ابتدا که خبر ابتلای چینیها به ویروس کرونای جدید منتشر شد کمتر کسی به عواقب اقتصادی این بیماری توجه داشت. اما با گسترش ویروس برخی کسبوکارهای چینی تعطیل شد و خیلیها تازه یادشان افتاد که چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است. تعطیلیهای بیشتر در چین به معنای ضعف در اقتصاد جهانی بود و با گسترش کرونا به سایر کشورها معلوم شد اقتصاد جهانی احتمالاً بزرگترین قربانی ویروس جدید است. حالا مؤسسات مالی و نهادهای بینالمللی شروع کردهاند به بررسی اقتصاد کرونایی این روزهای دنیا و هرروز تخمینهایی میلیارد دلاری! از ضرر اقتصاد جهانی از راه میرسد. تهدیدها وقتی جدیتر میشود که احتمال درگیری قدرتهای اقتصادی بزرگ جهان با کرونا به میان میآید؛ در بدترین سناریو نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۰ ممکن است به صفر برسد.
تعطیلیهای گسترده در کارخانه دنیا!
فهرست بلندبالای اماکنی که کرونا تعطیل کرده است بهخوبی ابعاد اقتصادی شیوع این ویروس را نشان میدهد؛ از کارخانههای رنو، هوندا، جنرال موتورز و نیسان در چین تا کارخانههای آل جی و سامسونگ در کره جنوبی و کارخانه هواوی و کارخانه سازنده آیفون بازهم در چین تا موزه لوور در فرانسه! سامسونگ الکترونیکس که قبلاً کارخانه ساخت موبایل خود در شهر دائگو کره جنوبی را تعطیل کرده بود کارخانه دیگر تولید موبایلش در شهر گومی این کشور را به علت مثبت شدن تست کرونا یکی از کارکنان و ضرورت قرنطینه پرسنل و ضدعفونی خط تولید، تعطیل کرد. کارخانه تولید قطعات موبایل متعلق به شرکت آل جی در شهر گومی نیز به همین دلیل تعطیلشده است. فقط کارخانههای معروف نیستند؛ چین بزرگترین قطعه ساز جهان است و تأمین قطعات برای کارخانههای خودروسازی و سازندگان لوازمخانگی و تجهیزات صنعتی با اخلال مواجه شده است. یادمان نرود که چین را «کارخانه دنیا» مینامند.
سال ۲۰۲۰؛ سال ورشکستگیها!
فقط کارخانهها نیستند؛ دامنه تعطیلیها از پروازهای خطوط هوایی به چین و آسیا تا صنعت گردشگری چین و ژاپن و کره جنوبی و ایتالیا را در برمیگیرد. اقتصاددانان پیشبینی میکنند دنیا در سال ۲۰۲۰ باید منتظر انواع ورشکستگیها باشد و به همین دلیل صندوق بینالمللی پول برای جلوگیری از بحران جهانی اقتصاد ۵۰ میلیارد دلار به کشورهای درگیر با کرونا کمک میکند. این صندوق پیشبینی میکند که رشد جهانی در سال ۲۰۲۰ کاهش خواهد یافت، اما «این اُفت تا کجا و چه زمان ادامه خواهد یافت هنوز نمیتوان گفت». بانک جهانی نیز ۱۲ میلیارد دلار کمک مالی برای جلوگیری از ورشکستگیهای زنجیرهای در اقتصادهای درحالتوسعه اختصاص داده است.
زیان ۲۸۰ میلیارد دلاری در ۳ ماه!
در چین ارزیابی دقیق خسارت هنوز ممکن نیست. اما از همین حالا رشد اقتصادی چین که سال گذشته بیش از ۶ درصد بود با ارقامی کمتر از ۵ درصد و حتی ۴ درصد تخمین زده میشود. با این توضیح که در اقتصاد بزرگ چین هر یک درصد معادل بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار است! پیشبینیها درباره رشد اقتصادی چین مدام بدبینانهتر میشود و دلیل هم دارد. صندوق بینالمللی پول تخمین زد تا اوایل اسفندماه امسال بیش از ۱۸۵ میلیارد دلار به اقتصاد چین خسارت خورده است و حالا صحبت از صدها میلیارد است. شرکت مشاوره «کاپیتال اکونومیکس» در لندن در تخمین اولیه خود زیان اقتصاد جهانی از ویروس کرونا را طی ۳ ماه نخست سال جاری میلادی بیش از ۲۸۰ میلیارد دلار اعلام کرده است.
