اولین خط دفاعی بدن در مقابل عوامل بیماری زا پوست و مخاط میباشد بنابراین قدم اول پیشگیری از عفونت، رعایت
بهداشت است، شستن دستها به طور مرتب؛ ما در طول روز از وسایل حمل و نقل عمومی، اماکن عمومی و تفرجگاهها، مساجد، دانشگاه، مدرسه، کافی شاپ، کتابخانه، سینما و ... که جمعیت بسیاری تردد میکنند و ممکن است فردی مبتلا به ویروس وسایل عمومی، دیوار یا نرده، نیمکت، کتاب، پول و ... و... را لمس کرده باشد با توجه به اینکه ویروسها میتوانند بطور میانگین درحدود ۱۰ ساعت در بیرون از بدن جاندار زنده بمانند لذا اگر با دست آلوده شده با این وسایل، چشم، دهان، بینی و ... خود را لمس کنیم امکان سرایت هست پس باید حتما قبل از هر کار دست خود را با مایع صابون بشوییم، اگر قسمتی از دست و با جایی از بدن که زخم هست حتما از پانسمان و چسب زخم استفاده کنیم پوست آسیب دیده خیلی بیشتر مستعد ابتلا به
ویروس است، مورد دیگر اینکه اگر فردی مشکوک به بیماری در اطرافمان هست رعایت فاصله با بیمار را مدنظر قرار دهیم و با بیمار تماس نداشته باشیم.
هنگام تردد در جمعیت با تراکم بالا استفاده از ماسک توصیه میشود.
بیشتر بخوانید:
خط دفاعی دیگر بدن سیستم ایمنی میباشد؛ بخشی از بدن است که سلولها مولکولهای خودی را از بیگانه مثل ویروس و دیگر میکروبها شناسایی میکند و آنها را از بین میبرد یا بیخطر میکند. از آنجائیکه اهمیت تقویت سیستم ایمنی بدن در زمان گسترش بیماریهای واگیر بیش از پیش مشخص میشود، مصرف برخی غذای سالم و غنی در تقویت سیستم ایمنی بدن ما بسیار مهم هستند.
برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی باید ویتامینهای لازم از طریق تغذیه دریافت شود، ویتامینهای لازم به شرح ذیل مختصرا توضیح داده شده:
* ویتامین C میزان تولید گلبولهای سفید خون و پادتن را افزایش میدهد، به ویژه اینترفرون را که پادتنی است که روی سلولها را میپوشاند و از ورود ویروس به داخل آنها جلوگیری میکند.
لیموترش بهترین منبع ویتامین c میباشد از دیگر منابع غنی از ویتامین c پرتقال، فلفل قرمز، کلم قمری، کیوی، آناناس، گوجه فرنگی و ... هستند.
* ویتامین A یا بتاکاروتن؛ ژنهای مسئول در واکنش ایمنی بدن، توسط ویتامین A تنظیم میشوند. کمبود ویتامین A منجر به عفونتهای دستگاه تنفسی، آسیب زودرس پوست و مشکلات گوارشی میشود. دریافت ناکافی این ویتامین با تضعیف عملکرد سلولهای ایمنی مانند سلولهای نابودگر و ماکروفاژها، ایمنی بدن را مختل میکند. کمبود ویتامین A واکنشهای آنتی بادی را نیز ضعیف میکند، چون ویتامین A هم در تولید سلولهای لنفوسیت T و هم در تولید سلولهای لنفوسیت B نقش دارد.
منابع ویتامین A: هویج، تخم مرغ، اسفناج، جگر،
* اسید فولیک یا ویتامین B۹: علائم معمول کمبود اسید فولیک شامل عملکرد ضعیف سیستم ایمنی و سرماخوردگیهای مکرر، پایین بودن سطح انرژی، تبخالهای مکرر، آنمی، رنگ پریدگی پوست و مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست و سندرم رودهی تحریک پذیر میشود. همچنین اسید فولیک موجب عملکرد درست سلولهای سفید خون میشود. تحقیقات نشان داده که اسید فولیک، توزیع سلولهای T و تقسیم سلولی را جهت افزایش ایمنی بیشتر میکند. سلولهای T لنفوسیتهایی هستند که نقش اصلی را در ایمنی ایفا میکنند.
منابع: اسفناج، بروکلی، مارچوبه، لوبیا چشم بلبلی، جگر گاو، گیاه خردل، لوبیا قرمز، آوکادو، کاهو و پرتقال.
* ویتامین D یکی از بهترین ویتامینها برای سلامت سیستم ایمنی است که به کاهش التهاب کمک میکند، با باکتریها و ویروسها میجنگد و جداسازی، تکثیر و مرگ سلول را تنظیم میکند. در نتیجه داشتن ویتامین D کافی میتواند به طور بالقوه به مقابله با ویروسها کمک کند.
منابع ویتامین D: ماهی، روغن کبد ماهی، تخم مرغ، شیر و ...
* ویتامین E (توکوفرول) یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است که به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و با عفونت مبارزه میکند.
سلنیوم اثر تکمیلی بر روی ویتامین E دارد و برای خاصیت آنتی اکسیدانی ویتامین E ضروری است، سلنیوم و اسیدهای چرب امگا ۳ که به وفور در ماهی و به طور کلی در غذاهای دریایی وجود دارند از مهمترین ترکیبهای مفید و موثر برای افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن محسوب میشوند. پس هفتهای سه مرتبه ماهی مصرف کنید.
منابع ویتامین E: فندق، بادام، دانههای آفتابگردان، انبه، آوکادو، بروکلی، اسفناج، فلفل دلمهای، زیتون، کلم برگ، چغندر برگ، گوجه فرنگی و کیوی
* ویتامین K: جزو بهترین ویتامینها برای سلامت سیستم ایمنی نیز هست. ویتامین Kی که ما از رژیم غذایی دریافت میکنیم مربوط به باکتریهای روده است، بنابراین سطح فعلی ویتامین K بدن ما تا حدود زیادی بستگی به سلامت گوارش ما دارد.
منابع ویتامین K: جعفری، قاصدک، گیاه خردل، پیاز، شلغم، اسفناج، مارچوبه، بروکلی، خیار، کلم، توت فرنگی، جگر مرغ و گل کلم.
* ورزش تمرین کافی، همه بدن را تقویت میکند و عملکرد دستگاههای تنفسی و گردش خون را بهبود میبخشد. ورزش همچنین به تصفیه خون یاری میرساند و استرس را، که یکی از عوامل تشدید بیماری است، کاهش میدهد.
* نوشیدن آب به اندازه کافی، به دور کردن بیماریها و تقویت سیستم دفاعی بدن یاری میرساند، زیرا آب مواد سمی را از بدن دفع میکند، دستگاه تنفسی را مرطوب نگه میدارد، و به بهبود عملکرد سلولها کمک میکند.
* میزان مناسب خواب شبانه برای حفظ سلامت و جلوگیری از بیماری حیاتی است. کسانی که کمتر از هفت ساعت در شب میخوابند، سه بار بیشتر از کسانی که هشت ساعت در شب میخوابند در معرض ابتلا به بیماریهای تنفسی و به دنبال آن ابتلا به ویروس هستند.
* استرس : تحقیقات نشان میدهد که حتی استرس بیش از حد، میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند. استرس خود را با دوری از عوامل استرس زا کاهش دهید. زمانی را به استراحت و لذت بردن از مسائل خوشایند اختصاص دهید.
امید است با رعایت تمام موارد ذکر شده سلامت خود را تضمین کنیم.
فاطمه هنربخش
کارشناس ارشد میکروبیولوژی