تجلیل از ایرج طهماسب در جشنواره قصه‌گویی
مراسم پایانی بیست‌ودومین دوره جشنواره بین‌المللی «قصه‌گویی» پس از چهار روز رقابت قصه‌گویان و اجرای چندین قصه از ایران و چند کشور جهان، عصر شنبه (۳۰ آذر ۱۳۹۸) در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان برگزار شد.
مهدی سلوکی هنگام شروع اجرای برنامه با ابراز نگرانی از آلودگی این روزهای هوای تهران و تاثیر سوء آن بر مردم و فردای کودکان، حاضران به‌ویژه کودکان را به دعا برای فردایی با آسمانی پاک و هوایی زلال دعوت کرد تا همگی آمین بگویند.
پخش گزارشی تصویری از اتفاق‌های این دوره جشنواره نخستین بخش مراسم بود.
سپس گروه آفرینش به رهبری سهیل مطیعا سرودی را با محوریت گلچینی از قصه‌های معروف روی صحنه اجرا کرد.
تأثیرگذاری جشنواره قصه‌گویی
در ادامه سروش صحت - دبیر هنری جشنواره - در صحبتی کوتاه درباره این جشنواره گفت: خوشحالم این جشنواره باشکوه‌تر از قبل برگزار شد و در این دوره شاهد افزایش قابل توجه شرکت‌کنندگان علاقه‌مند نسبت به دوره گذشته بودیم که این نکته نشان از تأثیرگذاری این رویداد دارد.
خانواده‌ها، برگزیدگان اصلی جشنواره قصه‌گویی
محمدرضا زمردیان - رییس بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی «قصه‌گویی» و معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان - نیز در سخنانی گفت: قطار جشنواره بیست‌ودوم امسال با انتشار فراخوان از خرداد آغاز به حرکت کرد و پس عبور از 1100 مرکز کانون پرورش فکری در سراسر کشور و برگزاری جشن‌های قصه‌گویی، به ۳۱ جشنواره استانی رسید و با عبور از پنج جشنواره منطقه‌ای در آستانه شب یلدا به تهران رسید. مسافران این قطار نزدیک به ۱۷هزار قصه‌گو بودند که برای مخاطبان‌شان قصه گفتند و آن‌ها را وارد دنیای قصه‌ها کردند.
او در ادامه بیان کرد: جشنواره امسال هم به لحاظ کمّی و هم کیفی جشنواره‌ای قابل توجه بود؛ حضور ۱۷هزار قصه‌گو نشان داد که جشنواره به لحاظ ترویج قصه‌گویی و اهدافی که در این حوزه دارد، به موفقیت‌های قابل قبولی رسیده است، اما این عدد به تنهایی اهداف جشنواره را محقق نمی‌کرد، بلکه استقبال مخاطبان جشنواره در سراسر کشور ثابت کرد به لحاظ کیفی قصه‌گویان کانون و عزیزانی که در این جشنواره شرکت کردند، توانسته‌اند نیاز مخاطبان را بشناسند و به آن‌ها پاسخ دهند.
زمردیان سپس از همه حاضران در این جشنواره تشکر کرد و افزود: از طریق جشنواره قصه‌گویی، امسال ۲۶هزار و ۵۱۵ بار در کشور قصه‌گویی انجام شد و مخاطبان نیز استقبال چشمگیری داشتند و ما شرمنده مردم و خانواده‌هایی شدیم که از ۲۶ آذر که همزمان با آلودگی هوا و تعطیلی مدارس، به جشنواره آمدند و فضای کوچک در حد بضاعت ما، ظرفیت پذیرایی از آن‌ها را نداشت.
او مخاطبان اصلی جشنواره قصه‌گویی را مردم و قصه‌گوها دانست و توضیح داد: به اعتقاد من، جشنواره امسال دو برنده اصلی داشت؛ برنده اول قصه‌گویانی بودند که توانستند مخاطبان را به سالن‌ها بکشانند و پای قصه‌ها نگاه دارند و برای آن‌ها جذابیت ایجاد کردند و میزان مخاطبان نشان می‌دهد که آن‌ها در ارائه هنرمندانه خودشان در قصه‌ها موفق بودند. اما برنده اصلی، خانواده‌هایی بودند که در این دوره با وجود گستردگی ابزار سرگرمی که برای دوران فراغت بچه‌ها وجود دارد، قصه شنیدن را انتخاب کردند و در جشنواره حضور یافتند.
