دانستنی‌هایی درباره سندرم خشکی چشم

سندرم خشکی چشم که به نام کراتیت سیکا، کراتوکنژنکتیویت سیکا، یا زیروفلمیا نیز شناخته می شود، به احساس عودکننده یا پایدار خشکی در چشم ها گفته می شود. این شرایطی ناخوشایند است و می تواند در کیفیت زندگی فرد اختلال ایجاد کند.

فرد مبتلا به سندرم خشکی چشم ممکن است در باز نگه داشتن چشم های خود با دشواری مواجه باشد یا به واسطه خشکی شدید چشم های خود قادر به کار کردن یا رانندگی نباشد. شدت سندرم خشکی چشم می تواند از خفیف تا بسیار شدید متفاوت باشد. دریافت درمان برای خشکی چشم ها می تواند تفاوت زیادی در تسکین ناراحتی ایجاد کند.

علائم

همان گونه که از نام آن مشخص است، سندرم خشکی چشم موجب احساس خشکی، خراشیدگی، و وجود شن در چشم ها می شود. فرد ممکن است این علائم را همواره یا به طور متناوب تجربه کند که به طور معمول پس از یک روز طولانی وخیم‌تر می شوند و به طور کلی هنگام بیدار شدن از خواب کمتر مشهود هستند.

از علائم شایع سندرم خشکی چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سوزش چشم ها

- احساس گزش در چشم ها

- خارش چشم ها

- چشم درد

- حساسیت به نور

- قرمزی چشم ها

- تاری دید

- احساس وجود جسم خارجی در چشم

اشک های رفلکس

خشکی چشم ها می تواند موجب آبریزش چشم ها شود. در این شرایط، اشک ها شبیه اشک های تولیدی به واسطه وجود جسم خارجی در چشم ها هستند که به نام اشک های رفلکس شناخته می شوند.

اشک های رفلکس همانند اشک های عادی دارای خصوصیات روان کنندگی که به طور معمول از چشم ها محافظت می کند، نیستند، از این رو، در برابر خشکی چشم ها محافظتی ارائه نمی کنند.

عوارض

بیشتر افراد مبتلا به خشکی چشم، تحریک خفیف بدون آثار بلند مدت را تجربه می کنند. اما در صورت عدم درمان این شرایط یا تشدید آن، آسیب چشم و حتی از دست دادن بینایی می تواند رخ دهد. مشکلات شدید خشکی چشم می تواند موجب موارد زیر شود:

- التهاب چشم

- خراش قرنیه (خراش روی سطح چشم)

- فرسایش قرنیه (نازک شدن سطح چشم)

- عفونت قرنیه

- زخم شدن چشم ها

- از دست دادن بینایی

دلایل

اشک ها به عنوان یک پوشش محافظ عمل می کنند، چشم ها را مرطوب نگه می دارند، مواد مغذی ضروری را تامین می کنند، و گرد و غبار و ذرات دیگر را شستشو می دهند. فیلم اشک از آب، روغن، و مخاط شکل گرفته است که همگی برای حفظ سلامت خوب چشم اهمیت دارند.

قرنیه که قسمت جلوی چشم را پوشش می دهد، باید به طور مداوم با اشک شستشو شود که از آن در برابر عفونت محافظت می کند. خشکی چشم ها زمانی شکل می گیرد که اشک کافی تولید نشده یا اشک با کیفیت درست تولید نمی شود.

چندین عامل شایع وجود دارند که به سندرم خشکی چشم منجر می شوند.

عوامل محیطی

شرایط محیطی می توانند به خشکی چشم ها منجر شوند. اگر به طور مکرر با شرایط زیر در تماس باشید، این می تواند آزاردهنده باشد:

- باد

- گرما

- گرد و غبار

- تهویه مطبوع

- دود سیگار

برخی افراد در واکنش به شرایط محیطی هرچه بیشتر مستعد ابتلا به خشکی چشم ها هستند و این می تواند با داشتن عوامل خطر دیگر برای خشکی چشم ها مانند لنزهای تماسی یا بیماری خودایمنی مرتبط باشد.

