در حرف هایش رد پایی از اغراق نیست. با این حال تصویری که از وضعیت شهرهای ایتالیا میدهد کم و کسری از سکانسهای فیلمهای آخرالزمانی هالیوود ندارد. دکتر میثم لطفی متخصص بیماریهای عفونی حالا کمتر وقتی برای گفتگو دارد. اما میگوید همین گفتگوها میتواند در کاهش ترس و یاس و نگرانیها موثر باشد. او بیش از همکاران دیگرش داوطلب گرفتن تست کرونا از بیماران مشکوک است و میگوید ویروس ترس و وحشتی که در جامعه ایتالیا رواج پیدا کرده نگران کنندهتر از
ویروس کروناست.
آقای دکتر در بیمارستان از چه زمانی با بیماری کرونا درگیر شدید؟ با توجه به همه گیری این بیماری در چین و هشدارهای سازمان بهداشت جهانی آیا آمادگی لازم برای مقابله با این بیماری در ایتالیا وجود داشت یا دولتمردان و شهروندان آن با شیوع این بیماری غافلگیر شده اند؟
من دانشجوی دوره تخصص بیماریهای عفونی در شهر رم ایتالیا هستم. طبیعی است به دلیل حرفه و تخصصی که دارم توجه بیشتری به این بیماری داشته باشم. از زمان شیوع این بیماری در شهر ووهان چین مطالعه در باره این کرونا ویروس جدید را شروع کردیم. اما در مورد دولتمردان و شهروندان عادی باید بگویم که نوعی بهت جامعه را فراگرفته است. آنها هم اخبار کرونا را دنبال میکردند، اما در حد توجه به تیتر یک روزنامه و خیلی نگرانی جدی در این باره نداشتند، اما با انتشار نخستین آمار منجر به فوت بیماری و افزایش تعداد مبتلایان این نگرانیها لحظه به لحظه بیشتر شد.
شوکه شدن شهروندان و افزایش نگرانی جمعی آنها به دلیل افزایش تصاعدی تعداد بیماران بوده است؟
اینجا لازم است نکته جامعه شناسانهای درباره ایتالیاییها مطرح کنم. چیزی که این روزها خودشان مکرر درباره آن صحبت میکنند. به جرات میتوانم بگویم از زمان جنگ جهانی دوم تا به امروز این کشور هرگز با چنین تهدیدی رو به رو نبوده است. همواره رابطه خوبی با دیگر کشورها داشته است. هیچ بحران اقتصادی یا شرایط حتا مشابه با جنگ و درگیری را تجربه نکرده است و حالا مردم آن با ویروسی رو به رو شده اند که انتقال آن آسان صورت میگیرد و از نظرشان بسیار کشنده است.
میدانیم که ویروس کرونا با توجه به بیماریهای زمنیهای قبلی میتواند بیمار مبتلا را منجر به فوت کند. با وجود این اطلاع رسانیهای سازمان بهداشت جهانی در این باره آیا ایتالیاییها همچنان نسبت به کشنده بودن این ویروس صحبت میکنند؟
اینجا هم تا حدودی شایعات کارکرد دارند. البته به طور کلی ایتالیاییها خیلی درگیر شبکههای اجتماعی نیستند. آنها بیشتر به فعالیتهای جمعی علاقه دارند. بیشتر شهرهای آنها توریستی است و آنها روزانه با آدمهایی از ملیتهای مختلف ارتباط دارند. به همین دلیل ترس و واهمه شان تنها به دلیل اخبار شبکههای اجتماعی نیست.
حدود ۸ روز از ورود کرونا به شهرهای ایتالیا میگذرد. تا به حال موارد ابتلا در چند استان مهم این کشور به اثبات رسیده است. آیا شیوع سریع این بیماری موجب ترس شهروندان شده است؟
به طور کلی ویروس کرونا خطرناکتر از باقی ویروسها نیست. در مقایسه با آنفولانزا یا سارس خطر کمتری دارد. اما چیزی که در باره این بیماری نگران کننده شده سرایت آسان آن و همچنین عدم درمان قطعی در حال حاضر است. ممکن است در آینده واکسنی برای آن ایجاد شود و تلاشها در این زمینه ادامه دارد، اما هنوز درمان قطعی برای بیماری کووید ۱۹ وجود ندارد و همین به نگرانیها دامن میزند.
