نخستین کنسرت ارمنی در تالار وحدت

قرار است ارکستر ملی ایران به رهبری مهمان رازمیک اوحانیان کنسرتی را با عنوان «شب موسیقی ارمنی» در ۲۸ آذرماه، ساعت ۲۱:۳۰ در تالار وحدت اجرا کند. به گفته لوریس چکناواریان، این نخستین‌بار از زمان تأسیس تالار وحدت است که شبی به موسیقی ارمنی اختصاص داده شده است.

 

 

در پی همین موضوع تصمیم گرفتیم با اوحانیان درباره این اجرا گفت‌وگویی داشته باشیم.

در ابتدا از او می‌پرسیم که جایگاه موسیقی ارمنی در ایران چگونه است، که او پاسخ می‌دهد: از دیرباز در حوزه موسیقی کلاسیک و فولکلور ارمنی موسیقیدان‌ها و آهنگسازان خیلی معروفی در ایران داشته‌ایم؛ افرادی مانند روبیک گریگوریان که تمامی آواز‌های محلی ایران را جمع‌آوری و برای گروه کُر تنظیم کرد. خودم بار‌ها و بار‌ها این آثار را در صحنه‌های داخلی و بین‌المللی اجرا کرده‌ام. همچنین آلفرد ماردویان سال‌ها قبل و بعد از انقلاب رهبر گروه کُر تالار وحدت بود. لودویگ بازیل نیز ویولنیست بسیار معروفی است یا استاد چکناواریان که برای همه شناخته‌شده است، از جمله موسیقیدان‌های ارمنی‌تبار ایرانی بوده‌اند که جایگاه خاص خود را در موسیقی ایرانی داشته و خواهند داشت.

این رهبر ارکستر ادامه می‌دهد: از طرفی آهنگسازان و جامعه هنری ایرانی به خوبی با آثار این آهنگسازان در سال‌های اخیر آشنا شده‌اند، چراکه کنسرت‌های بیشتری با محوریت آثار افرادی مانند کومیتاس وارداپت (نظریه‌پرداز موسیقی، آهنگ‌ساز و رهبر ارکستر ارمنی) که می‌توان گفت فردوسی ادبیات موسیقایی ارمنی است، اجرا شد و قطعات کرال او در بین جوان‌هایی که این سبک از موسیقی را دنبال می‌کنند بسیار شناخته‌شده است. در کل به نظر من جایگاه موسیقیدان‌های ارمنی در ۱۰۰ سال اخیر در ایران خیلی شکوفا و مهم بوده است.

او با بیان این‌که ارامنه ایران از قوم‌های خیلی قدیمی ایران‌زمین هستند، درباره چگونگی تصمیم برای برگزاری این کنسرت می‌گوید: به پیشنهاد معاونت محترم تولید و آموزش هنر بنیاد فرهنگی هنری رودکی، تصمیم گرفته شد شبی به موسیقی ارمنی اختصاص داده شود. چون تحصیلات من در ایروان (پایتخت ارمنستان) بوده و شاگرد استاد چکناواریان هستم، این کار را به من پیشنهاد کردند و من نیز بسیار خرسند آن را قبول کردم.

اوحانیان در پاسخ به این‌که آیا اشتراکی بین موسیقی ارمنی و ایرانی قائل است، اظهار می‌کند: بله، بسیار زیاد. ارامنه ایران و حتی ارمنستان دارای پیوند‌های ناگسستنی فرهنگی با ایران هستند؛ به گونه‌ای که مثلا در زبان ارمنی حدود ۴۰ درصد از کلمات فارسی هستند. در موسیقی سنتی ایران و فولکلور ارمنی مشترکات خیلی زیادی وجود دارد؛ مثلا آن دسته از موسیقیدان‌های ایرانی که با ملودی‌های خاص شرقی آشنا هستند، به خوبی کار‌های آهنگساز بزرگی مانند کومیتاس را درک و اجرا می‌کنند. خودم بار‌ها شاهد اجرا‌های گروه‌های آوازی و ارکسترال ایرانی در داخل و خارج از ایران بوده‌ام که به خوبی آثار کومیتاس را اجرا کرده‌اند. دلیل این امر نیز می‌تواند به اشتراکاتی از نظر احساسی، روند ملودی‌های ارمنی و... بازگردد که بسیار برای گوش مخاطب ایرانی خوشایند است.

