۱ میلیون سفر نوروزی و تعجب ۳ میلیون خانه‌نشین

بهروز تورانی کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی در یادداشتی نوشت: وقتی به این عدد فکر می‌کنی یادت می‌یاد که قبلا دیگران نیز اعدادی را حدس زدند و منتظر بودند تا ببینند اوایل فروردین امسال چطور می‌شود. خیلی‌ها ذهن‌شان مشغول "ماجرایی خاص" شده بود و به این سوال فکر می‌کردند که؛ در شرایط بحرانی نوروز ۹۹، عموم مردم در تعطیلات چه رفتار‌هایی برای سفر و دید و بازدید نسبت به سال‌های قبل در پیش می‌گیرند؟ حالا وقتی آماری تقریبا دقیق اعلام شد، معلوم شد در اول و دوم فروردین ۹۹ از تهران سه میلیون سفر کاسته شد و یک میلیون سفر انجام شد. وقتی در روز‌های اول سال نو این افراد از شهر تهران خارج شدند تا به سفر بروند خیلی‌ها متعجب شدند. چون یک چهارم شهروندانی که معمولا از تهران به سفر نوروزی می‌رفتند، امسال اول فروردین در جهت مخالف همشهریان خودشان حرکت کردند. در موج اول یک میلیون سفر به سوی استان‌های مرکزی یا جنوبی‌که نقطه مقابل مقاصد معمول سفر‌ها به استان‌های شمالی هست، انجام شد.

سفر این تعداد تهرانی نه تنها موجب آسودگی‌شان نشد بلکه نگرانی‌های زیادی را دامن زد. اضطراب هلال احمری‌ها، وزارت بهداشتی‌ها، کادر‌های درمانی، مسوولین اجرایی استان‌های مقصد و ... که به تازگی توانستند روش قرنطینه‌خانگی را در شهر و دیار خودشان ترویج دهند در نتیجه مواجه با سفیران بیماری بیشتر شد. این گروه مسافر که ظاهراً دچار"توهم بدن مقاوم و خطای بقا" هستند و با وجود نمایش عدم‌استقبال عمومی از سفر آنان، عبور و مرورشان در طول راه و شهر‌های مسیر، آه و افسوس‌عمومی از هدر رفت اقدامات‌پیشگیرانه و نگرانی از عوارض افزایش شیوع ویروس را ایجاد کرد و "توهم‌کنترل" آنان باقی ماند.

اگر در این یک میلیون سفر، سه میلیون تن جابجا شده باشند، به معنی تاثیر سه میلیون تن در کاهش رعایت بهداشت و آرامش همگانی در تهران، شهر‌های مسیر رفت و برگشت و شهر‌های مقصد آنان می‌باشد. در این بین نقش مسوولین و مردم در فوت یک ایرانی در هر ۱۰-۱۲ دقیقه به دلیل ابتلا به کرونا چیست؟

جالب اینکه گزارش نشان از دسترسی این افراد به اینترنت دارد، یعنی افراد دارای اینترنت به عنوان ابزار دستیابی به اطلاعات، دچار"خطای‌دسترسی و بیش‌اعتمادی"شده و بر خلاف اطلاعات علمی، گزارش‌های پزشکی، توصیه‌های خود مراقبتی، گزارش‌های آماری و اخبار روزانه عمل کرده‌اند.

در مواجه با اصرار این افراد به سفر نوروزی، ذهن متوجه ویژگی‌های جمعیت شناختی این گروه و مقاومت‌های رایج آنان می‌شود. زیرا این سوالی مهم است که چگونه در شرایط خاص پزشکی و وضعیت اپیدمی جهانی ویروسی ناشناخته و مهلک، این تعداد شهروند تحت تاثیر"خطا‌های تشخیص، تفسیر به رای و سهل‌انگاری"، نسبت به مصالح عمومی همشهریان و هم‌میهنان خود بی‌توجهی، "خودبینی و خودرایی"زیادی را به نمایش گذاشتند؟ این رفتار‌ها حالتی شبیه‌جمله کلیدی کارگردانان را با کمی تغییر به یاد می‌آورد. به جای"صدا، دوربین و حرکت"، حالت"زمینه‌های‌ذهنی، خطاهای‌تصمیم‌سازی، اصرار به سفر" نمایان می‌شود.