اهدای جوایز بخش بین‌الملل
در ادامه، جوایز بخش «بین‌الملل» با حضور گیتی خامنه، اصغر همت و عباس جهانگیریان اهدا شد.
خامنه در ابتدا بیانیه هیأت داوران این بخش را خواند که در بخشی از آن آمده است: این دوره از جشنواره رویکردهای حائز اهمیت بسیاری داشت و از جمله مهم‌ترین آن‌ها توجه قصه‌گویان نوجوان به شاهنامه فردوسی است.
در ادامه ساره قصیر با قصه «جوجه» که جایزه اول در بخش قصه‌گویی بین‌الملل را به طور مشترک با مهدی محمدیان با قصه «در بهای آزادی» از تهران دریافت کرد، پس از دریافت جایزه گفت: این جشنواره در دنیا بی‌مانند است و خوشحالم در کنار قصه‌گویان ژاپنی، ترکی و کوبایی اجرا کردم و مطمئنا شما بهترین هستید، نه من.
در این بخش هیچ اثری واجد دریافت جایزه دوم شناخته نشد. رتبه سوم نیز به صورت مشترک به مریم فهیم‌پور با قصه «این کدوی پیرزن نیست» از خوزستان، کیمیا یعقوبی گودرزی با قصه «بیژن و منیژه» از تهران و سولماز صادق زاده‌نصرآبادی با قصه «قدم یازدهم» از آذربایجان شرقی اختصاص یافت.
تقدیر از طلایه‌دار قصه‌های دفاع مقدس
سپس مجری مراسم با بیان قصه جنگ ایران و عراق، از محمدحسین قدمی به عنوان طلایه‌دار قصه‌های دفاع مقدس، معلم و نویسنده کتاب‌هایی مانند «شب خاطره» و... برای حضور روی صحنه دعوت کرد و فاضل نظری، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از این نویسنده قدردانی کرد.
قدمی برای تعریف دو قصه پشت تریبون حاضر شد و گفت: خاطرات تلخ و شیرین از جنگ توامان بوده و تصمیم به قصه‌گویی را از خاطرات شیرینم دارم، اما بسیار دشوار است که از بین قصه‌ها دو اثر را انتخاب کنم که دو نسل کودکان و بزرگسالان را در برگیرد.
قدمی در نهایت دو اثر را با شور و حال برای حاضران تعریف کرد.
در ادامه رضا کیانیان - مهمان و قصه‌گوی ویژه - برای قصه‌گویی روی صحنه حاضر شد.
او با اشاره به این‌که خود یک کانونی است، گفت: نسل پرافتخاری از هنرمندان کشور همه از هنرجویان کانون بودند.
کیانیان ادامه داد: شب یلدا شب طولانی سال و ایرانیان با شب چله به استقبال این شب می‌روند. شب چله یعنی شب میوه‌های خوشمزه و شب قصه‌گویی.
این هنرمند در ادامه قصه‌ای از دوران دبستان تا دبیرستان خود گفت.
اهدای جوایز قصه ۹۰ ثانیه
در ادامه مراسم جوایز قصه ۹۰ ثانیه با حضور مسعود فروتن، داور این بخش و مریم سعادت از مهمانان ویژه اختتامیه اهدا شد.
برگزیده منتخب در رتبه اول قصه ۹۰ ثانیه، کودکان شیرخوره‌ای بودند که در آغوش پدر و مادرشان روی صحنه آمدند و عروسک‌های نمایش‌های این جشنواره جایزه را اهدا کردند. ساره وفا مادر این دوقلوها از استان مرکزی با قصه «سیامک و سیاوش» به عنوان نفر اول این بخش شناخته شد. منصور خانی از استان تهران نیز با قصه «آرزوهای من» در جایگاه دوم قرار گرفت و بیتا شهبازی از استان آذربایجان شرقی با قصه «زندگی من» موفق به کسب مقام سوم شد.
همچنین در فرآیند رای‌گیری انتخاب قصه برتر از نگاه مخاطبان به ترتیب محسن وظیفه پشتکوه با قصه «زلزله تا زلزله» از استان اردبیل، لی‌لی‌ناز زین‌وند لرستانی با قصه «دعای مستجاب شده» از استان خوزستان و آوا عزیزپور با قصه «من و بابام و آجیل» از استان اردبیل به عنوان قصه‌گوهای برتر در مقام‌های اول تا سوم قرار گرفتند. دیپلم افتخار این بخش نیز به علی بندیمه با قصه «لب، لب ندیده» از قم و مریم ابراهیمی‌فر از گیلان با قصه «لحظه‌های شیرین» تعلق گرفت.
