«بین خطوط» با موضوع سواد رسانه ای، به زودی از شبکه ۲ سیما

نخستین جلسه شورای سیاستگذاری برنامه ی بین خطوط روز گذشته در سالن جلسات مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور دکتر محمد صادق افراسیابی؛ معاون امور محتوایی این مرکز، دکتر حسن خجسته؛ عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما، دکتر سید مرتضی موسویان؛ رئیس انجمن سواد رسانه ای ایران، دکتر امیرعبدالرضا سپنجی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دکتر عبدالکریم خیامی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و دبیر علمی سومین همایش سواد رسانه ای و اطلاعاتی و نمایندگان شبکه دو سیما برگزار شد.

در ابتدای این جلسه تقدیرنامه ای با امضای مهندس محمد رضا جعفری جلوه، رئیس شبکه دو سیما و دکتر محمد رضا بهمنی؛ رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دکتر سید مرتضی موسویان؛ رئیس سابق مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پاس حمایت از تهیه و تولید برنامه تارگرد به عنوان اولین محصول مشترک سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ارتقای سواد رسانه ای عموم مردم اهداء شد.

امیر یوسفی؛ تهیه کننده برنامه ی بین خطوط در ابتدای جلسه گفت: برنامه ی بین خطوط 39 محور اصلی دارد که به بررسی و بحث در حوزه هایی همچون رسانه های دیجیتال،‌ بازی های رایانه ای، سینما، تئاتر و… می‌پردازد با این هدف که مخاطب متوجه لایه های پنهان پیام شود و بداند که جانمایی پیام گاهی در انیمیشن گاهی در تبلیغات و سایر آثار هنری به گونه ای انجام میشود که مخاطب بدون آنکه متوجه شود تحت تاثیر پیام قرار گرفته و نگرش و رفتارش را بر اساس پیامی که دریافت کرده است تغییر میدهد.

وی افزود: بحث ما در این طرح سیاه نمایی یا رسانه هراسی نیست، بحث ما رسانه شناسی است. بر همین اساس تیم پژوهشی بین خطوط متشکل از آقای دکتر فرید محمدی کارشناس مجری برنامه، آقای محمد قنبری و خانم نیکی حاتمی که هر سه از فعالان شناخته شده سواد رسانه ای کشور هستند شکل گرفته است و آقای دکتر حمید ضیایی پرور به عنوان نماینده مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال در تیم پژوهشی حضور دارند.

دکتر محمد صادق افراسیابی؛ معاون امور محتوایی مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با بیان این موضوع که برنامه بین خطوط یکی از برنامه های مصوب کارگروه برنامه ی اقدام سواد رسانه ای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است گفت: در حال حاضر مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال ۳ اقدام مشترک با سازمان صدا و سیما تعریف کرده است که این برنامه یکی از آن ها است و تولید ۳۵ تا ۵۰ موشن گرافی با موضوع سواد رسانه ای و تولید سریال تلویزیونی چای نت با موضوع سواد رسانه ای از دیگر اقدامات مشترک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما از محل بودجه و اعتبار بند چ ماده ۳۷ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور است.

در ادامه دکتر امیر سپنجی، عضو هیئت علمی و استادیار ارتباطات و رسانه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به موضوعات مهم و قابل توجه کلی در خصوص برنامه بین خطوط اشاره کرد و گفت: تبلیغ و اطلاع رسانی مناسب، زمان پخش و‌ کنداکتور مناسب و توجه به موضوعات بومی و مبتلا به عموم مردم و خانواده ها از جمله موضوعاتی هستند که باید در خصوص این برنامه مورد توجه قرار گیرد.

در ادامه دکتر حسن خجسته؛ عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما، طرح برنامه ی بین خطوط را طرحی مناسب برای افزایش سواد رسانه ای خانواده ها عنوان کرد و گفت: من طرح این برنامه را با دقت مطالعه کردم اما لازم است در اجرا هم به جذابیت محتوای برنامه و هم ابعاد فنی نظیر دکور و ... توجه شود تا این برنامه مورد استقبال مخاطبان قرار گیرد و لازم است موضوعات برنامه متناسب با مسائل و چالش های اصلی جامعه در حوزه سواد رسانه ای باشد.

قنبری عضو تيم پژوهشی بین خطوط با اشاره به اینکه طرح برنامه ی بین خطوط بر محوریت ابعاد مختلف پیام بنا شده است گفت: نباید قدرت سناریو و روایت را در هم ذات پنداری مخاطب نادیده بگیریم و به همین دلیل لازم است محتوای برنامه ی بین خطوط بر اساس مسائل مبتلا به جامعه تولید شود.

دکتر خیامی نیز با اشاره به اینکه آموزش سواد رسانه ای یک ضرورت فراگیر و درعین حال یک شمشیر دو لبه است تاکید کرد: لازم است در بخش های ابتدایی این برنامه، توانایی معناشناسی را به مخاطب آموزش داد. همچنین باید ابتدا روشن شود که هدف ما در این برنامه یک هدف تخصصی، اختصاصی و یا عمومی است؟

وی افزود: باید در حین پخش برنامه، با دریافت بازخوردهای مخاطبان، نقطه بهینه میان تخصص گرایی و عام گرایی را بیابیم تا نه در ورطه کلیشه گویی و کلی گویی بیفتیم و نه در وادی ادبیات بسیار تخصصی سواد رسانه ای. همچنین از آنجا که برنامه تولیدی است ،می توان با هدف متناسب سازی ضرب آهنگ برنامه ، برش هایی از آیتم های متنوع برنامه را تدوین و در لحظات اولیه برنامه پخش نمود.

خیامی خاطر نشان ساخت: بهتر است در انتخاب مهمان ها، وسیع تر و عمومی تر از آنچه در طرح برنامه آمده عمل کنیم( مثلا خانواده ها یا نوجوانان و…) تا گستره همذات پنداری مخاطبان افزایش یابد.

دکتر موسویان در ادامه این نشست گفت: یکی از مهمترین اقداماتی که لازم است در این برنامه به آن توجه شود این است که به مخاطب آموزش بدهیم در جامعه ی شبکه ای، دیگر فردی وجود ندارد که دروازبانی خبر و یا پیام را انجام دهد بلکه مخاطب خود می بایست دروازه‌بانی را انجام دهد. بنابراین باید بر عنصر خود مراقبتی تاکید شود.

وی افزود: کتاب جنگ با اینفورمیشن ها که در سال2020 چاپ شده است خود نشان دهنده ی این است که این موضوع دغدغه ی تمام کشورهاست. همچنین نکته دیگر که باید به آن توجه شود این است که ما در حقیقت با یک زیست بوم مواجه هستیم که خود چارچوب و احکامی دارد که قابل تغییر نیست. یکسری تعاریف باید برای مخاطب نو شود، هر اپلیکیشن دسترسی به تمام عکس ها و پیام های کاربر را دارد، این طرح بین خطوط باید شرایط این پیام رسان های جدید را به آگاهی مخاطب برساند.