اسلام هراسی و راهبردهای مقابله با آن

- رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه

«شارلی ابدو» همزمان با رسیدگی به پرونده حمله ۵ سال پیش به دفتر این نشریه با تیتر «همه چیز به خاطر این» مجددا کارتون‌هایاهانت آمیز به پیامبر گرامی‌اسلام را منتشر کرده است.

در حمله مشکوک به  دفتر این نشریه و چند حمله مشابه چند روز بعد آن در سال ۲۰۱۵ که بعد از لجبازی شارلی ابدو  در انتشار دوبارهکاریکاتور موهن صورت گرفت ، چند نفر از جمله ژان کابوکاریکارتوریست موهن کشته شدند.

ژان ماری لوپن، رهبر سابق حزب جبهه ملی فرانسه در همان زمان این حمله را کار سرویس‌های مخفی غرب دانست.

بی‌تردید این نوع حملات مشکوک و همچنین ادامه اقدامات توهین آمیز به مسلمانان، لجبازی، تحریک آمیز و خطرناک و احتمالا تحریکمسلمانان برای اقدامات خشن، تقویت گفتمان و راهبرد اسلام هراسی، بهره برداری صهیونیست ها و گروه های افراطی ضداسلامگرایاناز جمله اهداف آن بود و است.

توهین به مقدسات مسلمانان و «اسلام هراسی» پدیده جدیدی نیست و غرب پس از فروپاشی شوروی و افزایش گرایش به اسلام دربسیاری از کشورهای غربی، به شکل گسترده ای آن را در دستور کار خود قرار داده است.

انتشار کاریکاتورهای موهن در نشریات مختلف دانمارکی، تهیه و انتشار فیلم های مختلف از جمله  «فتنه» ، "رستلر" و «بی‌گناهیمسلمانان» و کاریکاتور موهن درباره پیامبر گرامی اسلام (ص) در نشریه فرانسوی «کلوزر» و انتشار مکرر کاریکاتورهای اهانت‌آمیز بهپیامبر رحمت و مهربانی در نشریه شارلی‌ابدو از نمونه‌های آن است.

در این خصوص به ویژه راه های مقابله با راهبرد اسلام هراسی غرب چند نکته مهم وجود دارد:

۱- غرب ادعا می‌کند آزادی بیان از ارکان لیبرال دموکراسی است و نمی‌توانند «آزادی بیان» را محدود کنند و جلو این اقدامات را بگیرند. اما نمونه‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد که غرب در این خصوص «برخورد دوگانه» می‌کند.

فقط یک نمونه آن در همین نشریه برکناری موریس سینت اسنثت؛ به نوشته روزنامه تلگراف انگلیس در ۲۷ژانویه ۲۰۰۹ ،سینت،کاریکاتوریست شارلی ابدو، به دلیل انتشار مطلبی و نقل لطیفه‌ای در مورد پسر نیکولاسارکوزی، نخست وزیر وقت فرانسه، برکنار شد" ؛جرم موریس برانگیختن نفرت علیه یهودی ها اعلام شد.

غیرقانونی و ممنوع بودن  انتقاد از همجنسگرایی و اظهارنظر، سوال و تحقیق و تردید درخصوص هولوکاست در برخی کشورهای غربیاز دیگر نمونه های برخورد دوگانه با آزادی و حقوق بشر  است؛ انتقاد از هولوکاست در فرانسه تا یک سال زندان و حدود سه هزارفرانکجریمه دارد.

۲-توهین به ادیان مختلف، غیراخلاقی و خلاف مقررات بین‌المللی از جمله بند ۳ ماده ۱۹ و ۲۰میثاق بین‌المللی حقوق مدنی است. در بند۳ماده۱۹، حق آزادی بیان نامحدود نیست و باید به حقوق حیثیت دیگران و حفظ نظم عمومی توجه شود. در ماده ۲۰همین میثاق، تبلیغبرای جنگ و ترغیب کینه ورزی از هر نوع ملی، مذهبی و نژادی ممنوع است. علاوه براین مواد، در اعلامیه حقوق بشر ملل متحد مصوب۱۹۴۸، اعلامیه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد ۱۹۹۶، بیانیه اجلاسیه سران سازمان ملل متحد در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۳ و بیانیهمصوب اجلاسیه دوربان سال ۲۰۰۳ نیز بندهایی به محکومیت توهین به ادیان و چهره های آسمانی اختصاص یافته است.

۳- نخبگان و مسلمانان باید با استفاده از ظرفیت‌های مختلف، مستند و پیوسته، مرز خود را از این نمایندگان جعلی جدا کنند و ریشه‌هایتروریسم را خود بشناسند و به دیگران بشناسانند. افزایش سواد رسانه‌ای، مخاطبان را در مقابل تبلیغات ضداسلامی رسانه های غربیواکسینه می کند.

۴- رسانه های غربی در چنین مواردی از تاکتیک هایی مانند « تعمیم» استفاده کرده و اقدامات «القاعده، داعش، طالبان » را به عموممسلمانان تعمیم می دهند. برای مقابله با این تاکتیک لازم است تفاوت القاعده و داعش و طالبان  با اسلام و مسلمانان راستین بیان ونقاط قوت تمدن اسلامی بزرگنمایی شود. ضمن اینکه از تاکتیک‌های حساسیت زدایی،تقدم و تاخر ، دربانی، تحریف و ترس  رسانه‌هایغربی نیز نباید غافل بود.

۵- مسلمانان و رسانه‌های کشور‌های اسلامی ضمن اینکه باید به وظایف خود در قبال این اقدامات موهن عمل کنند، نباید ناخواسته درمسیر اهداف استراتژیست های ضد اسلامی غرب گام بردارند. یکی از اهداف و محتوای مصرح در اهانت های مختلف (فیلم، کاریکاتورو...) به پیامبر رحمت (ص) و انعکاس واکنش های مسلمانان، نسبت دادن خشونت و بی منطقی به مسلمانان و اسلام هراسی است. درپوشش خبری اعتراضات مسلمانان از نشان دادن چهره ها و اقدامات خشن و غیرمعقول خودداری و با برجسته کردن تصاویر منظم،شعارهای منطقی، مصاحبه ها و تظاهرات علما، دانشجویان و فرهیختگان و افراد آرام، منطقی و مطلع و استناد به مقررات بین المللی،هوشیاری کشورهای اسلامی به تصویر کشیده شود و اجازه داده نشود غربی ‌ها، هم اهانت و هم اینکه خود را مظلوم معرفی کنند.

۶- معمولا در پوشش اخبار کشورهای اسلامی و مسلمانان، ارزش خبری «برخورد» غالب است، که باید با واقع نمایی و بزرگنماییاقدامات مثبت این کشورها و کوچک نمایی جنگ، خشونت و درگیری و اختلافات آنها، اصل توازن در پرداخت به ارزش های خبری رعایتشده و شعارها و باورهای حقوق بشری مسلمانان (مثل فرهنگ صلح، قانونمداری، نوع دوستی، بخشش و...) ترویج شود.