مسئولان از چه زمانی تصمیم به قرنطینه شهرهایی که موارد ابتلا به آنها دیده شد کردند. آیا با توجه به این که تعداد بیماران در طول ۸ روز به ۳۰۰ نفر و تعداد فوتیها به ۱۲ نفر رسیده است میتوانیم بگوییم سیاست قرنطینه تاثیر مثبتی داشته است؟
نخستین موارد ابتلا در شهرهای شمالی مشاهده شدند. از ۶ روز پیش شهروندان این شهرها مورد قرنطینه قرار گرفتند. هر نوع مسافرتی از شهرهای شمالی به مرکز و جنوب ایتالیا ممنوع شد. همان طور که اشاره کردم تعداد زیادی گردشگر خارجی از ملیتهای مختلف در این شهرها حضور داشتند. پروازهای خارجی به این شهرها تعطیل شد و از طرفی با تدابیر ویژه ای، اجازه خروج آن تعداد توریست باقی مانده در شهرها را نیز صادر کردند. به این ترتیب شهرها یکی بعد از دیگری از جمعیت خالی شدند و مردم با همکاری دولت در خانهها ماندند.
با وجود این تدابیر ابتلا به کرونا در شهرهای دیگری مانند رم نیز که پایتخت سیاسی و توریستی ایتالیا محسوب میشود هم دیده شد و این نگرانیها را بیش از پیش کرد. همان طور که اشاره کردم در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی و حضور بیمار در مراکز عمومی انتقال این بیماری به سرعت و با سادگی صورت میگیرد.
از نظر متخصصان عفونی ادامهدار بودن این تعطیلی و خانهنشینیها میتواند در کاهش آمار ابتلا به این بیماری موثر باشد؟
بله. این بیماری در روزهای نخست علائمی مانند سرماخوردگی دارد. ممکن است فرد مبتلا از بیماری خود بیخبر باشد و در مراکز عمومی حضور پیدا کند. با یک عطسه به راحتی میتواند دیگران را بیمار کند. در چنین شرایطی در خانه ماندن شهروندان و پرهیز از حضور در مراکز عمومی حتما موثر است.
در حال حاضر وضعیت تعطیلی بخشها و مراکز آموزشی و خدماتی در شهرهای ایتالیا به چه شکل است؟
تاکنون ۳ استان درگیر این بیماری شده اند و البته به نظر میرسد که این روند ادامه دارد. یعنی ممکن است در روزهای آینده استانهای دیگر هم آماری از ابتلا به این بیماری را اعلام کنند. الان از استان لاتزیو هم اخباری درباره موارد مشکوک به بیماری به ما رسیده است. در حال حاضر با وجود ۱۲ قربانی، ۳۰۰ مورد بیمار بستری شده تحت مراقبت و وجود بیش از ۲ هزار مورد مشکوک به بیماری در استانهای مختلف وضعیت تعطیلیها مراکز به این صورت است که همه مدارس در همه مقاطع تا دانشگاه تعطیل هستند.
تمام مراکز توریستی نیز تعطیل شده اند. هتلها و رستورانها و اماکن گردشگری فعالیتی ندارند. وسایل حمل و نقل عمومی یک روز تعطیل شده و ضد عفونی شدند. با این حال عملا کارایی در شهر ندارند، چون خود مردم استقبالی برای استفاده از آنها نشان نمیدهند. بیشتر شهروندان خانه نشین شده اند و فعالیت شان را به شکل سایبری و دورکاری انجام میدهند. فعالیت دوباره این مراکز هم مشروط به شرایط ویژهای عنوان نشده و زمان بازگشایی آنها معلوم نیست. همان طور که میدانید ایتالیا باشگاههای فوتبال مشهور و کارخانههای خودرو سازی مطرحی در جهان دارد همه این باشگاهها و کارخانهها نیز فعالیت خود را متوقف کرده اند.
اخبار و تصاویری که از تخلیه سوپر مارکتها مخابره میشود شرایط را نگران کننده نشان میدهد. دلیل خرید با حجم بالای مردم در این چند روز صرفا مربوط به همین تعطیلیها بوده است؟
بله از مردم خواسته شده کمتر از خانهها بیرون بیایند. به هر حال سوپر مارکتهای بزرگ هم جزو اماکن عمومی هستند. مردم ترجیح میدهند خرید حداقل یک هفته خود را در یک بار مراجعه به فروشگاه انجام دهند. به همین دلیل تصاویر فروشگاهها با قفسههای خالی در فضای مجازی جلب توجه کرده است.
