اصول رهایی از تنش‌ و حل اختلافات زوجین در ایام قرنطینه کرونایی

 طی هفته‌های گذشته، مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی بهزیستی کشور، اعلام کرد که تعداد تماس‌های زوجین با بهزیستی که مربوط به اختلافات زناشویی در دوران قرنطینه و کرونا می‌شود، گویای سه برابر شدن آمار‌ دعوا‌های زناشویی است. همچنین آمار صدای مشاور بهزیستی نیز در ایام قرنطینه، چهار هزار تماس روزانه جهت مشاوره در زمینه اختلافات زناشویی بوده است.

این آمار‌ها نشان می‎دهد که میزان اختلافات زوجین در دوران قرنطینه بسیار بیشتر از گذشته شده است و گویی بخش اعظمی از اختلافات میان زوجین به‎دلیل روزمرگری و کنار هم بودن افراد خانواده در دوران قرنطینه است. با این مقدمه و با توجه به اهمیت موضوع، گفت‌وگویی را با مینا ایوبی، روانشناس بالینی و مشاور خانواده داشتیم تا به اصول ارتباط بهتر و شیوه مدیریت روابط زوجین در دوران قرنطینه و خانه‌نشینی بپردازیم.

ایوبی، روانشناس بالینی و مشاور خانواده با بیان اینکه معمولاً اختلاف نظر بین زوجین در زندگی زناشویی، تا حدودی طبیعی است، اظهار کرد: در مواردی که این اختلاف نظر‌ها بیش‎ از حد باشد، مشکلاتی مانند سردی عاطفی در روابط، طلاق و در مواقعی اختلالات روحی و روانی را در پی خواهد داشت. در حقیقت شرایط قرنطینه باعث می‎شود تا زوجین و افراد خانواده ساعات زیادی را در کنار هم باشند و یک چرخه تکراری را تجربه کنند و به مرور دچار روزمرگی شوند و در نتیجه آستانه تحمل سایر اعضای خانواده کمتر شود و همین موضوع زمینه‎ساز اختلافات زناشویی می‎شود.

وی افزود: در خانواده‌هایی که زوجین پذیرای تفاوت‌های یکدیگر هستند و از نظر میزان تفاوت‌ها در سطح متوسط هستند، فاصله متعادل می‌تواند به آن‌ها در کیفیت زندگی زناشویی‌شان کمک کند. چه‎ بسا حضور بیش‎ از حد زوجین در کنار یکدیگر باعث مسائل و مشکلات جدیدی شود که پذیرش آن سخت باشد. برای نمونه تصور کنید، زمانی که مرد صبح زود از خانه بیرون می‌رود و شب بازمی‌گردد، با وجود دغدغه‌ها و خستگی محیط خارج از خانه با میل و رغبت به خانه بازمی‌گردد تا به آرامش برسد و زن در خانه نیز انتظارش را می‌کشد. در چنین شرایطی، تفاوت‌ها یا دیده نمی‌شود یا کمتر به آن‌ها توجه خواهد شد.

این روانشناس بالینی ادامه داد: وقتی مجبوریم در مدت زمانی طولانی، همچون ایام قرنطینه در کنار هم باشیم، تفاوت‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهند. مثلاً مرد یا زن، دوست دارد حریم شخصی خود را داشته باشد، از گوشی استفاده کند، هر ساعتی که دوست دارد بخوابد و بیدار شود، اما ممکن است خواسته‏‌های او با دیدگاه همسرش متفاوت باشد؛ به همین دلیل در زمان طولانی که زن و شوهر با هم سپری می‌کنند، ممکن است حریم خصوصی هر یک از آن‌ها زیر سؤال رود. فرض کنید وقتی مرد در خانه است و می‌بیند زن طبق روال قبلی خود، زمان زیادی را صرف استفاده از موبایل و شبکه‌های اجتماعی می‌کند، بیشتر به چشم او می‌آید و همین مسئله مشکل ایجاد می‌کند.

ایوبی با تأکید بر اینکه اگر هر رابطه‎ای را به صورت کش در نظر بگیرید، زیاد از حد رها شدن یا بیش از حد نزدیک شدن می‎تواند آسیب زننده باشد، گفت: بهتر است در هر رابطه‎ای حد وسط را رعایت کرد. از آنجایی که ممکن است مدت این قرنطینه طولانی شود، ضروری است تا همسران نحوه تعامل صحیح در این شرایط را بیاموزند. آن‌ها باید برای خودشان حریم خصوصی داشته باشند و برای طرف مقابل هم حریم خصوصی قائل شوند و به حریم او احترام بگذارند.

وی تصریح کرد: در خصوص کسانی که دورکاری انجام می‌دهند هم باید فضایی مجزا در اختیار آن‌ها قرار داده شود؛ به شکلی که گویا در محل کار هستند. در واقع، باید زمانی که آن‌ها در این اتاق هستند، به‌ عنوان ساعت کاری در نظر گرفته شود و تمرکز و فعالیت فرد به کار باشد. به این ترتیب، شاهد تنش کمتری بین زن و شوهر خواهیم بود. کسانی هم که بدون‌ شغل هستند، ضرورت بیشتری دارد که حریم شخصی خود را برای یکدیگر مشخص کنند. مثلاً یک بازه زمانی یک تا چهار ساعته را مشخص کنند تا هر کس در حریم شخصی خود وقت بگذراند؛ البته نیازی نیست که این بازه زمانی پشت سرهم باشد، بلکه می‌تواند منقطع نیز باشد.

