حق بیمه کارگران چه می‌شود؟

بین تعدادی مستمری بگیر تأمین اجتماعی نشسته بودم و داشتم به صحبت هایشان گوش می‌کردم؛ موضوع صحبت آن‌ها افزایش حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی بود. همگی گرم گفت‌وگو بودند، می‌گفتند قرار است که حقوقمان اضافه شود و ۲ میلیون تومان دریافت کنیم. من هم وسط صحبت هایشان رفتم و برحسب اطلاعاتی که داشتم اظهار نظر کردم و گفتم: این رقم فقط افزایش حقوق هر ساله است و مبلغی هم به عنوان همسان سازی قرار است به حقوق بازنشستگان افزوده شود.
همان طور که داشتند بحث و ناله می‌کردند که حقوقمان کم است و با داشتن عروس و داماد نمی‌شود با این مبلغ زندگی کرد، از آن‌ها پرسیدم: شما می‌دونید شستا چیه؟ یکی از مستمری بگیران گفت: چی؟ شستا؟! شستا چیه؟! گفتم: یعنی تا حالا اسم شستا به گوشتون نخورده؟ گفتند: نه! گفتم شستا یعنی شرکت‌های سرمایه گذاری تأمین اجتماعی، بزرگترین هلدینگ اقتصادی ایران، شرکتی که با پول حق بیمه شما که هر ماه پرداخت کردید، ایجاد شده است.
عجیب بود خیلی عجیب، آن هم در این روز‌هایی که اسم شستا به دلیل عرضه اش در بورس بر سر زبان‌ها افتاده، اما مستمری بگیران تامین اجتماعی شستا را نمی‌شناختند. حق هم داشتند مگر در این سال‌ها اجازه دادند اسمی از شستا به گوش مستمری بگیران و بازنشستگان برسد؟ همیشه پشت درب‌های بسته مدیریت شده و پشت همان درب‌های بسته برای درآمد شستا برنامه ریزی شده است.
آمار و ارقامی که شستا اعلام می‌کند نشان از آن دارد که شستا روز به روز در حال سودآوری و رشد است و در صفحه توئیتر شستا نوشته شده است: شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) در اردیبهشت ماه ۹۹ حدود ۱۲۲۴ میلیارد تومان از معاملات خود سود کسب کرد و ارزش پروتفوی این شرکت نیز در این ماه ۱۹۶۹۳ میلیارد تومان افزایش داشت.
شستا با این میزان سودآوری خدماتی به بازنشستگان تأمین اجتماعی نمی‌دهد، این در حالی است که مدیران این سازمان همواره ادعا دارند که صاحبان و مالکان اصلی شستا، بازنشستگان و کارگران‌ هستند، اما همواره شستا برای خیلی‌ها منفعت داشته به جز بازنشستگان و کارگران، هرچند که تا بوده همین بوده که داریم می‌بینیم. پیش از این که شستا بورسی شود حیاط خلوت آقازاده‌ها و دولتی‌ها بوده حالا هم که بورسی شده معلوم نیست سودی را که از عرضه سهامش کسب می‌کند برای بازنشستگان خرج کند یا خیر. هرچند وعده‌های مختلفی به گوش می‌رسد و امیدوار هستیم در حد کلام باقی نماند و صاحبان این اموال که قشر زحتمکش و مظلوم جامعه هستند از اموالشان نفعی ببرند.
در بین صحبت هایشان هم اشاره به وام ۲۰ میلیون تومانی صندوق بازنشستگی کشوری کردند، یکی از بازنشستگان گفت: انگار می‌خواهند به فرزندان بازنشسته‌ها که ازدواج کردند وام بدهند.
وقتی به آن‌ها گفتم که برای بازنشستگان کشوری است نه تأمین اجتماعی چهره هایشان تغییر کرد، انگار داشتند در دلشان می‌گفتند چقدر تبعیض؟! چقدر تفاوت بین بازنشسته کشوری و تأمین اجتماعی وجود دارد، اما به یکباره یکی از بازنشستگان با لهجه شیرین آذری، گفت: تأمین اجتماعینین کولباشینا  (خاک بر سر تأمین اجتماعی).
آه هایی از دلشان می‌کشیدند حق داشتند، چراکه هر ماه حق بیمه پرداخت کردند تا یک روزی که دیگر توان کار نداشتند و در اصطلاح بازنشسته شدند بتوانند از مزایای بازنشستگی استفاده کنند، اما این مزایا آنقدر کم است که کفاف نصف ماه را هم نمی‌دهد و زمانی که به مدیران تأمین اجتماعی می‌گوییم چرا آنقدر مستمری کم است، ادعا می‌کنند که بیشتر از این امکان پرداخت نداریم. عجیب تر اینکه وقتی از مسئولان می‌پرسیم پس این حق بیمه‌ها کجا صرف شده است؟ جواب‌های عجیب تر می‌دهند مثلا می‌گویند سهام خریدیم و شستا را ایجاد کردیم. اینکه می‌گویم جواب عجیب نه از این نظر که چرا با حق بیمه ها سهام خریدند، عجیب این است که با حق بیمه‌ها شستا را ایجاد کردند، اما بازنشستگان تأمین اجتماعی حتی نمی‌دانند شستا چیست؟
اکبر شوکت عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی در گفت‌‍وگو با خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به این سئوال که حق بیمه‌ها هر ماه کجا هزینه می‌شود؟، اظهار کرد: ۳.۵ میلیون بازنشسته داریم و بخشی از حق بیمه‌هایی را که دریافت می‌کنیم، صرف پرداخت حقوق به این افراد می‌شود.
عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: بخشی از حق بیمه صرف هزینه‌های درمانی بیمه شدگان می‌شود و ۳ درصد حق بیمه‌ها هم برای پرداخت حقوق و مزایا به پرسنل سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود.
وی افزود: بخشی دیگر از حق بیمه‌ها برای پرداخت تعهدات کوتاه مدت و بلند مدت مانند از کارافتادگی، هزینه ازدواج، کفن و دفن و غیره که سازمان تأمین اجتماعی نسبت به بیمه شدگان دارد، استفاده می‌شود، اما بیشترین هزینه سازمان تأمین اجتماعی در پرداخت هزینه‌های درمانی است که با کمبود نیز مواجهه هستیم.
از توضیحات عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی متوجه شدم که از حق بیمه‌ای که هر ماه از بیمه شدگان دریافت می‌شود، مستمری و حقوق بازنشستگان پرداخت می‌شود و پولی که بیمه شده پرداخت می‌کند به جای سرمایه گذاری و بهره برداری برای سال‌های آینده، برای هزینه‌های جاری سازمان تأمین اجتماعی هزینه می‌شود.
احسان رضاپور نیک بین کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره، اظهار کرد: صندوق‌های بیمه‌ای باید حق بیمه‌ای را که از بیمه شدگان دریافت کردند، با سرمایه گذاری مولد و درست آن هم در قسمت‌های زیربنایی که می‌تواند ارزش افزوده در  بلند مدت برای آن صندوق داشته باشد، استفاده کنند.
وی با بیان اینکه نمونه آن شرکت‌های سرمایه گذاری تأمین اجتماعی (شستا) است، گفت: شستا بزرگترین هلدینگ اقتصادی ایران است که شرکت‌های مهم اقتصادی زیر مجموعه شستاست و به واسطه تورم و سودآوری این شرکت‌ها در بلندمدت بازدهی زیادی خواهند داشت تا بتوانند این سود به دست آمده را به صندوق مربوطه که سازمان تأمین اجتماعی است برای حمایت از بازنشستگان و بیمه شدگان اختصاص دهند.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه وضعیت شستا در بازار سرمایه و بورس به چه صورت بوده که سودآوری داشته باشد؟، ادامه داد: شستا یک هلدینگ بزرگ، چند رشته و قدرتمند در کشور است و نمی‌توان به صورت ماهانه آن را تجزیه و تحلیل کرد و در بلند مدت باید بازدهی خوبی ایجاد کند، اما این توقع ایجاد می‌شود با ورودش به بورس، بازدهی و سودآوری اش افزایش پیدا کند، چراکه ورود شرکت هایی مانند شستا در بورس و تاثیری که بورسی شدن بر عملکرد مدیران می‌گذارد، در سودآوری شرکت کمک می‌کند.
رضاپور بیان کرد: هنگامی که یک صندوق بیمه‌ای مانند تأمین اجتماعی ماهانه از بیمه شدگان حق بیمه دریافت می‌کند و سازمان تأمین اجتماعی به جای سرمایه گذاری، این حق بیمه ها را صرف هزینه‌های جاری سازمان می‌کند، در واقع اگر به همین صورت پیش برود نتیجه خوبی نخواهد داشت و نمی‌تواند انتظارات بازنشستگانش را تأمین کند با توجه به اینکه آمار بازنشستگان رو به افزایش در سال‌های آینده حتما با مشکلاتی مواجهه خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه شرایط فعلی تأمین اجتماعی و کمبودهایی که در حال حاضر با آن مواجهه شده به دلیل عدم سرمایه گذاری جذاب است، افزود: می‌توانست در گذشته سرمایه گذاری های خوب، نتیجه مطلوب ببیند و از پس انتظارات بازنشستگان خود برآید.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سئوال مبنی بر اینکه آیا رشد نرخ تورم را نمی‌توان یکی از علت‌های مشکلات فعلی سازمان تأمین اجتماعی بدانیم؟، گفت: اگر سازمان تأمین اجتماعی سرمایه گذاری موفق و جذابی انجام داده بود، تورم به افزایش و رشد سرمایه‌اش کمک می‌کرد.
حق بیمه پرداخت می‌کنیم تا در سال‌های پیری که عصا به دست هستیم و دیگر توان کار نداریم، این مستمری آب باریکه‌ای باشد برای امرار معاش، اما حق بیمه ما که باید برای سرمایه گذاری و ذخیره های سال های نه چندان دورمان باشد، شده یک منبع درآمد تا تأمین اجتماعی حقوق بازنشستگان و پرسنلش را پرداخت کند. هر بار بازنشسته‌ای می‌گوید مستمری کم است، انگار نه انگار، تأمین اجتماعی می‌گوید افزایش حقوق دست ما نیست. حال که نمی‌توانید کاری برای افزایش حقوق مستمری بگیرانتان کنید، حداقل که می‌توانید از اموال خودشان در شستا برای آن‌ها خرج کنید اما آن را هم دریغ می‌کنید؟