تاب خوردم رشته وار اندر کف خیاط صنع      بس گره بر خیط خودبینی و خودرایی زدم

یک میلیون راه احترام به کیفیت بخشی و سلامت ز ندگی

بررسی راه‌های کاهش رفتار‌های خطرساز این افراد نظیر؛ ارسال پیام‌های هشدار عدم اصرار به تکرار سفر نوروزی و ...، می‌تواند باعث افزایش موفقیت اقدامات پیشگیرانه از شیوع یا افزایش تصاعدی آمار مبتلایان به ویروس کرونا و تقویت مشارکت همگانی در افزایش ضریب مراقبت‌های عمومی شود.

ارسال مداوم پیام‌های موضوعی موثر (توصیف هزینه‌های متعدد ضدعفونی اماکن شهرها، درمان مبتلایان، انتقال مسافران‌مبتلا به مراکز درمانی، ضرر و زیان هنگفت استمرار قرنطینه مشاغل، کارخانجات، موسسات، مدارس و دانشگاه‌ها و ...، مصرف بودجه‌های عمرانی، پزشکی و ... در صورت"رشد تصاعدی آمار مبتلایان"، هزینه‌های گسترش خدمات در صورت انتقال ویروس در پهنه کشور، تاثیر مشارکت همگانی، خود مراقبتی و قرنطینه خانگی در مدیریت سریع بحران سلامت و کاهش اتلاف هزینه‌ها، "هزینه بالای ریسک سفر"، اطلاع‌رسانی خدمات سازمان‌ها، نهاد‌ها و وزارت‌خانه‌ها و ... در قالب عبارات مستدل و انگیزشی) به گوشی همراه و ایمیل این افراد یکی از راه‌هایی است که می‌تواند باعث به روز رسانی آگاهی‌ها و"شفافیت افکار" این افراد، کاهش"علت‌یابی نادرست و ترغیب تعهد" به کاربست نکات بهداشتی و خود مراقبتی توسط آنان به جای "گروه‌اندیشی" شود.
بهره‌برداری از تجربه‌های مثبت انیمیشن‌های فرهنگ‌ساز نظیر؛ رفتار همیار پلیس در راهنمایی و رانندگی و ... در این روز‌ها مطلوب است.
"تقویت هماهنگی‌های‌شناختی عمومی"با فراخوان بازنویسی، روایت ایرانی و بازخوانی جمعی داستان‌هایی نظیر شازده‌کوچولو برای تلطیف انگیزه‌های سفر در رسانه ملی یا تماشا و تحلیل پویانمایی مسافرکوچولو و اینگونه خلاقیت‌های هنرمندان‌مردمی، اهالی فعال ادبیات و برنامه کتاب‌باز نیز می‌تواند راه‌هگشا باشد.

یکی از روش‌های پیشنهادی به این یک چهارم از سفر دوستان و سایر همشهریان تهرانی، تقویت ذهن‌آگاهی برای درک بهتر ماجرایی خاص است. بهتر است با توجه به امکان مواجه با موج دوم شیوع‌کرونا، مراحل انجام ذهن‌آگاهی را با هدف"بازبینی تاثیر نیت و قصد در تصمیم و اقدام"به سفر یا... بررسی کنیم.

