آیا قدرت انفجار بیروت به اندازه انفجار هیروشیما بود؟
روز سه‌شنبه انفجاری قدرتمند و ویرانگر بندر بیروت را به لزره درآورد و ساعتی پس از وقوع انفجار، «قاضی مروان عبود» استاندار بیروت در هنگام بازدید از محل حادثه، با چشمانی اشکبار این انفجار را با انفجار اتمی هیروشیما مقایسه کرد.
اظهارات استاندار بیروت از یک سو و انتشار تصاویری از انفجار بندر بیروت که نشان می‌داد در هنگام انفجار یک «ابر قارچی» -که یادآور انفجارهای اتمی است- در محل حادثه تشکیل شده، باعث شد تا برخی فعالان شبکه‌های اجتماعی، آگاهانه یا ناآگاهانه فرضیه انفجار مواد هسته‌ای در بندر بیروت را مطرح کنند؛ فرضیه‌ای که البته بلافاصله از سوی مقامات لبنانی تکذیب شد و در ادامه «حسان دیاب» اعلام کرد که شدت این حادثه ناشی از انفجار 2750 تن «نیترات آمونیوم» که یک ماده متعارف (غیرهسته‌ای) محسوب می‌شود، بوده است.
در همین ارتباط، نشریه آمریکایی فوربس طی مقاله‌ای به بررسی چند انفجار مهم که در هنگام وقوع آنها ابر قارچی تشکیل شده، اما خبری از انفجار مواد هسته‌ای نبوده، پرداخته است.
یکی از مرگبارترین انفجارهایی که بشر عامل آن بوده و در هنگام وقوع آن ابر قارچی تشکیل شده، انفجار مهیبی است که اواخر سال 1917 میلادی –تقریباً سه دهه قبل از اینکه اولین بمب اتمی به دست آمریکایی‌ها ساخته شود و فاجعه هیرشیما را رقم بزند- در بندر هالیفکس کانادا رخ داده است.
انفجار بندر هالیفکس که تا پیش از انفجار اتمی هیروشیما بزرگترین انفجار دارای عامل بشری در تاریخ به شمار می‌رفت، حدود 2000 کشته، 9000 مجروح و 6000 بی‌خانمان بر جای گذاشت. خسارات و تلفات انفجار به حدی بود که کشورهای دیگر نیز برای کمک به دولت کانادا وارد عمل شدند.
البته برای نام بردن از انفجارهای غیراتمی که در آنها ابر قارچی تشکیل شده، نیازی نیست بیش از یک قرن به عقب بازگردیم. به نوشته نشریه فوربس، در آوریل سال 2013 [فروردین‌ماه 1392] در پی انفجار یک کارخانه تولید کود شیمیایی در منطقه «مک لنن» در ایالت تگزاس، ابر قارچی تشکیل شده بود؛ در حالی که یک انفجار اتمی رخ نداده بود.
نشریه فوربس در ادامه خاطرنشان کرده است که در سال 2008 نیز وقوع انفجار در پالایشگاهی در همان منطقه از تگزاس، باعث شکل‌گیری ابر قارچی شده و تصاویر آن ابر قارچی تا مدتی در فضای مجازی دست به دست می‌چرخیده است.
این نشریه آمریکایی در مقاله خود به مورد دیگری که از قضا باز هم در آمریکا رخ داده است، اشاره می‌کند. در ژوئن 2019 (اواخر خردادماه 98) پس از وقوع آتش‌سوزی و انفجار در پالایشگاه فیلادلفیا که قدیمی‌ترین و بزرگترین پالایشگاه شرق آمریکا به شمار می‌رود، یک ابر قارچی بر فراز این پالایشگاه مشاهده شد.
«دیوید دیربورن» فیزیکدان آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور در کالیفرنیا بیش از دو دهه قبل در خصوص تصورات عمومی از انفجارهای هسته‌ای به نشریه ساینتیفیک آمریکن گفت: «برخلاف تصور اشتباهی که بین مردم رایج است، شکل گرفتن ابر قارچی لزوماً به معنای وقوع انفجار هسته‌ای نیست. انفجار حجم عظیمی از مواد منفجره شیمیایی نیز می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد.»
وی در ادامه توضیح می‌دهد: « ابر قارچی وقتی شکل می‌گیرد که یک انفجار باعث ایجاد یک حباب بسیار داغ از گاز می‌شود. هوای داغ، شناور است و به همین دلیل خیلی زود به سمت بالا حرکت می‌کند و یک ابر قارچی را شکل می‌دهد.»
پس از انفجار روز گذشته در بندر بیروت، «دن کازتا» مدیر بخش ضدتروریسم مؤسسه امنیتی استرانگ پوینت نیز در خصوص احتمال اتمی بودن این انفجار خاطرنشان کرد: « ابر قارچی حاصل از یک انفجار اتمی در حالت عادی با سرعتی معادل حدود30 متر بر ثانیه گسترش می‌یابد که این مسئله در مورد انفجار بیروت صدق نمی‌کند. علاوه بر این، تشعشع حاصل از انفجارهای اتمی به حدی خیره‌کننده است که در یک لحظه دوربین‌ها از گرفتن تصویر بازمی‌مانند. این مورد نیز در انفجار بیروت دیده نمی‌شود.»
نویسنده مقاله نشریه فوربس، در پایان تأکید کرده است که اگرچه مشخص شدن جزئیات دقیق انفجار بندر بیروت دست‌کم چند روزی زمان خواهد برد، اما تقریباً با قاطعیت می‌توان گفت که این انفجار اساساً یک انفجار هسته‌ای نبوده و شدت انفجار صرفاً به‌دلیل حجم عظیم مواد متعارفی بوده که در جریان حادثه منفجر شده‌اند.