از اولین روزهای شیوع کرونا در دنیا، ماسک پای ثابت ماجرا بوده و با وجود همه اختلافنظرهایی که در مورد اثرگذاریاش وجود داشته، یکی از اصلیترین روشهای محافظت فردی در سرتاسر جهان است. حالا که بعد از گذشت چندماه از محدودیتها، فعالیتهای اجتماعی در کشورهای مختلف با شیبی آهسته از سر گرفته میشود، دولتها تمهیداتی برای اجباری شدن ماسک در مکانهای عمومی در نظر گرفتهاند و حتی در برخی کشورها جریمههای سنگینی برای تخلف از این موضوع در نظر گرفته شده است. در این گزارش بخوانید.
آلمان، از اجبار تا جریمههای سنگین
در آلمان، فرایند بازگشایی با احتیاط زیاد و به تدریج صورت میگیرد. همزمان با این فرایند بهتدریج در شهرهای مختلف این کشور، پوشیدن ماسک اجباری شد. دولت آنگلا مرکل در نهایت از یک اردیبهشت، در سرتاسر این کشور پوشیدن ماسک را در حملونقل عمومی و در هنگام خرید الزامی کرد. البته جزییات این قانون در همه استانهای آلمان یکسان نیست. در اکثر آنها کودکان زیر ۶ سال ملزم به پوشیدن ماسک نیستند. در برخی استانها نیز کسانی که از قانون اجباریشدن ماسک تبعیت نکنند، ۱۵۰ یورو جریمه میشوند؛ این جریمه برای فروشندگانی که قانونشکنی کنند میتواند تا ۵ هزار یورو افزایش یابد.
طبق اعلام رسانههای آلمان، برای دانشآموزانی که به مدرسه بازگشتهاند، پوشیدن ماسک در راهروها و نیز در زنگهای تفریح الزامی است.
مقامات آلمانی پوشیدن ماسک در ایستگاهها و نیز در اتوبوس و مترو را الزامی کردهاند، اما هنوز برای قطارهایی که مسافت طولانی را میپیمایند، این قانون اعمال نشده است. در این قانون، پوشیدن ماسکهای خانگی که از پارچه ساخته شدهاند، منغی ندارد و الزامی برای پوشیدن ماسکهای بیمارستانی وجود ندارد. حتی یک روسری که دهان و بینی را بپوشاند، کافی است. اکنون دستگاههای فروش ماسک در ایستگاهها و نیز در سوپرمارکتها نصب شدهاند.
قانون اجباری شدن ماسک، یک تقاضای عظیم ایجاد کرده است و باعث شده این کشور با کمبود روزافزون این وسیله محافظتی مواجه شود. به همین خاطر دولت برنامه دارد میلیونها ماسک تولید کند.
آمریکا، توصیه به استفاده از ماسکهای پارچهای
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در آمریکا استفاده از ماسکهای جراحی را توصیه نمیکند، اما به مردم توصیه کردهاست «یک ماسک پارچهای ساده» که از پارچههای معمول در خانه ساخته شده است را بپوشند؛ برای اینکه افراد ناقلِ فاقد علامت، ویروس را به دیگران منتقل نکنند. اما ساکنان نیویورک از ۲۹ فروردین ساکنان ملزم شدهاند در مکانهای عمومی ماسک بپوشند. بهصورت مشخص منظور از مکانهای عمومی فضاهایی است که افراد نمیتوانند فاصله دو متری را با دیگران رعایت کنند؛ مانند اتوبوس، مترو، پیادهروهای شلوغ و یا سوپرمارکتها. برای کسانی که این قانون را رعایت نمیکنند، جریمههایی غیر از زندان در نظر گرفته میشود.
در نیوجرسی نیز قانون مشابهی اعمال شده که بر اساس آن همه مردم در فروشگاهها و سایر کسبوکارهای ضروری ملزم به پوشیدن ماسک شدهاند. فقط افراد زیر دو سال یا کسانی که از نظر پزشکی محدودیتهایی برای استفاده از ماسک دارند از این قانون مستثنی شدهاند. در بعضی فروشگاهها تابلوهایی نصب شده که بر روی آن نوشته افرادی که ماسک ندارند، وارد نشوند و در برخی فروشگاهها از افرادی که ماسک نزدهاند خواسته میشود که آنجا را ترک کنند.