در قدم اول این بازبینی، "نکات مثبت و نتایج مثبتی"را که باعث شدند تا شما اقدام به سفر نوروزی یا ... را ترجیح دهید مرور کرده و هر مورد را با یک کلمه نوشته یا برای خود بازگویی کنید. نوشتن این نکته‌ها بر روی کاغذ، احساسات شما را از گره خوردگی به آن نکات آزاد می‌کند.
در قدم دوم، نکات منفی که باعث اقدام به سفر یا ... شد و نتایج منفی که حاصل اقدام به این سفر بود را مرور کنید و هر نکته را در قالب یک کلمه بنویسید یا برای خود بازگو کنید. ادامه یادداشت‌نویسی، مرور‌های بعدی و بررسی یا تغییر این نکات را آسان کرده و رفتار سازنده و آموزاننده‌ای است.
قدم سوم را با ارایه تعبیری جدید از زمینه‌های موثر در ایجاد تمایل زیاد اقدام به سفر اخیر یا ... بردارید.

بعد از برداشتن قدم‌های اول و دوم، لازم است تعبیری که کاملاً جدید و متفاوت از نکات و نتایج مثبت و منفی بالا بوده و نشان‌دهنده‌گفتگوی‌درونی صادقانه، تغییر نگاه قبلی و انصاف در مورد کشف دلایل واقع‌بینانه ضرورت سفر نوروزی شما در شرایط بحران‌کرونایی باشد را بازگو کرده یا بنویسید.

قدم چهارم را با شناخت پیامد‌هایی که سفر اخیر نوروزی در وضعیت شیوع کرونا برای شما به ارمغان آورد، بردارید. سفر غیر ضروری یا بی موقع در نوروز ۹۹ علی رغم مخاطرات متعدد و غیر قابل جبران شهری و کشوری، چه موهبت سازنده‌ای برای شما به همراه آورد یا چه نقش ویژه‌ای در بهبود احساس، زندگی شخصی، خانوادگی یا شغلی شما داشت که تعویق دسترسی به آن موهبت به زمان مناسب و فرصتی ایمن‌تر ممکن نبود.

پنجمین قدم شما، مشخص کردن "هسته باور‌های تاثیرگذار" در اصرار به انجام سفر نوروزی پر خطر یا ... است.

در این مرحله حساس در مورد این چهار سوال پاسخ‌های درونی دقیقی را بجویید. سوال‌هایی راجع به منشاء شخصی یا بیرونی اصرار به سفر یا ...، چرایی وجود اصرار به این اقدام، تاثیرات این اقدام و موارد موثر در اجتناب از این انتخاب‌مصرانه. پاسخ های‌درست شما به "توانایی‌تملک هدایت خود" کمک می‌کند.

قدم تکمیلی ششم"بازبینی مسیرها" و "انتخاب‌های جایگزین"سفر نوروزی در شرایط شیوع جهانی ویروس کرونا یا ... می‌باشد.

با توجه به وجود گزینه‌های متعددی که می‌توانند جایگزینی‌های خوبی برای تعویق سفر‌های غیر ضروری در نوروز ۹۹ یا ... شوند، چگونه می‌توانید خود و خانواده خود را با بهینه‌سازی انتخاب‌های خود از معرض خطرسازی یا ابتلا به بیماری کرونا دور نگه داشته و نقش سازنده‌ای در مشارکت فعال اجتماعی و موفقیت برنامه توانمندسازی و ارتقای سلامت پزشکی اهالی استان‌های کشور ایفا نمایید؟

در صورت انجام دقیق مراحل بالا بدور از تظاهر به عمل، آگاهانه و بدون مقاومت‌های مخرب مسوولیت تصمیم خود را بر عهده دیگران نمی‌اندازید. با نگاه به خطرساز بودن فردگرایی‌هایی اینچنین برای آحاد مردم کشور، متوجه فواید و منافع عمومی سرعت انطباق اجتماعی به عنوان یک مزیت ملی مردم ایران در"مواجه کارآمد با ویروس کرونا" و "مشارکت فعال در مدیریت بحران"شده و به شکل‌گیری جمع‌گرایی احترام گذاشته و مراقب همیاری‌ها خواهید بود.

