سه پیش بینی برای آینده کرونا / لزوم تغییر مناسبات تا پاییز ۱۴۰۱
دکتر ایرج حریرچی در ارتباط ویدیو کنفرانسی با خبرنگاران، درباره اقدامات انجام شده و همچنین تدابیر پیش بینی شده در زمینه کنترل ویروس کرونا در کشور، گفت: مقام معظم رهبری به دو نکته مهم تاکید داشتند که اولین آن اهمیت دادن به شبکه‌های بهداشتی و درمانی کشور بود. ایشان در این باره گفتند شبکه بهداشتی و درمانی بسیار مهم است و اگر آنطور که حدس می‌زنند و مکرر می‌گویند در برهه‌ای بازتولید این ویروس را داشته باشیم، این شبکه می‌تواند در مقابله با این ویروس موثر باشد.
وی افزود: متاسفانه این سخنان بسیار مهم و کلیدی در مورد شبکه بهداشتی و درمانی و اهمیت آن با توجه به کثرت اخبار کرونا، پوشش مناسب خبری پیدا نکرد و باید نکاتی را در این زمینه مطرح کنم؛ شبکه بهداشتی و درمانی جمهوری اسلامی ایران، بستر بسیار مناسبی برای دسترسی عموم مردم به مراقبت‌های سلامت بوده و تقویت آن می‌تواند سهم بسزایی در بهبود شاخص‌های سلامت مردم ایفا کند.
شبکه بهداشت و درمان در روستاها و شهرها
وی گفت: ایده و اقدامات اولیه برای پیاده‌سازی این شبکه از سال ۵۰ تا ۶۰ موجود بوده و از سال ۶۰ تا ۶۲ طراحی و اجرای آن آغاز شد و از سال ۶۳ تا ۶۹ در کل کشور مستقر شده است. در حال حاضر شبکه بهداشتی و درمانی کشور از ۱۷ هزار و ۸۰۰ خانه بهداشت روستایی، ۲۷۹۴ مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، ۲۹۷ پایگاه روستایی، ۵ هزار و ۴۸۹ پایگاه سلامت شهری و ۲ هزار و ۷۲۳ مرکز خدمات جامع سلامت شهری تشکیل شده است که ۲۶ میلیون و ۹۵۱ هزار نفر ساکنین روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر و مناطق عشایری و ۵۶ میلیون و ۱۲۴ هزار نفر ساکنین شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر شامل ۱۱ میلیون نفر حاشیه نشین را در بر می‌گیرد و ۹۸ درصد جمعیت روستایی و ۹۳ درصد جمعیت شهری تحت پوشش این شبکه هستند.
۳۱هزار بهورز در روستاها و ۲۴۵۰۰ مراقب سلامت در شهرها
حریرچی ادامه داد: بیش از ۳۱ هزار بهورز در روستاها، ۲۴ هزار و ۵۰۰ مراقب سلامت در شهرها و نزدیک به ۱۴ هزار پزشک خانواده در مراکز جامع سلامت شهری و روستایی با تعداد زیادی از پیراپزشک، ماما، بهداشت محیط و بهداشت حرفه‌ای و... مشغول به کار هستند.
وی افزود: ماموریت اصلی شبکه بهداشتی و درمانی، عدالت در سلامت توام با تامین و حفظ و ارتقاء مستمر سلامت است. هدف کلی این شبکه اطمینان از سلامت همه در همه سنین و همه جا است. اولویت‌های راهبردی شبکه بهداشتی و درمانی کشور، مراقبت‌های پیشگیری، اولویت مناطق روستایی و محروم، اولویت خدمات عمومی بر خدمات تخصصی، اولویت خدمات سرپایی بر بستری و بیمارستانی، حداکثر یکپارچگی در خدمات پیشگیری و درمانی و تمرکز زدایی است. همچنین انتظارات از شبکه بهداشتی و درمانی شامل دسترسی آسان به خدمات، پوشش کامل مردم، ارائه بسته خدمات جامع سلامت، هزینه مناسب خدمات، فضای فیزیکی مناسب، جلب مشارکت جامعه، ارتقای سواد سلامت مردم، هماهنگی و همکاری درون‌بخشی و برون‌بخشی، تکنولوژی مناسب در ارائه خدمات، تربیت نیروی انسانی توانمند و... و. است.