در شهرهای ایتالیا هم شهروندان با کمبود کالاهای بهداشتی مانند دستمالهای الکلی، شویندهها و ماسک مواجه شدهاند؟
ابتدا شاهد افزایش قیمت این کالاها شدیم. به عنوان مثال ژل ضدعفونی شستشوی دست تا قبل از شیوع بیماری در ایتالیا با قیمت یک یورو به فروش میرسید، اما قیمت آن به سرعت بیشتر شد و به ۴ یورو رسید و بعد نایاب شد. ترس مردم باعث شد تقاضا برای خرید ماسک هم افزایش پیدا کند. حالا در هیچ داروخانهای ماسک نداریم. مواد شوینده و بهداشتی هم افزایش قیمت داشتهاند؛ اما خوشبختانه در روزهای گذشته دولت به این وضعیت رسیدگی کرده و حالا این کالاها به طور رایگان در اختیار مردم قرار میگیرد.
شما مسئول بخش تست کرونا در یک بیمارستان عمومی هستید. به طور کلی روزانه چه افرادی با چه علائمی به شما مراجعه میکنند؟
سر ما خیلی شلوغ شده است. شرایط به گونهای است که نمیتوانیم به فعالیتهای عادی روزمره خودمان رسیدگی کنیم. مدام در حال رسیدگی به مراجعانی هستیم که باعلائمی شبیه به سرما خوردگی جزئی به ما مراجعه میکنند. نکته مهم در این رابطه این است که همه آنها تا سر حد مرگ ترسیده اند و بسیار نگران هستند. وظیفه ما این است که در فضایی آرام با آنها گفتگو کنیم. از آنها تست بگیریم و در اسرع وقت پاسخ آن را در اختیار شان قرار دهیم.
چه تعداد از این مراجعه کنندگان مشکوک به بیماری کووید ۱۹ هستند؟
من هر روز به طور مستقیم با تعداد زیادی از این مراجعان در تماس هستم. بیشتر آنها به دلیل ترس و اضطراب به ما مراجعه میکنند و پاسخ تست بیش از ۹۰ درصد آنها منفی است.
چه نوع آزمایشهایی از این مراجعان گرفته میشود و جواب این تستها در چه بازه زمانی به آنها اعلام میشود؟
تست بزاق دهان و تست میزان حرارت بدن داریم. جواب تست بزاق در همان روز و تست حرارت بدن فردای روز مراجعه به بیمار اعلام میشود. وظیفه داریم تا ۲۴ ساعت پاسخ آزمایش را به اطلاع بیمار برسانیم.
الان تنها راه تست کرونا در شهرهای ایتالیا مراجعه به بخش عفونی و کرونای بیمارستان هاست؟
از چند روز گذشته این تستها به دو صورت از شهروندان گرفته میشود. علاوه بر بخش دولتی بخش خصوصی درمان هم به این حوزه ورود کرده و کار با سرعت بیشتری انجامی میشود. از طرف دولت تیمهای قابل شناسایی معتبری هم معرفی شده اند که به خانهها مراجعه میکنند و از شهروندان تست کرونا گرفته میشود.
پس با این حساب دولت نسبت به روزهای گذشته عملکرد بهتری نسبت به این بیماری داشته است؟
بله به سرعت تمهیداتی تصویب و سپس اجرایی شده است و این روند همچنان ادامه دارد. همان طور که اشاره کردم مردم بیشتر ترسیده اند و همین وضعیت را کمی سختتر کرده است. البته دولت هم تمام تمهیدات لازم برای در خانه ماندن شهروندان را انجام داده است. اینجا مسافرتهای بین شهری ممنوع شده است و تمام تلاش دولتمردان در این راستا است که کرونا به شهرهایی که مورد ابتلای مثبت نداشته اند سرایت نکند. در تمام مراکز عمومی مانند ایستگاههای مترو اسکنرهای حرارتی قرار گرفته اند و اگر شهروندی درجه تب بالا داشته باشد بلافاصله در همان مرکز از دیگر شهروندان جدا میشود و با انتقال به مراکز درمانی مورد معاینه قرار میگیرد.
