بازار داغ مار و زهرمار در این روزها

واژه محال برایش معنا ندارد؛ فضایی که اندیشه و خلاقیت حرف نخست را می­‌زند؛ گاهی سمت و سوی غیرقانونی به خود می‌گیرد. صحبت از فضای مجازی و هزاران کسب و کاری است که در آن شکل می‌­گیرد. تجارتی که تنها چند کلیک برای شکل گیری آن لازم است. هیچ وقت یکنواخت نیست و هربار ورود محصولات جدید ابعاد متفاوتی را روشن و تعریف می‌کند.

موضوعاتی که می‌توان به عنوان رویداد‌های تجارت الکترونیک نامید برای عده‌ای درآمدزایی دارد و برای گروهی دیگر ایده‌ای برای شروع یک شغل است و شاید شکل گیری یک بازار سیاه. در لایه‌هایی از این فضای مجازی محیط‌هایی را می‌توانید پیدا کنید که بیشتر شبیه بازار مکاره جادوگران در دنیای هری پاتر است. محصولاتی با قیمت‌های باورنکردنی و چیز‌هایی که حتی خرید و فروششان فراتر از تصور است.

این بار به فروش انواع حیوانات مثل مار، عقرب و جغد در فضای مجازی پرداخته و با کارشناسان و فروشندگان این محصولات گفتگو کرده ایم.

کرم خاکی کیلویی یک میلیون تومان

ظاهرشان چندش آور است. اما این روز‌ها همین کرم‌های خاکی کسب و کار به خصوصی را در فضای مجازی به راه انداخته اند. همان‌هایی که مدتی با روش بازاریابی شبکه‌ای دامنه پروششان حتی به تهران کشیده شد و برایش پرونده قضایی درست شد. البته داستان پروش دهندگان در این روز‌ها مشکلی ندارد و قیمت هر کیلوگرم آن ۵۰۰ هزار تومان است و یک سبد از آن ۳۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود. تجارتی پرسود که فضای چندانی نمی‌خواهد. «مرتضی جعفری» تولیدکننده انواع کرم خاکی در این باره می‌گوید: «قیمت کرم خاکی حتی به کیلویی یک میلیون تومان هم می‌رسد. فضای ۶ مترمربعی برای پرورش آن کافی است. بیشتر فروش ما در فضای مجازی انجام می‌گیرد که دست دلالان این عرصه را کوتاه کرده است. کشاورزان و پرورش دهندگان ماهی و. خریداران این محصول هستند. کرم‌های خاکی بسته به نوع مصرف به صورت خشک، فریز شده و پودر قابل ارائه میشود. البته این محصولات در حال حاضر در ایران شناخته شده نیستند و طرفداران چندانی ندارند. اکنون کرم خاکی به صورت زنده به فروش می‌رسد.»

جغد مینیاتوری ۷ میلیون تومان

خیلی‌ها معتقدند که شوم است. اما در فضای مجازی به عنوان یک پرنده لاکچری به فروش می‌رسد. جغد‌هایی که مشخص نیست از کجا تهیه می‌شوند بالغ بر ۶۰۰ هزار تا ۲میلیون تومان فروخته می‌شوند. یکی از فروشندگان جغد در فضای مجازی که حاضر به بیان نامش نیست می‌گوید: «هزینه نگهداری این پرنده ماهانه۷۰ هزار تومان است.»

او درباره پرورش یا نحوه تهیه جغد برای فروش چیزی نمی‌گوید، ولی بازار تقاضا را برای این پرنده خوب بیان می‌کند. جغد‌هایی که به طور غیرقانونی در ایران خرید و فروش می‌شوند، جغد‌های مینیاتوری، شاخدار و جغد سفید هستند. این پرنده وحشی نیاز به فضای زیادی دارد و با همه خطراتی که ممکن است برای انسان داشته باشد طرفداران خاص خود را در فضای مجازی دارد. قیمت‌های جغد‌های سفید مینیاتوری قریب به ۷میلیون تومان است.

بازار داغ مار و زهرمار‌

نمی‌دانم چند ثانیه می‌توانید یک مار را در دستتان نگهدارید یا اصلاً حاضر باشید در اتاق در بسته با یک مار تنها باشید. همه موضوعات تقریباً غیرقابل تصور به کنار، وقتی بگوییم مار‌های سایز کوچک ۶۰-۵۰ سانتیمتری از ۳ تا ۷ میلیون قیمت دارند و قیمت مار‌های بوآ سایز‌های بزرگ چند متری تا ۱۵ میلیون تومان هم می‌رسد. در بازار درهم مجازی حتی زهر مار هم یافت می‌شود. قیمت یک شیشه ۲ گرمی آن ۷ میلیون تومان است. این زهر مار طبی است و تاریخ انقضا آن ۲۰۲۲ درج شده. فروشنده این حیوان و زهر مار حاضر به گفتگو نمی‌شود. ولی فروش مار در فضای مجازی تبدیل به یک تجارت شده است.

دکتر «علی رضایی» تحلیلگر مسائل اقتصادی و تولید می‌گوید که فضای مجازی بازار عجیب و غیرقانونی را در تولید و آموزش خزندگانی مثل مار ایجاد کرده است؛ «گاهی درآمد پرورش مار به چند صد میلیون دلار هم می‌رسد. اما در کشور ما غیرقانونی محسوب می‌شود. در کشور‌های دیگر هم ضوابط سختی برای پرورش آن وجود دارد. مصارف مار در صنعت پزشکی و علاقه مندی بعضی برای نگهداری این نوع حیوانات در خانه، بازار تقاضای پرورش این خزنده خطرناک را ایجاد می‌کند. آموزشگاه‌هایی هستند که مبانی پرورش مار را آموزش می‌دهند و مبالغ مختلفی تا ۲ میلیون تومان و حتی بیشتر را دریافت می‌کنند که غیرقانونی است. این نوع تجارت بسیار پرسود است و همین موضوع نظر خیلی‌ها را جلب می‌کند.» البته بعضی فروشندگان تصویر صفحه از تاییدیه بدون مهر و اعتبار را مبنی بر مجوز پرورش خزنده نمایش می‌دهند که نمی‌تواند مورد تایید باشد.

مافیایی با درآمد میلیون دلاری

مارمولک ۵۰۰ هزار تومان و ایگونای سبز بزرگ قیمتش به ۴میلیون تومان هم می‌رسد. اما از این عجیب‌تر پروش عقرب و خرید وفروش آن در فضای مجازی است. قیمت هر یک گرم سم خشک این موجود برابر با ۱۲۰ میلیون تومان است. دکتر رضایی با بیان اینکه هرگونه فعالیت اقتصادی در رابطه با پرورش و فروش عقرب در کشورمان غیرقانونی است و بازار آزاد و بدون کنترل مجازی به گسترش این نوع تجارت دامن می‌زند می‌گوید: «پرورش عقرب بالای صد درصد سودآور است. در ایران ۶۰ گونه عقرب وجود دارد که زهر ۴ نوع آن‌ها بسیار ارزشمند است. این عوامل طی چند سال اخیر موجب شده تا دانشجویان بسیاری برای کسب درآمد به کلاس‌های آموزشی پرورش عقرب بروند و سپس به صید غیرمجاز عقرب‌ها بپردازند. این آموزشگاه‌های غیرمجاز که اینگونه میلیارد‌ها تومان به جیب می‌زنند بدون اغراق اعضای مافیایی هستند که از فعالیت‌های غیرقانونی اینچنینی ده‌ها میلیون دلار درآمد دارند.»