چراغ نیمه روشن تخت جمشید در صنعت گردشگری

به گفته بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی و کارشناسان، بازدید شبانه از آثار تاریخی جاذبه خاص خود را دارد و تاریکی شب موقعیتی آرمانی برای جولان روایتگری و سناریونویسی فراهم می کند که در روز امکان آن وجود ندارد، در حالی که اکنون این امکان برای گردشگری شبانه در اغلب آثار تاریخی و بویژه آثار باستانی ثبت جهانی شده ایران و فارس وجود ندارد.
در عصری که همگان به صنعت گردشگری به عنوان نجات دهنده اقتصاد کشور و استان فارس می نگرند هنوز هیچ فکری برای گردشگری شبانه بخش اعظم میراث جهانی پارس، از جمله مجموعه تخت جمشید نشده و این ظرفیت عظیم کماکان بدون استفاده مانده، در صورتی که با اتخاذ اندک تدابیر امنیتی و ایجاد تجهیزات نورپردازی مدرن می توان شکوه تخت جمشید را در شب به این بنای با ارزش بازگرداند و این میراث جهانی را از حالت شب مردگی خارج کرد.
در زمان حاضر تخت جمشید همه روزه با فرا رسیدن شب از دیدگان محو و در تاریکی غوطه ور می شود و چیزی برای عرضه به گردشگران داخلی و خارجی وجود ندارد.
تجهیزات نورپردازی فرسوده این مجموعه نیز حدود نیم قرن از عمرشان می گذرد و خود به عتیقه بدل شده اند و نمی توانند در دوره ای که تکنولوژی از شیوه های نوین در نورپردازی استفاده می کند عامل ترغیب کننده برای بازدید از این بنا در تاریکی شب باشند.
مسئولان و متولیان تخت جمشید با گرگ و میش شدن هوا، در تخت جمشید را حدود ساعت پنج و نیم تا شش عصر به روی بازدید کنندگان می بندند و این فراغت زودهنگام را به رونق تخت جمشید ترجیح می دهند.

* گردشگری شبانه زیرساخت می خواهد
رئیس انجمن راهنمایان و تورگردانان گردشگری استان فارس در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه گردشگری شبانه نوعی خاص از گردشگری فرهنگی محسوب می شود،گفت: گردشگرانی که در روز از یک اثر تاریخی بازدید می کنند،ممکن است در شب نیز دوباره راغب باشند که همان اثر را به دلایلی خاص نظیر نوع نورپردازی و روایتگری ویژه بازدید کنند.
'امیر سبوکی' افزود: گردشگری شبانه نیازمند ایجاد زیرساخت مناسب است و در مجموعه تخت جمشید نیز در مرحله اول باید نور پردازی لیزری و مناسب ایجاد شود تا بتوان گردشگری شبانه را در این محل رونق داد.
وی ادامه داد: ایجاد تجهیزات نورپردازی در ارگ کریم خانی شیراز در سالهای اخیر پای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را در شب به این مجموعه باز کرده که از فضای زیبایی که در این محل ایجاد شده، لذت می برند و اگر مقایسه آن با زمان گذشته که نورپردازی ضعیفی در این محل وجود داشت انجام شود وجه تمایز آن به لحاظ تعداد بازدیدکننده شبانه مشخص خواهد شد.

*میراث از پدران،جاذبه از ما
سبوکی ادامه داد که در کنار آثار و منابع گردشگری کشور که از گذشتگان به ما ارث رسیده باید جاذبه ایجاد کنیم و در پی آن درآمدزایی از این صنعت را افزایش دهیم.
رئیس انجمن راهنمایان و تورگردانان گردشگری استان فارس اضافه کرد: ایجاد تجهیزات مورد نیاز نورپردازی در کنار جاذبه های گردشگری در تخت جمشید، می تواند درآمد خوبی ایجاد کند و در نتیجه بهبود وضعیت اقتصادی را سبب شود.

* تعطیلی تخت جمشید در 6 عصر، مایه تاسف است
استاد دانشگاه شیراز نیز در این باره گفت: فارس از ظرفیت های خوبی برای توسعه برخوردار است که شکوفایی این قابلیت ها نیازمند تغییر نگاه و نگرش ها است.
'علی اکبر صفوی' افزود: به عنوان نمونه در حوزه گردشگری، تعطیلی میراث جهانی تخت جمشید در ساعت 18 مایه تاسف است.
وی بیان کرد: از ثروتی همچون تخت جمشید که در جهان بی‌نظیر است به درستی بهره‌ برداری نشده و در نهایت تاسف درهای این مجموعه عصر بسته می‌شود.
صفوی ادامه داد: مجموعه جهانی تخت جمشید می تواند در شب جذابیتی صدچندان داشته باشد که این مساله عاملی برای افزایش بهره‌ وری آن است که در زمان حاضر از آن استفاده نمی شود.

