سعید سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری روز دوشنبه در نشست مجازی معرفی و رونمایی از دستگاه تشخیص سریع کرونا با اشاره به خدمات عبدالاحد دانشیار دانشکده فنی دانشگاه تهران، اظهار کرد: دستگاه پیشرفته تشخیص سریع میزان اکسیژن فعال برای شناسایی افراد با احتمال ابتلا به کرونا که توسط دانشیار دانشکده فنی دانشگاه تهران طراحی و تولید شده، تاییدیه جهانی را دریافت کرد. طراحی و ساخت دستگاه تشخیص سریع کووید ۱۹ در رده محصولات خلاقانه و بدیع است. این دستگاه اردیبهشت جاری در آزمایشگاه به نتایج خوبی دست یافت و با مجوز دانشگاه علوم پزشکی تهران به نیابت از وزارت بهداشت آزمونهای کلینیکی با همکاری تیم تخصصی از محققان رادیولوژی، آی سی یو، ویروس شناس و متخصصان عفونی اجرایی شد.
او افزود: این دستگاه موفق به دریافت تاییدیه مکتوب از سوی متخصصان داخلی شده است. علاوه بر آن قابلیتهای این دستگاه در قالب مقالهای تهیه و توسط داوران بین المللی مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت در ژورنال "Biosensor And Bioelectronic" منتشر شد.
سرکار ادامه داد: امروز در این مراسم دستگاهی رونمایی و معرفی میکنیم که از نظر علمی مورد داوری جهانی قرار گرفته و تمام فرآیندهای تحقیق تا تولید اعم از فرآیندهای آزمایشگاهی، آزمونهای بالینی با استفاده از جامعه قابل قبول، تایید متخصصان گرایشهای مختلف و تاییدیه اداره کل تجهیزات پزشکی را طی کرده است.
تشخیص فوری کرونا
سرکار در خصوص جزییات این دستگاه گفت: زمانی که ویروس کرونا وارد بدن میشود، وارد سلولهای ریه شده و در آنجا مادهای به نام Reactive Oxygen Species یا ROS (راس) ترشح میکند. این ترشحات در گلوی شخص مبتلا ظاهر میشود که با گرفتن خلط و یا ترشحات ته گلوی فرد، آن را با یک سیسی آب مخلوط میکنیم و با قرار دادن پروب دستگاه که مجهز به نانو سنسور است، در داخل نمونه و فشار دادن دکمهای، در کمتر از ۱۵ ثانیه نانو سنسور وجود "راس" را در نمونه گرفته شده تشخیص میدهد.
او با تاکید بر اینکه این دستگاه قادر به تشخیص "راس" که یک محصول جانبی وجود ویروس به شمار میرود، است، افزود: این دستگاه ویروس کرونا را تشخیص نمیدهد، بلکه وجود راس را در ته گلوی فرد مبتلا تشخیص خواهد داد. ماده "راس" در بیماریهایی، چون "کووید۱۹"، "آسم" و "سل" ترشح میشود.
دبیر ستاد توسعه فناوری گفت: سه بیماری "کووید۱۹"، "آسم" و "سل" از جمله بیماریهای التهاب ریوی هستند که ماده "راس" در آنها ترشح میشود. با بررسیهای انجام شده در مقابل این سوال قرار گرفتیم زمانی که این دستگاه تشخیص "راس" میدهد، چگونه میتوان آن را نشانه ابتلا به کرونا تلقی کرد. با انجام بررسیهایی متوجه شدیم در شرایط پاندمی کمتر از یک درصد افرادی که با التهابات ریوی به بیمارستانها مراجعه میکنند، مبتلا به سل و آسم هستند و در ۹۹ درصد بیماران در شرایط پاندمی، وجود راس در ترشحات گلو ناشی از کووید است. این دستگاه در سه فاز قادر به تشخیص راس است؛ "اگر نتیجه آزمایش منفی شود"، "نتیجه آزمایش مشکوک باشد" و "اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد، نیاز است مورد بررسیهای پزشکی بیشتری قرار گیرد".
قابلیت تشخیص بیماران بدون علامت
او بیان کرد: بسیاری از افراد مبتلا به ویروس کرونا هستند، ولی هیچ علائمی ندارند و این افراد ناقل هستندکه اگر بتوانیم آنها را شناسایی کنیم قادر خواهیم بود از سرایت کرونا به دیگران جلوگیری کنیم.
سرکار ادامه داد: به اعتقاد بسیاری از متخصصان، دستگاه RT-PCR درصد خطای بالایی دارد؛ ضمن آنکه متوسط زمانی اعلام نتایج ۴۸ ساعت است. فردی که جواب آزمایش او منفی اعلام شود ممکن است در مدت ۲ روز آلوده شود و در صورتی که جواب آزمایش مثبت باشد ممکن است در این دو روز افراد زیادی را آلوده کرده باشد.
اوگفت: دستگاه تشخیص سریع کووید۱۹ تولید شده در کمتر از ۳۰ ثانیه قادر به تشخیص است؛ ضمن آنکه هزینههای آن نصف هزینههای تست RT-PCR است. علاوه بر آن این دستگاه پرتابل است و میتوان در مراکز حساس مانند فرودگاهها از قابلیتهای آن برای غربالگری سریع بهره برد؛ ضمن آنکه تمام قطعات به کاربرده شده در این دستگاه ساخت ایران است و در هیچ کدام از قطعات آن وابسته نیستیم و قابلیت تولید انبوه را دارد.
سرکار مطرح کرد: امید است نه تنها جامعه ایران بلکه جامعه جهانی بتوانند از این قابلیت استفاده کنند. مشکل عمدهای که در دنیا وجود دارد و اشتغال را تحت تاثیر قرار داده، ظرفیت انجام این تستها است. با استفاده از این دستگاه میتوان در هر روز میلیونها تست انجام داد و افراد بدون هیچ گونه نگرانی سر شغل خود حاضر شوند. اماکن عمومی مانند رستورانها، فرودگاهها و سایر اماکن عمومی میتوانند از این دستگاه استفاده کنند.
انبوه سازی دستگاه تشخیص سریع علایم کرونا در دستور کار است
او با اشاره به آغاز تولید انبوه این دستگاه گفت: این دستگاه مورد تایید ستاد ملی مقابله با کرونا است و در حال حاضر برخی از آزمایشگاهها و برخی دستگاهها این ابزار تشخیصی را خریداری کرده اند و با برخی اماکن عمومی مانند فرودگاهها برای تجاری سازی وارد مذاکره شدیم.