هیات داوران بخش قصه ۹۰ ثانیه رسول صدرعاملی، حبیب رضایی، مسعود فروتن، گلاره عباسی و مهدی رجبی بودند. قصه‌های ۹۰ ثانیه‌ای در جشنواره بیست‌ودوم شامل بخش‌های جنبی با عنوان «قصه زندگی من»، «قصه‌های شهر من»، «قصه کانون زبانی‌ها» و «قصه خبرنگاران» بود.
تجلیل از ایرج طهماسب
مرضیه برومند دیگر مهمان ویژه مراسم بود که با همراهی موسیقی برنامه «خونه مادربزرگه» وارد صحنه شد.
برومند البته صحبت‌هایش را با طرح آرزوها و مطالباتی آغاز کرد و گفت: امیدوارم عدالت بهتر در کشور ما رعایت شود و مردم ما مسئولان دلسوزتری داشته باشند و مسئولان از مردم فاصله نگیرند. این‌جا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و من کارم را از این‌جا با رضا بابک و بهرام شاه‌محمدلو شروع کردم. جوانی محجوب در آن سال‌ها در کلاس‌های تئاتر شرکت می‌کرد و امروز یکی از بزرگترین هنرمندان این مملکت است. او در «مدرسه موش‌ها» عروسک‌گردان و صداپیشه بود و در سریال «آرایشگاه زیبا» با هم همکاری کردیم. این بازیگر بداخلاق و «لایتچسبک» است، اما برایم عجیب است که مردم تا این حد او را دوست دارند. اکنون هم خبر ندارد که قرار است از او تقدیر شود.
در خلال صحبت‌های برومند، صدای صداپیشگان مجموعه پرمخاطب «کلاه‌قرمزی» از جمله احسان کرمی و کاظم سیاحی در قالب صدای عروسک‌های «عزیزم ببخشید» و «جیگر» با او هم‌صحبت شدند.
سپس با پخش موسیقی فیلم «کلاه‌قرمزی»، ایرج طهماسب روی صحنه آمد و رضا بابک، احسان کرمی، کاظم سیاحی و عروسک‌های نمایش جشنواره روی صحنه لوح تقدیر او را اهدا کردند.
ایرج طهماسب در صحبت‌هایی کوتاه گفت: خجالت می‌کشم که روی صحنه می‌ایستم و شما تشویقم می‌کنید و از این بابت بسیار ممنونم.
احسان کرمی هم خطاب به این هنرمند گفت: ایرج طهماسب بعد از خانواده‌های‌مان عزیزترین فرد زندگی ماست. هر سه هنرمند پیشکسوت حاضر بر صحنه با آثارشان برای ما ماندگار شده‌اند.
مهدی سلوکی در ادامه خطاب به ایرج طهماسب، او را آموزگار دانسته‌های زندگی هم‌نسلان خود و بعد از خود دانست.
همه دستگاه‌های فرهنگی به آیین قصه‌گویی اهتمام ورزند
فاضل نظری - مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان – هم اصرار این مرکز بر قصه‌گویی در شب یلدا را پاس‌داشت آیینی کهن و ارزشمند دانست.
او با بیان این‌که دوست دارد حال خوب و فضای شاد این مراسم استمرار پیدا کند و با یک سخنرانی طولانی از مسیر خود خارج نشود، اظهار کرد: سفر به گذشته‌ها دشوار است، اما خیال و تخیل یک امکان بزرگ را برای انسان فراهم می‌کند. روحیه شادابی که در مردم و هنرمندان‌مان دیدم حس سفر به گذشته را در من ایجاد کرد.
نظری افزود: ترجیح می‌دهم به جای صحبت‌های معمول، به ارائه سه پیشنهاد بسنده کنم؛ پیشنهاد اول من به دوستان تصمیم‌گیر در حوزه کلان مدیریت کشور است. با توجه به این‌که شب یلدا یک شب تاریخی برای ماست و به یک فرهنگ صحیح گره خورده، روز بعد از شب یلدا را یک تا دو ساعت دیرتر شروع کنند. با این‌که موافق کار و تلاشم و دوست دارم همه از شش صبح کار را شروع کنند اما به احترام این سنت حسنه و این‌که مردم با خیال راحت دور هم جمع شوند روز بعد یکی دو ساعت دیرتر شروع شود که امیدوارم برای سال‌های بعد این اتفاق بیفتد.