افزایش سن

افزایش سن یکی از شایع‌ترین دلایل خشکی چشم ها است زیرا با افزایش سن تولید اشک کاهش می یابد.

پلک زدن ناکافی

پلک زدن ناکافی یکی دیگر از دلایل شایع خشکی چشم ها است که می تواند طی فعالیت هایی مانند تماشای تلویزیون و استفاده از کامپیوتر رخ دهد. هر بار که پلک می زنید، چشم ها با اشک پوشش داده می شوند. انسان به طور عادی هر 12 ثانیه یک بار پلک می زند. افرادی که بازی های کامپیوتری انجام می دهند، ممکن است طی یک بازه زمانی سه دقیقه ای تنها یک یا دو بار پلک بزنند.

افزون بر این، هر چیزی که موجب بروز مشکل در رفلکس چشمک شود می تواند در پلک زدن اختلال ایجاد کند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- بیماری لبه پلک چشم

- لاگفتالموس

- اکتروپیون

- انتروپیون

- افتادگی پلک

- بیماری پارکینسون

- فلج فوق هسته ای پیشرونده

- انواع خاصی از بیماری تیروئید که در پلک زدن اختلال ایجاد می کنند

لنزهای تماسی

حدودی نیمی از تمام افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می کنند از خشکی چشم های خود نیز شکایت دارند. لنزهای تماسی نرم که روی فیلم اشک شناور شده و قرنیه را پوشش می دهند، اشک را در چشم جذب می کنند.

اصلاح بینایی با لیزر و عمل های جراحی دیگر

سندرم خشکی چشم ممکن است پس از عمل لیزیک و دیگر جراحی های انکساری که در آنها اعصاب قرنیه بریده می شوند، آغاز یا تشدید شود.

اعصاب قرنیه ترشح اشک را تحریک می کنند. اگر به خشکی چشم مبتلا هستید و انجام عمل جراحی انکساری را مد نظر قرار داده اید، باید به این عارضه جانبی بالقوه توجه داشته باشید.

داروها

خشکی چشم ها می تواند به واسطه مصرف برخی داروها شکل بگیرد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- آنتی هیستامین ها

- داروهای ضد افسردگی

- قرص های ضد بارداری

- داروهای ضد احتقان بینی

- داروی تجویزی برای آکنه به نام ایزوترتینیون (اکوتان)

بیماری های چشم

برخی بیماری های تاثیرگذار بر چشم ها می توانند موجب خشکی آنها نیز شوند. بلفاریت، التهاب پلک چشم، می تواند در فعالیت غدد چربی در چشم ها اختلال ایجاد کند. اختلال در عملکرد غده میبومیان شرایطی است که در آن غدد موجود در چشم ها ملتهب شده و به میزان کافی اشک تولید نمی کنند. خشکی چشم تبخیری شرایطی است که در آن اشک تولید شده اما به واسطه تبخیر دوام چندانی نمی آورد.

بیماری های خودایمنی

برخی بیماری های خودایمنی می توانند بر غدد اشک تاثیرگذار باشند. از بیماری های خودایمنی که می توانند موجب خشکی چشم شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- لوپوس یک بیماری خودایمنی است که می تواند بسیاری از قسمت های بدن را تحت تاثیر قرار  دهد.

- آرتریت روماتوئید، یک بیماری التهابی است که موجب درد، تورم و سفتی مفاصل و همچنین آثار سیستمیک (کل بدن) می شود.

- سندرم سیوگرن، یک بیماری خودایمنی که در آن سیستم ایمنی غدد تولیدکننده رطوبت را هدف قرار داده و موجب خشکی در دهان و چشم ها می شود

تشخیص

تشخیص خشکی چشم اغلب شامل رد دیگر بیماری های چشم و سایر شرایط پزشکی می شود.