این مزیت ملی اجتماعی آنقدر ارزشمند و کارساز است که هر یک از خوانندگان می‌توانند برای مواجه مثبت با فرصت‌های تصمیم‌گیری و انتخاب در شرایط حساس یا مواجه با افرادخطرساز، از شیوه "ترغیب سریع بهینه‌سازی انتخاب" و "سوالات چه، چطور و چرا"در تکمیل روش‌های مفید گوناگون خود استفاده کنند.

هماهنگی شناختی چندین میلیونی

در سویی دیگر این ماجرای‌خاص، سرعت‌جذب و هماهنگی‌شهروندان‌تهرانی که بیش از سه میلیون سفر حدود نه میلیون تن را در اول‌فروردین به تعویق انداختند تحسین‌برانگیز است. زیرا بدون آنکه دچار"انباشت‌انگیزه و خطای‌همزمانی"سفر با نوروز۹۹ شوند، "رویکرد فعال"عده‌زیادی‌را در"بهینه سازی سبک‌زندگی"در مواقع اضطراری نشان دادند. "تقویت سرعت‌سازگاری‌اجتماعی هر دو سوی این ماجرا"، "افزایش‌کیفیت‌برنامه‌های‌مدیریت‌شهری‌در شرایط‌بحرانی"را تسهیل می‌کند.

* ترویج فرهنگ مشاوره

در هنگامه مواجه با بحران شیوع کرونا، اهمیت درونی‌سازی فرهنگ مشورت‌خواهی و مشورت‌پذیری به خوبی نمایان شد. آنانی که پیشتر به درونی‌سازی نیک‌اندیشی و بهینه‌سازی انتخاب‌ها پرداخته‌اند، تمایل بیشتری به پذیرش و انجام دقیق توصیه‌های خیرخواهانه تخصصی به نمایش گذارده‌اند و تصاویری امیدآفرین برای آحاد مردم و یکایک فعالان ارتقای سلامت پزشکی استان‌های کشور ترسیم نمودند. این نیک‌اندیشی، خیرخواهی، همدلی، همیاری، صفات و خصلت‌های شهروندی متاثر از فرهنگ حکیمانه ایرانیان است که در اشعار ادبایی، چون سعدی از ۸۰۰ سال قبل مورد تاکید قرار گرفته است.

بنی‌آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به‌درد آورَد روزگار دگر عضو‌ها را نمانَد قرار

تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی

مطلوب است در شرایط خاص شیوع جهانی بیماری جدید، بهره‌مندی از"سازماندهی کارگروه‌های علمی-کاربردی"در حوزه‌های جامعه‌شناسی، ارتباطات، مردم‌شناسی، رفتارشناسی و ... برای افزایش دقت نظری عملیات اجرایی در موضوع‌های تخصصی، چون ارتباطات اجتماعی و علوم شناختی مورد توجه فوری قرار گیرد. در این صورت تقسیم کار علمی گسترش می‌یابد و آگاهی‌بخشی از کانال‌های معتبر و متنوع انجام خواهد شد و فشار مدیریت غیرتخصصی افکارعمومی منجر به یکنواختی محتوای‌مکالمه، کاهش نفوذ پیام مسوولین ذیربط در لایه‌ها و سطوح‌اجتماعی و ایجاد بی‌تفاوتی، ... یا احساس‌درماندگی‌عمومی نخواهد شد.
در روند تعالی فرهنگی ملت ایران، آموزه‌های بیشماری تاکید به پیراستگی از خودمحوری، درونی‌سازی صفات دینی و خصایل اجتماعی را تعلیم داده‌اند که کلام نغز حافظ از حدود۷۰۰ سال پیش یکی از گوهر‌های ارزشمند گنجینه‌های ادبی و فرهنگ ملی کشور می‌باشد؛

فکر خود و رای خود در عالم رندی نیست     کفر است در این مذهب خودبینی و خودرایی

جمله‌ای کلیدی تشخیص رفتار و انتخاب درست را در شرایط بحرانی آسان می‌سازد؛ «اگر به حل مشکل کمکی نمی‌کنید، خود مشکل هستی».