به نظر میرسد اپیدمی کرونا در شهرهای ایتالیایی با توجه به سرعت بالای شیوع، تبعات روانی در بین شهروندان داشته است. گفتید که دولت زمینههای ماندن شهروندان در خانهها را فراهم کرده است. در این روزها برای کاهش ترس و تبعات روانی این بیماری چه اقداماتی انجام میشود؟
در چند روز گذشته رییس جمهور و تیم او ملاقاتهای چهره به چهره در میدان اصلی شهر رم داشته اند. در کنار شهروندان قرار گرفته اند و مرتب به آنها میگویند که اوضاع تحت کنترل درآمده است. تمام اخبار مربوط به کرونا از طریق نشریههای معینی هر روز صبح در اختیار شهروندان قرار میگیرد. این نشریهها به صورت رایگان و در منازل توزیع میشود. به این ترتیب دولت موفق شده با انتشار اخبار حقیقی بدون سانسور اعتماد عمومی را تا حد زیادی جلب کند. با این حال مردم به دلیل سرایت ساده بیماری و افزایش تعداد قربانیان و بیماران همچنان نگران هستند.
این نگرانیها در کادر درمان که به طور مستقیم با بیماران سرو کار دارند هم دیده میشود؟
بله. واقعیت این است که همکاران من در این بیمارستان بیش از شهروندان عادی نگران مبتلا شدن به بیماری هستند. مردم از چینیها میترسند و از آنها دوری میکنند و متاسفانه برخورد خوبی با آنها ندارند. چینیها چهرههای متفاوتی در بین ملیتهای دیگر دارند و چهره آنها به سرعت از دیگر ملیتها تشخیص داده میشوند. شب گذشته یک خانواده چینی که ساکن رم بودند و در این مدت به چین هم نرفته بودند به این مرکز درمانی آمدند و درخواست داشتند از آنها تست کرونا گرفته شود. زمان شیفت من نبود، اما در بیمارستان بودم هیچ کدام از همکاران حاضر به گرفتن تست از آنها نمیشدند. در نهایت دوباره لباس ویژه به تن کردم از اعضای این خانواده تست گرفتم.
در این یک هفته شاهد برخوردهای ناراحت کننده از سوی همکاران تان نبودید. به هر حال شما یک ایرانی هستید و خبر ورود این ویروس به کشور مان سرتیتر رسانههای زیادی قرار گرفته است.
در همان روزهای اول که خبر ورود کرونا به ایران انعکاس پیدا کرد به دفتر رییس بیمارستان احضار شدم. ایشان رییس بخشی که من در آن کار میکنم نیز هستند و از فعالیتهای من با خبر بودند. با این حال گفتند اگر با ایرانیها در تماس هستی بهتر است از بیمارستان بروی. کمی بعد این ویروس به ایتالیا سرایت کرد و حالا بیش از بقیه همکاران در کنار بیماران میمانم.
ترسی ندارید؟
نمیتوانم به شما دروغ بگویم. من هم مثل دیگران از بیمار شدن واهمه دارم، اما از طرفی هم نمیتوانم کاری انجام ندهم. تخصص ما برای این بیماران مفید است. ما میتوانیم آنها را آرامتر کنیم و به نگرانیهای شان پایان بدهیم. همان طور که گفتم بیشتر آنها با جواب منفی آزمایشها بیمارستان را ترک میکنند. خیال شان آسوده میشود و همین برای من کافی است. ترجیح میدهم به ترس هایم غلبه کنم و در کنار مراجعه کنندگان به بیمارستان بمانم.
خانواده تان با فعالیتهای این روزهای شما کنار آمده اند؟
خانواده ام در ایران هستند. آنها هم تحت تاثیر اخبار مختلف و برخی از شایعات قرار دارند. ابراز نگرانی میکنند و از من میخواهند شغلم را رها کنم. اما واقعیتهای این بیماری به ما میگوید با همه این نگرانیها این اپیدمی هم کم کم از بین میرود. من نمیگویم که الان شرایط مشابه زمان جنگ است. اما زمانی که کودک بودم جنگ تحمیلی بین ایران و عراق را لمس کردم. خیلی از جوانها در همان زمان از خانوادهها جدا میشدند. به جبهههای خطرناک میرفتند تا دیگران در آسایش باشند. الان هم این شرایط به شکلی دیگر در جریان است. همه از کادر درمانی بیمارستانها توقع فداکاری دارند و اگر ما این صحنه را خالی کنیم واقعا دیگر امیدی برای افراد عادی باقی نمیماند. خانوادههای عزیز ما هم باید با این شرایط شغلی کنار بیایند و با حضور موثرشان به ما دلگرمی بدهند.