افزایش سن امید به زندگی ایرانیان
معاون کل وزارت بهداشت تاکید کرد: نظام شبکه بهداشتی و درمانی کشور در طول ۴ دهه عمر خود توانسته امید به زندگی ایرانیان را از حدود ۵۰ سال به بالای ۷۷ رسانده و میزان مرگ و میر کودکان زیر پنج سال را از ۱۸۵ در ۱۰۰۰، به کمتر از ۱۵ در ۱۰۰۰ تولد زنده برساند و میزان میزان مرگ و میر مادران را از ۲۷۴ در ۱۰۰ هزار تولد به ۱۷.۷ برساند.
۳ پیش بینی برای آینده کرونا
حریرچی درباره پیش‌بینی آینده کرونا، گفت: قطعا بشر در طولانی مدت خواهد توانست که بر ویروس کرونا غلبه کند. تاکید می‌کنم که در ۱۸ الی ۲۴ ماه آینده، خصوصا در کشورهایی که در حال حاضر درگیرند، همچنان با این ویروس درگیر خواهند بود. سه پیش‌بینی عمده موجود است؛ یکی اینکه در نیم‌کره شمالی ما در پاییز مجددا با موج‌هایی مواجه می‌شویم که گرچه شدت آن از اسفند و فروردین ماه کمتر است، اما منجر به قرنطینه و تعطیلی‌هایی از کم تا زیاد خواهد شد. دوم اینکه مطابق با همه‌گیری آنفلوآنزای اسپانیایی که اوایل قرن گذشته بود، موج دوم خصوصا در پاییز و در نیمه کره شمالی شدیدتر باشد و تعطیلات بیشتر و اقدامات بیشتری نیاز داشته باشد. پیش‌بینی سوم هم این است که در پاییز موج‌هایی خواهیم داشت، اما منجر به تعطیلی نخواهد شد.
وی تاکید کرد: آنچه مسلم است این است که طی ۱۸ الی ۲۴ ماه آینده بسیاری از رفتارهایمان ر ا باید تغییر دهیم؛ رفتارهای خانوادگی، سفر، ملاقات‌ها و ... بسیار باید کاهش یابد. در عین حال در این مدت باید تلاش کنیم که هر چه که جنبه اقتصادی دارد و معیشت مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد به حداکثر برسانیم و هرچه که اثرات اقتصادی ندارد، اما منجر به انتشار کرونا می‌شود به حداقل برسانیم. ما دست به دست هم می‌توانیم در مقابله با این ویروس موفق باشیم.
حریرچی همچنین گفت: درخواست‌مان این است که در تعطیلات پیش رو سفرها را به حداقل ممکن برسانیم. خصوصا تجمع در جاهای عمومی، هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و حتی خود مسیر می‌تواند ویروس را منتشر کند و مضر باشد.
ادعاهای دارویی درمان کرونا
حریرچی در ادامه صحبت‌هایش در پاسخ به سوالی درباره تاثیر دارو آزیترومایسین بر بیماران کرونایی، گفت: اینکه کدام دارو بیشترین تاثیر را داشته و ...، اصلا موضوع رسانه‌ای عمومی نیست. رسانه‌ها لازم نیست که درگیر این موضوع شوند؛ چراکه موضوعی کاملا پزشکی است که به درمانی که پزشک انتخاب می‌کند و مرحله بیماری وابسته است. ما فعلا داروی ضد ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ نداریم.
وی ادامه داد: ادعاهایی که درباره موثر بودن برخی داروها مطرح می‌شود، درست نیست و هنوز داروی اختصاصی برای این ویروس کشف نشده است. داروهایی که وجود دارند، دو دسته‌اند؛ یک دسته داروهایی که ضد ویروس‌های دیگر و در بازار موجود بودند و تاثیرات کم و حداکثر تا متوسط و عمدتا کم و به طرف صفر بوده است. یکسری داروها هم هستند که موثرترند. این‌ها داروهایی هستند که اصطلاحا آنها را داروهای جانبی و مراقبتی اعلام می‌کنیم. به عنوان مثال ممکن است فردی که به کرونا مبتلا شده، وارد مرحله‌ای شود که با باکتری‌های دیگر یا التهاب در ریه و... و. هم درگیر می‌شود که در اینجا داروهای کمک کننده تنفسی و... و. می‌توانند موثر باشند. بعید است که به این زودی داروی جدید اختصاصی ضد ویروس کرونا در دسترس قرار گیرد.