۱۵۰ میلیون گردشگر چینی چه میشود؟!
چین بزرگترین واردکننده محصولات صنعتی در جهان است و حالا که کرونا چرخه عظیم تولید در چین را متوقف کرده است ۳ کشور بیش از همه نگرانند؛ کره جنوبی، ژاپن و آلمان که اقتصادشان دستکم از منظر شاخصها پیش از شروع کرونا نیز کمی لرزان بود. صنعتیها بزرگ جهان دستبهکار شدهاند تا از رکود خودشان جلوگیری کنند. از تولید که بگذریم چین یکی از بزرگترین مصرفکننده هم هست. فعالیت و فروش بسیاری از فروشگاههای زنجیرهای، مزونهای مد و فروشگاههای پوشاک، خودروسازان، شرکتهای هواپیمایی و شرکتهای هتلداری در چین تعطیلشده است. نکته مهم دیگر اینکه چینیها گردشگرانی میلیونی دارند و حالا استرالیا و ژاپن و کشورهای اروپایی از کاهش گردشگر چینی متضرر شدهاند. فقط برای نمونه اینکه استرالیا سالانه بیش از ۱۲ میلیارد دلار از حدود یکمیلیون و ۴۰۰ هزار گردشگر چینی درآمد دارد، ولی امسال معلوم نیست چه خواهد شد. امسال دنیا ۱۵۰ میلیون گردشگر چینی را از دست خواهد داد؟ همانطور که بیش از یکسوم رشد اقتصادی جهان مدیون فعالیت چینیهاست بیش از یکپنجم صنعت توریسم جهان نیز مدیون سفر چینیهاست.
۲.۷ تریلیون دلار خسارت؟!
خسارتهای اقتصادی کرونا همهجانبه و بیرحمانه است و آثار آن در بورس کشورهای جهان، قیمت نفت و قیمت جهانی طلا بازتاب مییابد. بیدلیل نیست که شبکه اقتصادی بلومبرگ هزینه جهانگیر شدن ویروس کرونا برای اقتصاد دنیا را بیش از ۲.۷ تریلیون دلار پیشبینی کرده است. همین حالا سازمان همکاری و توسعه اقتصادی بینالمللی (OECD) پیشبینی کرده که اگر کرونا همچنان شیوع داشته باشد رشد اقتصادی جهان نصف میشود. در بدبینانهترین احتمالها اگر کرونا روند فعالیت اقتصادهای بزرگ نظیر آمریکا، هند، برزیل، انگلستان، آلمان، کانادا، فرانسه و... را مانند چین مختل کند رشد اقتصادی این کشورها در سال ۲۰۲۰ منفی خواهد بود و رشد اقتصادی جهان صفر!
نخستین ورشکستگی؛ بیکاری ۲ هزار نفر
تأثیر اقتصادی کرونا در سراسر جهان موجب نگرانی گسترده شده است. رئیسجمهور کره جنوبی شیوع کرونا در کشورش را «بروز وضعیت بحرانی اقتصادی» توصیف کرده است و بسیاری از آسیاییهای شرق دور ازجمله هنگ کنگ و اندونزی برنامهای اضطراری برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادشان در صورت خسارت به کسبوکارهای خرد تدارک دیدهاند. حملونقل هوایی نخستین قربانی کروناست. انجمن بینالمللی حملونقل هوایی (یاتا) پیشبینی کرده است که کرونا ۱۱۳ میلیارد دلار به شرکتهای هواپیمایی ضرر خواهد زد. نخستین قربانی این صنعت نیز شرکت هواپیمایی فلایبی (fly be) انگلستان بود که ورشکست شد و ۲ هزار کارمندش بیکار شدند. بیکاری و ورشکستگی سراسری در دنیا میتواند پیامدهای جدی ویروسی باشد که «بزرگترین عملیات مهار یک بیماری در طول تاریخ» را به مأموریت این روزهای جهان تبدیل کرده است.