به او می‌گوییم که با توجه به اشتراکات موسیقی ایرانی و ارمنی آیا امکان تلفیق آن‌ها وجود دارد، که او این‌چنین پاسخ می‌دهد: بله، ولی در پی یک‌سری برنامه خیلی خاص؛ چون متأسفانه در سال‌های اخیر مد شده که می‌خواهند بدون هیچ قوانینی موسیقی‌ها یا فرهنگ‌های مختلف را تلفیق کنند که نتیجه آن موسیقی یک‌بار مصرف می‌شود. تلفیق این موسیقی‌ها مانند دو ملت که غذای متفاوت دارند امکان‌پذیر است، ولی ترکیب همان غذا را نیز آشپز‌های متخصص باید انجام دهند و براساس اصول خاصی این کار را انجام دهند. برای موسیقی نیز متخصصان باید اتاق‌های فکری را تشکیل دهند و بتوانند کار‌های جدیدی را استخراج کنند و ارائه دهند.

اوحانیان همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا تا به حال چنین تلفیقی صورت گرفته است، می‌گوید: این اولین‌بار است که در این کنسرت موسیقی ایرانی و ارمنی را تلفیق می‌کنیم. این کنسرت نزدیک به سال نو ارامنه است و خیلی از این رویداد استقبال کردند.

از او می‌خواهیم که توضیحات بیشتری درباره رپرتوار کنسرت پیش رو ارائه دهد، که بیان می‌کند: در این کنسرت اقشار مختلف مردم حضور دارند. وقتی می‌گوییم شب موسیقی یک قوم خاص مانند کرد، لر و ... باید از ژانر‌های مختلف موسیقی آن ملت اجرا شود؛ به همین دلیل قطعات بسیار معروفی از کومیتاس وارداپت مانند شال قرمز، آسمان ابری و ملودی‌های روستایی او اجرا می‌شود. در ادامه از اثر باله گایانه ساخته آرام خاچاتوریان که از آهنگسازان بسیار مطرح جهان است قطعاتی اجرا می‌کنیم. قطعه‌هایی از سوییت آرارات و آثار عاشقانه استاد چکناواریان را هم اجرا خواهیم کرد. از موسیقی فولکلور ارمنی آثاری از خاچاطور آوتیسیان اجرا خواهد شد که برای آن دو سولیست فولکلور و یک خواننده اپرا برای اجرای آثار استاد چکناواریان از ایروان دعوت شده‌اند.

اوحانیان همچنین درباره برگزاری این کنسرت با همراهی ارکستر ملی می‌گوید: ارکستر ملی دارای ساز‌های سنتی مانند تار، قانون و ... است. تنظیمات قطعات ارمنی هم چنین ساز‌هایی را دارند.

در پایان از این موسیقیدان نظرش را درباره رهبر نداشتن ارکستر ملی می‌پرسیم، که می‌گوید: این امر در همه جای دنیا هست. مگر مربیان فوتبال همیشه ثابت هستند؟ بلکه همیشه در حال پیدا کردن شخصی بهتر هستند. خوب است که یک ارکستر با تجریبات رهبر‌های مختلف و با فرهنگ‌ها یا آثار مختلف کار کند، چون تاثیر بسیار زیادی در حرفه‌ای شدنش خواهد داشت.

---

بیشتر بخوانید: دلیل ۱۷ سال ممنوع‌الکاری‌ام را نمی‌دانم

منبع: ایسنا / کد خبر: ۹۸۰۹۱۹۱۴۱۷۳