روزهایی که سایتهای فروش بلیت از شدت درخواست کاربران توانایی سرویس دهی نداشتند، سپری شد؛ روزهایی که وقتی میخواستید به کنسرت خواننده محبوبتان بروید، باید عجله میکردید و به سرعت بلیت خریداری میکردید. در غیر این صورت امکان حضور در آن اجرای صحنهای نبود. حالا رکوردهای فروش بلیت کنسرت در زیر سی دقیقه، جای خود را به سرما و سکوت عمیق صندلیهای کنسرت و سایتهای فروش بلیت داده است. دیگر خبری از هیجان و شور در اجرای یک کنسرت نیست.
بعد از اینکه کرونا زندگی عادی را از جهان گرفت، هنر هم با چالش مرگ یا بقا و ادامه زندگی اش روبرو شد. کنسرتها کنسل و تنها امید مخاطبان موسیقی به هنر اول، روی تولید تک قطعه و آلبوم متمرکز شد. بعد از گذشت چند هفته، خوانندگان و موزیسینها به فکر برگزاری کنسرتهای آنلاین افتادند. هر چند این بار استیج با مخاطب فرسنگها فاصله پیدا کرده بود، اما آنها که دلتنگ آثار هنرمندان محبوبشان بودند و در کنج قرنطینه دلشان برای اجرای صحنهای تنگ شده بود، کمی با این شیوه کنار آمدند.
این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه به روالی حرفهای برای هنرمندان عرصه موسیقی تبدیل شد. کسانی که سنتی کار میکردند، در کنار خوانندگان امروزی و موزیسینهای کلاسیک، کنسرت آنلاین برگزار کردند. کنسرتهایی که با استقبال خوبی هم مواجه شدند. همانند اکران آنلاین فیلمها. این نشان میدهد طرفداران هنر حتی اگر از ورزش هم دور شوند، تحت هیچ شرایطی هنر را کنار نمیگذارند. در کنسرتهای آنلاین فاصله همه مخاطبان با استیج یکی است. دیگر نیازی به تلاش برای خرید بلیت نیست و کسی نگران سولداوت شدن هیچ اجرایی نیست. زاویه دید مخاطبان و اشرافشان به استیج هم با هم برابر است.
مخاطب در روزهای قرنطینه چارهای جز دیدن کنسرت آنلاین و شنیدن آثار نداشت. هنرمند هم راهی جز تولیدات محدود و برگزاری اجرای صحنهای نداشت. اگر منصفانه نگاه کنیم بیشتر خوانندگان در حد توانشان کنسرتهای آنلاین و رایگان را برگزار کردند و سعی کردند با تلاش خود، اندکی روزهای سخت کرونایی را برای مخاطبانشان شیرین کنند.
با فروکش کردن تب کرونا صحبت از بازگشایی اماکن فرهنگی و سالنهای کنسرت کشورمان به میان آمده است؛ سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با ارسال نامهای به ستاد مقابله با کرونا از اعلام آمادگی این وزارتخانه برای برگزاری برنامههای فرهنگی با رعایت نکات بهداشتی گفت؛ اما امکان بازگشت به شرایط سابق برای برگزاری اجرای صحنه ای، غیر ممکن به نظر میرسد. چرا که طبیعتاً باید فاصلههای اجتماعی رعایت شود و به این ترتیب نمیتوان از همه صندلیهای داخل سالن استفاده کرد. باید میان هر یک از حضار یک یا دو صندلی فاصله وجود داشته باشد. از طرفی احتمالاً ستاد مقابله با کرونا دستور میدهد که هنگام ورود به سالن استفاده از ماسک و دستکش اجباری است. همه اینها آن ذوق و شوق و هیجان بالای مخاطبان اجراهای صحنه ای را کاهش می دهد.
البته ممکن است نکات مذکور و بسیاری از نکات بهداشتی در حین اجرای برنامهها فراموش یا نسبت به انجام آنها سهلانگاری شود. رعایت فاصله اجتماعی از هنگام ورود به سالن تا خروج از آن و همچنین حفظ نظم سالن هم کار سختی برای ماموران وزارت ارشاد در سالن است.
اجرای برنامه ها در آینده با انجام ضد عفونیهای پیش از شروع کنسرت، هزینه بر به نظر میرسد. این موضوع را هم لحاظ کنید که تهیهکنندگان موسیقی به دلیل حجم کم مخاطبان در سالن به دلیل فاصله میان صندلیها از درآمد کمی برخوردار خواهند شد و ممکن است شاهد افزایش بهای بلیتها باشیم. این موضوع هم با نارضایتی مخاطبان هنر اول همراه خواهد بود. طبیعتاً تهیه کنندگان کنسرتها توقع اجاره بهای پایین تری نسبت به قبل دارند، اما اجرای کنسرت هزینههای ثابتی دارد که با کم یا زیاد شدن مخاطب تغییر چندانی پیدا نمیکند. مثلاً اگر فقط ده نفر در یک سالن باشند یا این تعداد به ۲ هزار نفر برسد، بهره بردن از ال سی دیها و نورپردازی هزینهای غیر قابل تغییر دارد. اتفاقاً با افزایش قیمتها در سال جدید، ممکن است تجهیزات سالن نیز هزینه های بیشتری را به صاحبان سالن تحمیل کند.
به نظر میرسد کنسرت آنلاین بهترین راه برای ادامه فعالیتهای عرصه موسیقی است. هنرمندان میتوانند با بهای بسیار اندک مخاطبان فراوان خود در سراسر ایران را پای کنسرت بنشانند و شاید بتوانند درآمدی بیش از برگزاری کنسرتهای صحنه ای کسب کنند. از طرفی اسپانسرها هم به این شیوه علاقه نشان دادند و در برخی کنسرتها حامی خوانندگان شدند. شرکت پخش کنسرت همایون شجریان در تالار وحدت، نمونه بارز این ماجرا بود. حتی میشود با اتکا به اسپانسرها، کنسرتهای رایگان بیشتری برگزار کرد.
به این ترتیب هزینههای برگزاری کنسرت تا حدی کاهش پیدا میکند و صنعت کنسرت گذاری همچنان ادامه پیدا میکند. از طرفی مخاطبان هنر از هنرمندان مورد علاقه شان فاصله نمیگیرند و میتوانند لذت شنیدن قطعات موسیقی را همراه با تماشای خواننده یا موزیسن خود درک کنند. ظاهراً در ماه های آتی باید مخاطبان به تماشای کنسرت از راه دور و موزیسینها و خوانندگان به اجرا مقابل صندلیهای خالی عادت کنند.