آثار خشکی چشم می تواند مشابه با آثار آلرژی ها، ورم ملتحمه ویروسی (چشم صورتی)، خراش قرنیه، میگرن ها، و فلج بل (هنگامی که ضعف مانع بسته شدن پلک می شود) باشد.

اگر به شرایط دیگر مانند ترشح از چشم، پوسته پوسته شدن پوست چشم، عطسه، احتقان، سردرد، تغییرات در بینایی یا احساس سوزن سوزن شدن در صورت مبتلا باشید، این می تواند در کنار خشکی چشم ها به دلیل دیگری برای بروز علائم اشاره داشته باشد.

پزشک ممکن است چشم هایتان را معاینه کرده و شما را به یک چشم پزشک ارجاع دهد که می تواند آزمایش های تخصصی را برای تشخیص دلیل بروز علائم انجام دهد. شما ممکن است به یک آزمایش بینایی سنجی نیاز داشته باشید زیرا افراد مبتلا به مشکلات بینایی تشخیص داده نشده ممکن است با احساس ناراحتی مواجه باشند که با خشکی چشم اشتباه گرفته شود.

درمان

پیشگیری یک عامل کلیدی در مدیریت خشکی چشم است، اگر عوامل محیطی دلیل خشکی چشم هستند، عینک های محافظ یا استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده هوا می تواند مفید باشد. اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، به تعویض آنها در زمان نیاز توجه داشته باشید.

چندین روش درمانی از جمله قطره های اشک مصنوعی بدون نسخه، داروهای تجویزی و روش های مداخله ای وجود دارند که می توانند به خشکی چشم ها کمک کنند.

اشک های مصنوعی

خط نخست درمان برای خشکی چشم ها استفاده از قطره های اشک مصنوعی است. اشک های مصنوعی به طور موقت روان‌سازی چشم ها را انجام داده و علائم را تسکین می دهند. به دستورالعمل ارائه شده روی بسته بندی محصول توجه داشته باشید.

قطره های اشک مصنوعی را چگونه انتخاب کنیم

پزشک شما می تواند راهنمایی های لازم را در انتخاب محصول مناسب ارائه کند. برخی افراد از این قطره ها برای قرمزی چشم ها استفاده می کنند اما این کار می تواند چشم ها را هرچه بیشتر خشک کند. قرمزی چشم ها می تواند به واسطه عوامل متعددی از آلرژی ها تا یک عفونت چشم شکل گرفته باشند و بر همین اساس تشخیص درست اهمیت دارد.

در صورت استفاده از لنزهای تماسی، قطره های ویژه برای لنزهای تماسی را خریداری کنید. انواع دیگر قطره های اشک مصنوعی ممکن است حاوی موادی باشند که به لنزها آسیب برسانند.

داروهای تجویزی

برخی داروهای تجویزی می توانند برای درمان خشکی چشم ها استفاده شوند. ژل ها، پمادها و استروئیدهای خوراکی یا موضعی ممکن است به کاهش خشکی کمک کنند.

رستاسیس (Restasis) و زایدرا (Xiidra) برای درمان خشکی چشم ها تایید شده اند. رستاسیس به تولید اشک کمک می کند، در شرایطی که زایدرا التهاب را کاهش می دهد که ممکن است موجب کاهش تولید اشک شده باشد.

به خاطر داشته باشید که داروهای تجویزی می توانند موجب عوارض جانبی شوند و مصرف آنها لزوما برای همه مناسب نیست.

پلاگ های پانکتال

در هر چشم، چهار پانکتوم وجود دارند که ورودی های کوچک هستند که اشک را به مجاری اشک می ریزند. پلاگ های پانکتال می توانند درون پانکتوم وارد شده تا از تخلیه اشک جلوگیری کرده و اشک در چشم ها حفظ شود.

خطرات مرتبط با پلاگ های پانکتال تقریبا ناچیز است اما خطر تحریک چشم، تولید اشک بیش از حد و در موارد نادر التهاب وجود دارد.

پس از قرار دادن پلاگ پانکتال ممکن است هنوز به استفاده از اشک های مصنوعی نیاز داشته باشید.