شوخیهای کرونایی حتی از دایره کاربران عادی بالاتر رفته و به مسئولان هم رسیده است تا جایی که وقتی محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در توئیتر خود از انجام آزمایش کرونا و قرنطینه ۴۸ ساعته در منزل میگوید، کاربران دیگر سر شوخی را باز میکنند و خود هاشمی هم گویا بدش نمیآید جواب شوخیها را طنازانه بدهد و فضا را تلطیف کند.
روزنامه ایران نوشت: «آن قدر گرمی خوردهام که صورتم پر از جوش شده. معجون آویشن و سیر و زنجبیل را هم روزی سه بار دارم میخورم، دیگر حالم از مزهاش به هم میخورد. راستی چغندر گرمی است یا سردی؟ خواندهام که آب چغندر برای مقابله با کرونا خوب است. حتماً گرمی است دیگر. کرونا طبع سرد دارد و گرمی نابودش میکند؛ خود پروفسور سمیعی گفته. برای همه هم فرستادم مطلبش را.»
زن با چشمهای گرد به گوینده که زنی همسن و سال خودش و حدود ۵۰ ساله است نگاه میکند. او هم تأیید میکند که درباره آثار گرمی در مقابله با کرونا مطالبی را در کانالهای تلگرامی دیده است. چند تا توصیه دیگر هم دارد که اضافه میکند: «عنبرنسا را فراموش نکن! کاری میکند کارستان! اصلاً علاج هر مرضی است. مریضیهای بدتر از این را خوب میکند. کرونا که حالا آنچنان چیزی هم نیست. میگویند از آنفلوانزا ضعیفتر است؛ علاجش هم گرمی و عنبرنسا است. اصلاً در استفاده از آن ملاحظه نکنید، هر چه بیشتر، بهتر!»
زنها همدیگر را تأیید میکنند و ظاهراً خیالشان راحت میشود. مشابه حرفهایشان را زیاد شنیدهام. از افراد مختلف؛ کم سواد و تحصیلکرده و در هر رده سنی. بله، این را میگویم که خیال نکنید فقط آدمهای پا به سن گذاشته دنبال روشهای درمان سنتی هستند. نمونهاش چند تا پسر ماسک به دهان که آنها هم از خواص گرمیجات به اضافه تریاک میگویند. تریاک؟ احتمالاً شما هم با خواندن این جمله، همینقدر با تعجب این را میپرسید.
نقل صحبت پسرها همین است. یکی - دو نفر میزنند به شوخی و خنده و یکیشان خیلی جدی از خواص بیشمار تریاک میگوید و این که قادر است قویترین ویروسها را نابود کند؛ حتی ویروس ایدرز را. پسرها این یکی را دیگر قبول نمیکنند: «آخر ایدز؟! اگر این طور بود که الان ایدز درمان شده بود.»
گوینده زیر بار نمیرود: «شما نمیدانید، توی دنیا دارند روی این قضیه تحقیق میکنند. حالا میبینید.»
پسرها میخندند: «لابد فقط تو میدانی.»
مصرف زیاد سیب هم توصیهای است که از این طرف و آن طرف زیاد شنیدهام، سیب و پیاز و ترجیحاً هم با هم. اسفند دود کردن را هم خیلی توصیه میکنند، حتی توی درمانگاه. حالا بیایید و بگویید یکی بیماری ریوی دارد و دود اصلاً برایش سم است، کی گوش میکند؟
شانه زدن مداوم مو را هم برای مقابله با کرونا توصیه میکنند. البته که رعایت بهداشت فردی همیشه لازم است اما پیدا کردن ربط شانه زدن مو و کرونا دیگر از آن کارهاست.
«کرونا هم آمد و تو نیامدی. کرونا را کی داده کی گرفته؟ از ووهان تا سوهان.» این جملهها و مشابه آنها چند روزی است که در شبکههای اجتماعی دست به دست میشوند و احتمالاً لبخندی گوشه لبها مینشانند. روشهای درست کردن ماسک و استفاده از ماسکهای عجیب و غریب هم دستمایه شوخیهای زیادی شده. شوخیهای کرونایی حتی از دایره کاربران عادی بالاتر رفته و به مسئولان هم رسیده است تا جایی که وقتی محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در توئیتر خود از انجام آزمایش کرونا و قرنطینه ۴۸ ساعته در منزل میگوید، کاربران دیگر سر شوخی را باز میکنند و خود هاشمی هم گویا بدش نمیآید جواب شوخیها را طنازانه بدهد و فضا را تلطیف کند.
بعضیها البته به هیچ وجه از شوخیهایی از این دست خوششان نمیآید و به نظرشان شوخی کردن با مسألهای مثل کرونا باعث میشود اهمیت موضوع کم شود یا حتی به کل نادیده گرفته شود. به نظر آنها این جوری که بعضی فکر میکنند، مسأله خیلی پیش پا افتاده به نظر می رسد که میشود با خنده و شوخی با آن برخورد کرد.