این روانشناس خانواده با اشاره به اینکه در بعضی از اوقات زوجین می‌توانند با هم فعالیت مشترک انجام دهند، اظهار کرد: برای مثال با هم خانه را تمیز کنند و یا برخی از امور مربوط به خانه را دو نفره انجام دهند. البته برای این فعالیت‌ها هم باید به توافق نظر برسند و زمانی را که هر دو روی آن توافق دارند، مشخص کنند. در هر صورت دنیا در حال تغییر است و سبک زندگی هم تغییر می‌کند. در این سبک جدید، نمی‌شود که هر کس روی حرف خود پافشاری کند، بلکه زوجین باید با هم گفت‌وگو کنند و روی موضوعات مختلف مانند میزان استفاده از تلویزیون و موبایل، زمان‌های خواب و بیداری و مانند این‌ها اتفاق نظر داشته باشند.

ایوبی در ادامه به ایکنا گفت: در ایام قرنطینه، مشارکت مردان در کار‌های خانه یکی از ضروریات است و زن و مرد، هر دو باید این کار‌ها را انجام دهند. به‌ویژه به خانم‌ها توصیه می‌شود این فضا را در اختیار مردان قرار دهند که در انجام کار‌هایی مانند آشپزی و فعالیت‌های منزل مشارکت داشته باشند. اگر آن‌ها هنگام کار کردن مرد مدام گلایه کنند و یا غر بزنند، باعث ناراحتی آقایان شده و این احساس به او دست می‌دهد که گویی در خانه خودش نیست؛ لذا خانم‌ها باید به این نکته توجه داشته باشند که همان اندازه که آن‌ها در فضای فیزیکی خانه نقش دارند، مرد هم نقش دارد و نباید طوری رفتار کنند که مرد احساس کند در خانه خودش غریبه است.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین تنش‌هایی که در ایام قرنطینه بین زوجین می‌تواند ایجاد شود تفاوت نظر در مورد تربیت فرزندان است، افزود: از آنجایی که در حالت عادی معمولاً مرد‌ها کمتر در خانه هستند و آشنایی کاملی با سبک تربیتی مادر ندارند، ممکن است در ایام قرنطینه که زمان بیشتری را در خانه سپری می‌کنند، امتیازاتی را به فرزندشان دهند که با سبک تربیتی مادر مخالف است و این مسئله باعث ایجاد تنش بین زن و شوهر می‌شود. در چنین شرایطی، آن‌ها باید با هم گفت‌وگو کنند و بر سر شیوه تربیتی فرزندشان به توافق برسند.

این روانشاس بالینی ادامه داد: اگر زن و شوهر حرف همدیگر را قبول نمی‌کنند، بهتر است از روانشناسان آنلاین کمک گیرند. روانشناس می‌‎تواند به آن‌ها کمک کند تا به یک نظر واحد برسند؛ چرا که تفاوت نظر پذیرفته نشده بر سر تربیت فرزندان روابط زوجین را تیره و تار می‌کند. البته نکته دیگری که در دوران قرنطینه ممکن است شاهد آن باشیم تنش میان بچه‌ها و والدین است. در شرایطی که مدرسه‌ها تعطیل است و آموزش به صورت آنلاین انجام می‌شود، بسیاری از بچه‌ها به شکل منظم تکالیفشان را انجام نمی‌دهند و دغدغه‌های فکری زیادی برای والدین ایجاد می‌کنند.

ابویی تصریح کرد: یکی از راهکار‌هایی که می‌تواند برای کاهش تنش میان بچه‌ها و والدین مؤثر باشد، آماده‌سازی فضایی مانند یک اتاق مجزا جهت انجام تکالیف در طی روز است، تا آن‌ها طی ساعات مشخصی که با توافق با والدین مشخص شده درون فضای آموزشی باشند. البته والدین بهتر است قوانینی برای ساعت خواب و بیداری بچه‌ها، ساعت تکلیف نوشتن آنها، تلویزیون دیدن و بازی کردن داشته باشند و قاطعانه از بچه‌ها بخواهند که طبق این قوانین رفتار کنند. بهتر است والدین در عین رفتار قاطعی که دارند، زمان‌هایی را هم در طول روز برای بازی کردن با بچه‌ها اختصاص دهند. کمک گرفتن از بچه‌ها برای آشپزی هم کمک زیادی به بهتر شدن روابط والدین با بچه‌ها می‌کند.

وی در ادامه به ایکنا گفت: یکی دیگر از مشکلاتی که این روز‌ها در پی افزایش اوقات فراغت شاهد آن هستیم ارتباط مجازی دختر‌ها و پسر‌ها با جنس مخالفشان است. اگر در این زمینه برای بچه‌های زیر ۱۸ سال نظارت خانواده وجود نداشته باشد، آسیب‌های زیادی ایجاد خواهد شد. دوران قرنطینه دورانی است که می‌توانیم طی آن یک زندگی نرمال را پایه‌ریزی کنیم. البته، این دوران از نظر روانی سختی زیادی برای ما دارد، چون تغییر بزرگی اتفاق افتاده است و کنار آمدن با آن زمان می‌برد، اما باید بتوانیم سبک زندگی جدیدی داشته باشیم.