الزام ماسک در فرانسه همزمان با بازگشایی
فرانسه از ۲۲ اردیبهشت و همزمان با فرایند بازگشایی، ماسک را در وسایل نقلیه عمومی و نیز در مدارس اجباری خواهد کرد و دانشآموزان ۱۱ تا ۱۵ ساله ملزم هستند حتما ماسک بپوشند. در مهدکودکها کودکان ملزم به پوشیدن ماسک نیستند مگر اینکه علائم مشکوک داشته باشند.
با توجه به کمبود ماسک در این کشور، مقامات این کشور اعلام کردهاند در تاریخ مذکور ماسک در سطح گسترده در دسترس خواهد بود و از شرکتها خواستهاند این وسیله محافظتی را در اختیار کارکنانشان قرار دهند؛ دولت در صورت لزوم به شرکتهای کوچک کمک خواهد کرد. ماسک در وبسایت اداره پست این کشور به فروش خواهد رسید و هر هفته ۵ میلیون ماسک قابل شستوشو برای گروههای آسیبپذیر کنار گذاشته خواهد شد.
انتقاد رسانهها از استاندارد دوگانه دولت انگلیس
در این میان، اما دولت انگلیس رویکرد متفاوتی در نظر گرفته و به مردم توصیه میکند ماسک نپوشند تا دولت مطمئن باشد ماسک و لوازم محافظتی کافی برای پرسنل درمانی موجود است! البته این موضوع بهصورت عمومی اعلام نشده و دولت بوریس جانسون در توجیه ماجرا میگوید هنوز شواهد کافی در مورد اثرگذار بودن استفاده عمومی از ماسک در پیشگیری از انتقال ویروس وجود ندارد.
اما گاردین در گزارشی در این خصوص مینویسد مخالفت دولت با اجباری شدن ماسک در این کشور بیشتر از آنکه مبنای علمی داشته باشد، سیاسی و اقتصادی است. در این گزارش آمده اختلافنظرهایی که بعضاً در مورد اثرگذاری ماسک وجوددارد، مشابه اختلافنظرها در خصوص تاثیر شستن مداوم دستهاست؛ اما دولت توصیههای مربوط به شستن دستها را بهصورت گسترده و جدی حمایت میکند، اما در مورد ماسک، سیاست دیگری را در پیش گرفته است. نویسنده گزارش همه ادعاها در خصوص اثربخشی ماسک را از نظر علمی بررسی نموده و معتقد است طبق شواهد این توجیهات دولت بهخاطر کمبود ماسک در این کشور است.
استفاده از ماسک هماهنگ با لباس برای ترغیب مردم
بلغارستان نیز ابتدا در ۳۰ مارس ماسک را در قالب یک دستور عمومی اجباری کرد، اما این دستور روز بعد بهواسطه شکایتهای قانونی و درخواستهای گسترده برای اینکه دولت ماسک را در اختیار عموم بگذارد، لغو شود.
اما در سایر کشورهای اروپایی، اغلب الزامیبودن ماسک با شدت و ضعفهای مختلف همچنان برقرار است. جمهوری چک اولین کشور اروپایی بود که پوشیدن ماسک را در سوپرمارکتها، داروخانهها و وسایل نقلیه عمومی اجباری نمود و از ۲۸ اسفند تا کنون این اجبار همچنان در این کشور برقرار است. در ایتالیا از ۱۸ فروردین در دو منطقه اصلی لامبوردی و توسکانی پوشیدن ماسک قبل از خروج از خانه از اواسط فروردین اجباری شد. فرماندار لومباردی همزمان اعلام کرد ماسک بهصورت رایگان توزیع میشود و فرماندار توسکانی نیز اجبار به پوشیدن ماسک را بعد از توزیع هشت میلیون و نیم ماسک در بین عموم، اجرایی نمود.
اسپانیا نیز از تاریخ ۱۵ اردیبهشت پوشیدن ماسک در هنگام استفاده از حملونقل عمومی را اجباری کرد. نخستوزیر این کشور، «پدرو سانچز» اعلام نمود از این تاریخ ۶ میلیون ماسک در سرتاسر کشور توزیع میشود و ۷ میلیون ماسک نیز برای مقامات محلی ارسال میشود.
اسلواکی در ۶ فروردین مارس ماسک را در مکانهای عمومی اجباری کرد و برای اینکه مردم را به پیروی از این قانون عمومی ترغیب کنند، رییسجمهور این کشور «سوزانا کاپوتوا»، در مراسم ادای سوگند دولت جدید، یک ماسک قرمز که با لباسش ست شده بود را روی صورتش زد.