او خاطرنشان کرد: در فرهنگ باستانی و ملی‌مان مناسبت‌ها و لحظه‌های خوب و درخشانی داریم که با به‌روز کردن آن آیین‌ها در عین حفظ سنت‌ها، اتفاقات خوبی می‌افتد.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در توضیحی اضافه کرد: آخرین چهارشنبه سال یک شب بسیار لطیف و دوست‌داشتنی است، اما در عالم واقع و طی سال‌های گذشته تبدیل به یک شب دلهره‌آور شده که برخی از خانواده‌ها و عزیزان‌شان آسیب می‌بینند. اصل این سنت بسیار زیباست، اما شکل فعلی آن باید اصلاح شود. برای حفظ و صیانت شب یلدا و نگه داشتن آن در مسیر خودش باید همه نقش خود را ایفا کنند.
نظری با اشاره به این‌که کانون جشنواره «قصه‌گویی» را در شب یلدا برگزار می‌کند و تاکید و اصرارش بر قصه‌گویی در شب یلداست، بیان کرد: به دوستان تصمیم‌گیر در شهرداری، سازمان صدا و سیما، آموزش و پرورش و... پیشنهاد می‌دهم که به این سنت اهتمام ورزند؛ یعنی همان‌طور که بعد از تعطیلات عید نگران بودیم که باید پیک شادی را کامل کنیم بچه‌ها برای آماده کردن قصه‌ی شب یلدا هم تلاش کنند.
مدیرعامل کانون تصریح کرد: قصه‌گویی یک سنت عمومی و جزیی از فرهنگ و گذشته ماست که همه دستگاه‌ها باید برای حفظ آن اهتمام کنند. بسیاری از بخش‌های قرآن قصه است. بعضی سوره‌ها احسن‌القصص هستند؛ مثل قصه حضرت یوسف(ع). جا دارد در شب یلدا قصه‌ها آماده شوند و افراد طبق یک آیین و سنت دور هم جمع شوند. شهرداری در مکان‌های مختلف و قابل دید این فضا را برای مردم آماده کند و به صورت کلی همه دستگاه‌های فرهنگی تلاش کنند شب یلدا شب قصه‌گویی باشد.
او در ادامه به ارائه پیشنهاد سوم پرداخت و گفت: پیشنهاد سوم من این است که خانواده‌ها برای فرزندان‌شان قصه‌های خود را بگویند. باور کنید قصه مساله مهمی است. در بعضی از شهرهای دنیا یک خیابان را یک قصه حفظ کرده است. به عنوان مثال اگر یک پل یا یک میدان یک قصه داشته باشد، نمی‌توان به راحتی از کنار آن عبور کرد و همه باید این قصه‌ها را بدانند.
فاضل نظری در پایان گفت: جای گلوله‌هایی که روی دیوارهای خرمشهر باقی مانده، باید بماند و قصه هر یک تعریف شود. این قصه‌ها از ما صیانت می‌کنند. پیشنهاد سومم این است که خانواده‌ها قصه زندگی و گذشته خود را به فرزندان‌شان بگویند. ما باید بدانیم پدران و مادران‌مان چگونه زندگی کرده‌اند، لحظات مهم زندگی‌شان چگونه شکل گرفته، شکست‌ها و پیروزی‌های‌شان کجا رقم خورده است. این‌ها قصه‌هایی است که باید گفته شود.
اهدای جایزه‌های بخش ملی جشنواره
داوران بخش ملی متشکل از رویا نونهالی، آزیتا حاجیان، بهرام شاه‌محمدلو، ایرج طهماسب و حمیدرضا شاه‌آبادی به همراه سروش صحت دبیر هنری جشنواره در بخش دیگر برنامه روی صحنه آمدند تا جوایز برگزیدگان را اهدا کنند.
ابتدا جوایز قصه‌گویی پدربزرگ و مادربزرگ به نفرات برتر اهدا شد.
در بخش ملی (زنان و مردان)، حسین کاظمی با قصه «شال و مشت حسن» از استان مازندران به عنوان نفر اول، زهرا دهستانی‌بافقی با قصه «حاکم نادان و دزد بدجنس» از استان یزد رتبه دوم و فریده محمودی با قصه «دُر صدف» از استان مرکزی به عنوان سوم شناخته شدند. همچنین در این بخش هادی رفیعی با قصه «قصه فیروز» از استان زنجان و احمد عسگری با قصه «یک راه بهتر» از استان همدان به عنوان انتخاب ویژه هیات داوران در این بخش معرفی شدند.
