باکتری "استرپتوکوک"(Streptococcus) را بررسی کردند، یک ابزار مولکولی را کشف کردند که می تواند برای ایجاد برش های دقیق در مواد ژنتیکی مورد استفاده قرار گیرد و بازنویسی کد حیات را به راحتی امکانپذیر می کند.

از آنجایی که سال ۲۰۱۹ در سه رشته پزشکی، فیزیک و شیمی هیچ خانمی در میان برندگان نوبل این سه رشته نبود، بنابراین می‌توان امسال را سالی نویدبخش در عرصه علم در سطح جهان اعلام کرد؛ چرا که بانوان انتخاب شده به عنوان برندگان جایزه نوبل امسال می‌توانند الهام بخش بسیاری از دختران و زنان مشتاق به علم در سراسر جهان باشند./ایسنا