نظر برخی دیگر اما کاملاً عکس این است و فکر میکنند در کنار رعایت توصیههای بهداشتی و مراقبت از سلامت، شوخی و ایجاد فضای اینچنینی، باعث کم شدن استرس میشود که اتفاقاً در بالا بردن ایمنی بدن موثر است.
یکی از کاربران معتقد است ایرانیها اصولاً با هر چیزی شوخی میکنند و از آن جوک میسازند، برایشان هم فرقی نمیکند چه موضوعی باشد.
کاربر دیگر اما این امر را مختص ایرانیها نمیداند و میگوید که در اوج روزهای قرنطینه ووهان هم مردمی بودند که برای شاد و سرگرم کردن همشهریهایشان دست به ابتکارات جالبی میزدند. مثلاً از داخل خانههایشان همدیگر را صدا میزدند یا برای هم آواز میخواندند و به این ترتیب به هم روحیه میدادند.
کاربر دیگر میگوید که شوخی نوعی ابزار دفاعی است برای مقابله با استرس و نباید مردم را به خاطر این مدل شوخیها مؤاخذه کرد و در عوض باید دنبال این بود که اصلاً چطور این ویروس وارد کشور شده و چرا در مورد آن پنهانکاریهایی صورت گرفته است. به نظر او این موضوع است که اصلاً شوخی بردار نیست.
۳ سوالی که هر ایرانی باید پاسخ آن را بداند
مرد یک دستکش باغبانی دستش کرده و با حالت عجیبی مشغول صحبت کردن است. بقیه افراد حاضر در فروشگاه کم کم دورش جمع میشوند و به حرف هایش گوش میدهند.
مرد صدایش را بالاتر میبرد: «همهاش از گربه است. این گربهها را میبینید همه جا هستند، این مرض از همینها آمده. مردم یاد گرفتهاند با دست خودشان به گربهها غذا میدهند. برشان میدارند و میبرند داخل خانههایشان و مثل بچه نگهشان میدارند و قربان صدقهشان میروند. تا قبل از این کارها مریضیهای جورواجور نبود. همهاش همین است. اگر میخواهید مریض نشوید، از گربهها دوری کنید.»
یکی دو نفر سر تکان میدهند. یکی از میان جمع میگوید: «حاجی گربه چه ربطی به کرونا دارد؟ میگویند از خفاش آمده.» آن یکی می گوید: «نه بابا عاملش مورچهخوار پولک داره.» یکی دیگر میگوید: «حالا همان کمکی را که مردم به این زبان بستهها میکنند امثال شما باعث میشوید دیگر نکنند. حیوان خدا را بیخود متهم نکنید، هر چه هست از خود انسان است.»
چند نفر با اشاره سر حرف مرد را تأیید میکنند: «راست میگوید دیگر، همین انسان است که همه جا را نابود میکند. خفاش بیچاره کاری نداشت به آدمیزاد. این چینیها میگیرند و میخورندش. حالا بگو آن حیوان مگر چقدر گوشت دارد؟! حالا شما چرا دستکش باغبانی دست کردهاید؟»
مرد دوباره دور برمیدارد: «از دست گربهها!» غیر از این مدل شایعات، شایعههای دیگری هم هستند که به اضطراب و دلهره مردم دامن میزنند. یکهو یک کانال بینام و نشان، خبری منتشر میکند مبنی بر این که فلان شهر ۱۵ نفر در اثر کرونا فوت کردهاند. خبر به سرعت در شبکههای اجتماعی منتشر میشود و حتی کسی پیگیر نمیشود منبع انتشارش کجا بوده.
در مطلب دیگری مدعی میشوند یک فرد ناقل ویروس کرونا از بیمارستان فرار کرده و مأموران بیمارستان نتوانستند جلوی او را بگیرند و او هم اکنون آزادانه در شهر تردد میکند و میتواند خیلی راحت همه را مبتلا کند. یکی دیگر شایعه میکند ویروس کرونا از گوجه فرنگی منتقل میشود و همین هم باعث میشود توی خیلی سبزی فروشی ها، گوجه فرنگی روی دست مغازهدار باد کند چون عامل انتشار کروناست.
گاهی شایعات آن قدر زمام امور را به دست میگیرند که در روند پیشگیری و درمان مبتلایان خلل ایجاد میکنند. مثل شایعاتی مبتنی بر این که محیطهای درمانی آلودهترین اماکن هستند پس در صورت مشاهده علائم بیماری، در خانه بمانید بهتر است و اصلاً از کنار بیمارستانها و درمانگاهها عبور هم نکنید.
میدانم همه نگرانیم و معلوم است هیچ کس نمیخواهد خود و عزیزانش درگیر بیماری شوند اما در این شرایط مسلماً بهترین کاری که میشود کرد، عمل به توصیههای بهداشتی و مراجعه به مراکز درمانی در صورت مشاهده علائم احتمالی است؛ بی توجه به شایعات و توصیههای بیهوده.»