یک سازگاری بزرگ بهخاطر ماسک
در چین، تایوان و هنگکنگ پوشیدن ماسک، قبل از شیوع کرونا نیز بهخاطر آلودگی هوا و یا تجربههایی که در زمان شیوع سارس و آنفولانزا داشتند، نسبتا بین مردم معمول بوده است. در چین از همان ابتدا به عموم مردم توصیه شد هنگام خروج از خانه ماسک بپوشند، اما در برخی شهرها مانند شانگهای، پوشیدن ماسک اجباری شد و کسانی که تعمداً از پوشیدن ماسک خودداری میکردند، توسط پلیس دستگیر میشدند و حتی حکم حبس میگرفتند.
ترکیه نیز از ۱۹ فروردین نیز به همه شهروندانش دستور داد که هنگام خرید و همینطور حضور مکانهای عمومی شلوغ ماسک بپوشند. دولت اعلام کرد که ماسک را بهصورت مجانی به هر خانواده تحویل خواهد داد.
در ۱۸ فروردین استرالیا نیز استفاده از ماسک را در فضای عمومی اجباری کرد و صدراعظم این کشور سپاستین کروز اعلام کرد که برای این موضوع به یک سازگاری بزرگ نیاز دارند، چون ماسک با کشور آنها غریبه است!
دستورالعملهایی برای ساخت ماسک در خانه
در مراکش ماسک از ۱۹ فروردین اجباری شد و دولت هشدار داد هر کسی تخلف کند، تا ۳ ماه زندان و ۱۳۰۰ درهم جریمه مالی در انتظار او خواهد بود. در آفریقای جنوبی نیز اعلام شده به زودی ماسک اجباری خواهد شد و در همین راستا دولت این کشور دستورالعملهایی را در نظر گرفته که برای مردم و نیز تولیدکنندهها مشخصاتی که باید ماسکهای پارچهای داشته باشد را توضیح میدهد. در این کشور از مردم خواسته شده است که از ماسکهای پزشکی مخصوصا ماسکهای N۹۵ استفاده نکنند، چون باید برای استفاده کادر درمان باشد. در پیشنویس دستورالعملی که تنظیم شده است، استفاده از ماسک در حملونقل عمومی اجباری است.
در آرژانتین از ۲۶ فروردین پوشیدن ماسک در مکانهای عمومی و نیز در حملونقل عمومی پایتخت اجباری شد. کسانی که از قانون تخطی کنند، با جریمه مالی مواجه میشوند. مسئولین این کشور همچنین فروش ماسکهای N۹۵ را به افراد عادی که عضو کادر درمان نیستند، ممنوع کرد و به عموم مردم توصیه کرد به جای آن از ماسکهایی که در خانه میسازند استفاده کنند.
اکتفا به توصیه بهعلت پایبندی مردم
اوکراین، اسلواکی، کامرون، بحرین، کامبوجیا، شیلی، جامائیکا، کلمبیا، کوبا، کنگو، اکوادور، هندوراس، کنیا، پرو، روسیه، ازبکستان، ونزوئلا و مکزیک دیگر کشورهایی هستند که عموما در وسایل نقلیه عمومی و یا بهصورت کلی در مکانهای عمومی پوشیدن ماسک را الزامی کردهاند. در کانادا تنها در خطوط هوایی استفاده از ماسک غیر پزشکی یا لباسی که صورت را بپوشاند، الزامی است
این در حالی است که در کشورهای دیگری مانند اسکاتلند، اسپانیا، کره جنوبی و ژاپن نیز به توصیه اکتفا شده و البته طبق گفته رسانهها، بهویژه در ژاپن و کره عموم مردم خودشان ماسک میپوشند و برخی معتقدند علت عدم الزام از سوی دولت، همین رعایت همگانی در مکانهای عمومی است.
گرچه هنوز در مورد اینکه ماسک تا چه اندازه میتواند از انتقال ویروس کرونا از یک فرد به فرد دیگر جلوگیری کند، اختلافنظرهایی وجود دارد، اما متخصصان بهداشت معتقدند پوشاندن دهان و بینی میتوانند قطرات آلودهای که هنگام صحبتکردن و نیز عطسه و سرفه کردن از دهان خارج میشود را به دام بیندازد و از انتقال ویروس توسط آنها تا حد زیادی جلوگیری کنند.