حضور پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها از سراسر کشور توجه مخاطبان و تشویق‌شان را در مراسم به دنبال داشت. در بخش مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها فاطمه سیدرضایی با قصه «روباه مرغ ندیده» از استان قزوین در رتبه اول جای گرفت و زهرا رضایی‌طرهانی با قصه «جادوگر سبز» از استان بوشهر و محمد کارگر شورکی با قصه «چلچراغ» از استان یزد به ترتیب رتبه‌های دوم و سوم این جشنواره را در این بخش به خود اختصاص دادند.
فاطمه سیدرضایی مادربزرگی از قزوین بعد از دریافت جایزه پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من ۷۰ سال سن دارم و باید به خانه برگردم و برای نوه‌هایم قصه بخوانم.
او در ادامه قصه‌ای آهنگین را چند ثانیه برای مخاطبان خواند.
در بخش دختران و پسران مریم منصوری با قصه «آقا هزارپا و کفشدوز» از استان کرمان در رتبه نخست ایستاد. مریم بساطی با قصه «رستم و سهراب» از استان ایلام مقام دوم را کسب کرد و رتبه سوم به هانیه اعتمادیان با قصه «دزدی که خر شد» از استان یزد اختصاص یافت.
همچنین در این بخش مرجان حسینی‌نشتایی با قصه «بیژن و منیژه» از استان مازندران به عنوان انتخاب ویژه هیات داوران شناخته شد.
آتنا چراغی، زحل موذن و علی سلیقه به همراه محمدرضا زمردیان رئیس جشنواره و علی خانجانی مشاور فرهنگی مدیر جشنواره برای اهدای جوایز منتخبان داوران نوجوان بر صحنه حاضر شدند.
داوران نوجوان بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی متشکل از سجاد اسماعیلی علیایی، زحل موذن، آتنا چراغی، علی سلیقه و سارا پورعبدالله، برگزیدگان اول و دوم را به این ترتیب اعلام کردند: مهدی محمدیان با قصه «در بهای آزادی» از تهران و میرهادی احمدوندی فرزانه‌پور با قصه «عاقبت اندیشی» از آذربایجان شرقی.
در بخش پایانی مراسم، جایزه منتخب ویژه رئیس جشنواره اهدا شد. منیژه واحدقازیانی با قصه «گلبهار» از گیلان و مصطفی جعفری‌جوزانی با قصه «آلن کوچولو و جعبه ابزار» از اصفهان به عنوان آثار منتخب از سوی محمدرضا زمردیان رئیس جشنواره و معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شناخته شدند.
در بخش «قصه کانون زبانی‌ها»، حسین زنگنه با قصه «پند سعدی» از تهران به عنوان رتبه اول شناخته شد. مریم کریم‌نژادرنجبر با قصه «تعارف چیست» از کرمان، فروزان غفاریان با قصه «بهترین دوست» از خراسان رضوی و کاظم خواجوی با قصه «خاطره از مطالعه در کتابخانه ملک» از تهران به صورت مشترک رتبه دوم را به خود اختصاص دادند. همچنین درسا قوام‌زاده با قصه «پلاستیکی در اقیانوس» از خراسان رضوی در جایگاه سوم، محمدطاها الماسی‌زاده یاقوتی با قصه «زال و سیمرغ» از بوشهر در جایگاه چهارم و مبینا مسلم‌یزدی با قصه «باد و خورشید» از یزد در جایگاه پنجم این بخش از جشنواره قرار گرفتند.
در بخش «قصه خبرنگاران»، رتبه اول به سمیه بافتی‌یزدی با قصه «خاطره آب» از استان فارس اختصاص یافت. شیرین محمدی با قصه «هر اتفاقی حکمتی داره» از ایلام به مقام دوم دست یافت و مهدی عسکری فرسنگی با قصه «قصه» از خراسان رضوی در جایگاه سوم قرار گرفت.
همچنین در بخش «قصه‌های شهر من» ویژه شهروندان تهرانی، جایزه نفر نخست به وندا زاهدی با قصه «داستان تهران من»، جایزه دوم به کیمیا یعقوبی‌گودرزی با قصه «مرشد بلقیس» و جایزه سوم به سمانه پورغلامی با قصه «بانوی دستفروش مترو» تعلق گرفت.