پیگیری استخدام پرستاران فعال در بحران کرونا
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره استخدام نیروهای پرستاری قراردادی و تعدیل آنها در برخی بیمارستان‌ها، گفت: وزارت بهداشت حداکثر تلاش خود را برای استخدام پرستارانی که در بحران کرونا کمک کردند به کار می‌برد و پیگیر آن هم هستیم.
کمبود شدید نیروی پرستار در کشور
وی درباره وضعیت ورودی پرستاران به دنشگاه‌ها نیز گفت: باید توجه کرد که کمبود شدیدی در حوزه نیروی پرستاری در کشور داریم. بدیهی است که در بخش دولتی و خصوصی با کمبود پرستار مواجه هستیم و نسبت پرستارمان هم به تخت بیمارستانی و هم نسبت به ۱۰۰۰ نفر جمعیت پایین است و هم نسبت پرستار به پزشک هم پایین است. بر همین اساس در برنامه استراتژیکی که برای آینده تا ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده، پذیرش پرستار و در برخی رشته‌ها پزشکان و پیراپزشکان رو به افزایش بوده و تعداد نیروی مناسبی پذیرش خواهد شد و به همین نسبت جذب هم باید افزایش یابد. باید توجه کرد که از ۱۰ رسته شغلی که برای آینده در دنیا پیش بینی شده است، پنج الی هفت رشته آن در حوزه بهداشت و درمان است که عمدتا شامل اقدامات مراقبتی اعم از مراقبت در منزل، در بیمارستان، مراقبت از سالمندان، مراقبت از معلولین و ... است. علت این موضوع این است که سن جمعیت در همه جای دنیا بالا می‌رود و هسته خانواده‌ها کوچک شده است.
حریرچی ادامه داد: در گذشته یک فرد ۸۰ ساله چهار بچه و چندین نوه داشت که یک تا دو نفر از آنها به آن فرد سالمند رسیدگی می‌کردند و یکی از دلایلی که در دوره اخیر مرگ و میر بیماران کرونایی‌مان کاهش یافت، به دلیل مراقبت بسیار مناسبی بود که در منازل از افراد مُسن انجام می‌شد. درصد افرادی که در مراکز نگهداری سالمندان‌مان نگهداری می‌شدند، از ۹.۵ درصد جمعیت بالای ۶۰ سال از جمعیت ۸۴ میلیون نفری کشور که حدود هشت میلیون نفر را تشکیل می‌دهند، می‌شود، حدود ۵۰ هزار نفر سالمند و معلول در مراکز نگهداری سالمندان داریم. یکی از علل اصلی مرگ و میر بالا در کشورهای اروپایی و آمریکا این بود که افراد سالمند عمدتا در مراکز نگهداری از سالمندان نگهداری می‌شوند. اکنون شما می‌بینید که یک فرد ۸۰ ساله تک فرزند است و فرزندش هم تک فرزند است و گاهی نمی‌توانند نگهداری کنند. بر همین اساس به نیروهای پرستاری و به خصوص نیروهای مراقبت سطح پایین‌تر برای مراقبت در منزل و... نیاز است. به عنوان مثال برای مراقبت در منزل نیاز به پرستار لیسانسه نداریم و افرادی با سطح سواد پایین‌تر، اما عملیاتی‌تر می‌توانند کمک کنند.
وی همچنین گفت: تاکید می‌کنم که چه درباره پرستار و چه درباره پزشک، وقتی می‌خواهیم ورودی را تعیین کنیم، افرادی که در آستانه ورود هستند، می‌گویند باید ظرفیت‌ها را بالا برید، چرا انحصار ایجاد کردید، اما وقتی وارد می‌شوند، می‌گویند چه خبر است، باید میزان پذیرش را کم کنید. صریحا می‌گویم که ما تا اطلاع ثانوی هنوز در پزشکی و پرستاری کمبود قابل توجه داریم و همه این‌ها هم قرار نیست در بخش دولتی اشتغال پیدا کنند، بلکه در بخش خصوصی، عمومی غیر دولتی و... فعالیت کنند. بر اساس میزان درآمدمان و رشد اقتصادی و تغییر سنی جمعیت‌مان، سند لازم برای این موضوع دیده شده است و به میزانی که نیاز است در سطح پزشکی عمومی، داروسازی، پرستاری و... باید نیرو جذب کنیم. هنوز باید در پذیرش‌مان افزایش دهیم.