اسطوره سازی از مادر چه آسیب های در پی دارد؟

وقتی در نوار جست‌وجوی گوگل عبارت «مادر یعنی» را تایپ کنید، بلافاصله چنین جمله‌هایی پدیدار می‌شود: «مادر یعنی مهر»، «مادر یعنی ازخودگذشتگی» یا «مادر یعنی عشق واقعی». این تعبیرات تصویر عمومی ما از مادر را ساخته‌اند. نگاهی اسطوره‌ای که باعث می‌شود جنبه‌های دیگر این نقش پنهان بماند. مادری وظیفه‌ای درهم‌برهم است که خستگی و افسردگی هم بخشی از آن است. آن‌ها آدم‌هایی از پوست و گوشت‌اند که باید نیازها و نقصان‌هایشان را هم دید.

درگیر سوارکردن دو پسر پرانرژی‌ام توی ماشین بودم ، مردی که در حال تماشای ما بود، گفت :
«نمی‌دانم شما مادرها چطور از پس این کارها برمی‌آیید». «مادر بودن از سخت‌ترین کارهای ممکن است» این جمله را در مطلبی خواندم که به تازگی دست به دست می‌شد. این اظهارنظرها شاید از منابع مختلفی بیایند اما همگی نیت خیر دارند: تأیید، قدردانی یا صرفاً توجه‌نشان‌دادن به تلاش‌ها و نقش زن در مقام مادر اما این‌ حرف‌ها تصویری آرمانی و غیرواقعی از «مادر مظلوم» ارائه می‌دهند.

گویا در فرهنگ معاصر این انتظار وجود دارد که همه مادرها تمام‌وقت دراختیار خانواده باشند،‌ به‌ویژه وقتی موضوع تکالیف مدرسه،‌ فعالیت‌های فوق‌برنامه و مسئولیت‌های خانه‌داری در میان باشد. بخشی از این انتظارات در واقع فشارهای داخلی هستند که مادران به خود وارد می‌کنند؛ اضطراب‌هایی که اگر گاهی به خودشان بگویند «به اندازۀ کافی خوب هستی» می‌شود آن‌ها را به حداقل رساند.

ظاهراً آدم‌ها برای جبران نیازهایی که در مقام مادر حس می‌کنند، تصویری از مادر خلق می‌کنند که سراسر بخشندگی، دانش، از خود‌گذشتگی و نوعی ابرانسان است؛ مادری که با شادمانی آخرین تکۀ پای سیب را برای دلخوشی بچه‌اش باقی می‌گذارد.
بی‌شک مادران در راه مراقبت از فرزندانشان فداکاری‌های بسیاری می‌کنند، اما این بدان معنا نیست که این فداکاری‌ها، عواقبی مثلِ خشم پنهان، خودمراقبتی ضعیف و دوستی‌های ازدست‌رفته را در پی نداشته باشد. اسطوره‌سازی از مادر خطر ایجاد استانداردهایی دست‌نیافتنی در مادری عاشقانه را با خود دارد که به چرخه‌های افسوس یا شرم منجر می‌شود؛ زیرا احساسات برخی از مادران به دلیل افسردگی پس از زایمان،‌ الزامات شغلی یا ویژگی‌های شخصیتی، ‌در قالب این استاندارد نمی‌گنجد.افزون بر این، ردای درخشانی که بر نقش مادری می‌پوشانیم ممکن است برای پدران و زنان به طور کلی مضر باشد. وقتی روی کارهای مادر یا احساساتش به فرزندان بیش از حد تأکید می‌کنیم،‌ با این خطر مواجه‌ایم که از ارزش دیگر نقش‌های زن در مقام همسر، خواهر، دوست،‌ دختر،‌ همکار،‌ همسایه بکاهیم و نقش پدر در زندگی فرزندان خود را از بین ببریم.

تصویر آرمانی پیکرۀ مادر به‌عنوان ابرانسانی خستگی‌ناپذیر و ازخود‌گذشته برای بچه‌ها هم مفید نیست. نباید فرزندان، مادر را مظلومی از خود گذشته بدانند؛ آن‌ها باید بدانند بخشی از یک خانواده و جامعه‌ای بزرگ‌ترند که این یعنی همواره نیازهای آن‌ها در اولویت قرار نمی‌گیرد و مادر به‌عنوان یک زن، نظرات،‌ افکار و نیازهای خودش را دارد؛ نقش‌ها و روابط دیگری جز مادری هم دارد و مانند هر کس دیگر گاهی اشتباه می‌کند.

نویسنده : کریستین اورگان از واشنگتن پست، نجمه رمضانی | منبع خراسان