* برنامه ای نداریم
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: در زمان کنونی برنامه ای برای افزایش ساعت بازدید از تخت جمشید جز ایام عید نوروز نداریم.
'حمید فدایی' اظهار داشت: در ایام نوروز 97 تلاش کردیم که مردم با درهای بسته در مجموعه جهانی تخت جمشید و پاسارگاد برخورد نکنند و در نوروز سال آینده نیز به احتمال زیاد ساعت پایان بازدید از 18 به 20 و 30 دقیقه افزایش پیدا خواهد کرد.
فدایی ادامه داد: ساعت بازدید از مجموعه تخت جمشید هر روز از هشت صبح شروع می شود و تا ساعت 18 ادامه دارد.

* نور و صدایی فرسوده مختص نوروز
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در پاسخ به دلیل نبود بازدید شبانه از مجموعه تخت جمشید گفت: نبود زیرساخت مورد نیاز، بازدید شبانه از تخت جمشید را ناممکن کرده و تنها در ایام نوروز برنامه نور و صدا در این محل برگزار می شود.
فدایی پیش تر به ایرنا گفته بود حدود 14 سال پیش تفاهم نامه ای برای نورپردازی تخت جمشید بین رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی کشور و یک شرکت معتبر اتریشی منعقد شده که تاکنون متوقف مانده است.
فدایی درباره سرانجام قرارداد با شرکت اتریشی برای ایجاد زیرساخت لازم نورپردازی تخت جمشید گفت: هنوز این همکاری و قرارداد قطعی نشده و در ماه های اخیر نیز پیگیری های زیادی با همکاری شرکت توسعه گردشگری ایران در این باره انجام شده که هنوز به سرانجام نرسیده و امیدواریم این قرارداد در سال آینده به سرانجام برسد و نهایی شود.

* منتظر قرارداد 14 سال معطل مانده نورپردازی نمانید
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به بازدید آذرماه جاری معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور از این محوطه جهانی اشاره کرد و اظهار داشت: معاون رئیس جمهوری در این بازدید تاکید کرد که منتظر سرانجام گرفتن قرارداد نورپردازی با طرف اتریشی نمانید و ساماندهی لازم با امکانات داخلی برای برنامه نور و صدای تخت جمشید تا ایام نوروز 98 انجام شود.
فدایی ادامه داد: اکنون تحقق ابلاغ معاون رئیس جمهوری در دستور است و تا ایام عید نوروز 98 از محل اعتبارات داخلی جایگاه ویژه نورو صدا بهسازی خواهد شد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید عنوان کرد: سکوهای ویژه تماشای برنامه نور و صدای تخت جمشید متعلق به قبل از انقلاب است که اکنون فرسوده شده و در شان این جایگاه نیست و نارضایتی های بسیاری از جانب بازدید کننده ها در این باره وجود دارد.

* طرح اداره هیات امنایی تخت جمشید، شاید وقتی دیگر
تخت جمشید از معدود سایت های باستانی سودآور کشور است اما تاکنون درآمد حاصل از آن صرف ساماندهی این اثر تاریخی نشده و در دو سال گذشته نیز بارها مسئولان کشوری و استانی میراث فرهنگی وعده اداره هیات امنایی مجموعه تخت جمشید را داده اند که آنهم تاکنون عملی نشده است.
این اقدام براساس مصوبه برنامه ششم توسعه کشور مبنی بر هیات امنایی شدن اداره مجموعه های جهانی و شاخص ملی باید صورت بگیرد.
با اداره هیات امنایی مجموعه جهانی تخت جمشید درآمدهای حاصل از بازدید گردشگران از این اثر تاریخی در همین مجموعه هزینه می شود و بطور قطع با اجرای این مصوبه متعلق به برنامه ششم توسعه، روند ساماندهی این میراث ارزشمند شدت خواهد گرفت.
مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید درباره طرح اداره هیات امنایی تخت جمشید گفت: این طرح در دست پیگیری است و اقدامات لازم در این زمینه در حال انجام است.
وی عنوان کرد: رویکرد سازمان میراث فرهنگی کشور بر این است که آثار جهانی ایران و خصوصا تخت جمشید و پاسارگاد با هیات امنا اداره شوند تا درآمدهای این مجموعه ها صرف ساماندهی این میراث تاریخی شود.
بنای تخت جمشید به یادگار مانده از دوران هخامنشیان در 55 کیلومتری شمال شیراز در محدوده شهرستان مرودشت واقع شده که در سال 1979 میلادی با شماره 114 در فهرست میراث جهانی یونسکو و در 20 شهریور ماه 1310 در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.
گزارش از محمدامین افشارپور/ایرنا