پیشنهاد یلدایی کتاب
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، شاید هیچ چیز مثل تاریخ، بشر را برای یافتن بهترین سبک زندگی یاری نکرده باشد. تجربه‌هایی که دیگران به سختی آنها را آزموده و به ما منتقل کرده‌اند، سهل‌الوصول‌ترین راه برای زندگی بهتر است. تاریخ همچنین پندها و سفارش‌هایی برای ما دارد که چکیده تضادهای اندیشمندان و تضارب آرای حکیمان است.
«قصه‌های شیرین ایرانی»، هرچند همگی حکایت‌های واقعی و رخ‌داده نیستند، اما داستان‌های واقع‌گرایانه و حکمت‌آموزی هستند که بیش از هر چیز بر مکارم اخلاق تکیه دارند و خوانندگانشان را برای همزیستی سالم‌تر و مطلوب‌تر با مردم ترغیب می‌کنند.
«قصه‌های شیرین ایرانی» به ما یاد می‌دهند که راه رفته را باز نپیماییم و مسیر صحیح را از جاده ناکجاآباد بیابیم.
کوتاه کردن، ساده‌سازی و بازآفرینی متون کهن، افسانه‌های تاریخی و حکایت‌های پندآموز، یکی از تلاش‌های اهالی قلم در سال‌های اخیر بوده است. چه اینکه سرعت زندگی ماشینی، تغییر واژگان متداول در میان مردم به دلیل کمی مطالعه و همچنین ضرورت انتقال مفاهیم اخلاقی و اجتماعی به نسل‌های جدید، موجب شده تا قصه‌های تمدن‌ساز و کهن ایرانی و شرقی، راه برای این کار باز شود.
ناشران فراوانی در سال‌های اخیر دست به انتشار بازآفریده‌هایی از متون تاریخی زده‌اند که به تناسب توجه آنها به شخصیت فکری مخاطب و اعتنا به اهمیت قصه‌های کهن، در میان مردم جا باز کرده‌اند. بسیار بوده‌اند آثاری که نه تنها جایی در بین مخاطبان نیافته‌اند، بلکه موجب بی‌اعتباری صنعت نشر شده‌اند. چرا که برخی نویسندگان و بعضی ناشران در بازآفرینی متون کهن، جز کتابسازی، بالا بردن تعداد آثار منتشر شده و همچنین کسب سود سرشار از تیراژهای بالا اندیشه‌ای در سر نداشته‌اند.
مجموعه کتاب‌های «قصه‌های شیرین ایرانی» اما در پی تصمیم ناشر برای انتشار بازآفریده‌هایی قابل اعتنا از متون کهن راهی بازار نشر شده و در آنها، بهترین نویسندگان و شاعران برای این کار گرد هم آمده‌اند.
بوستان سعدی، جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات، قابوسنامه، کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه، گلستان سعدی، مثنوی معنوی، هفت اورنگ و هزار و یک‌شب، مجموعه‌ای از «قصه‌های شیرین ایرانی» را تشکیل می‌دهند که به نظر می‌رسد برای افزایش مجلدات این مجموعه فاخر هنوز جا به اندازه کافی هست.
فرهاد حسن‌زاده، حسین فتاحی، مجید ملامحمدی، زهرا حیدری، سپیده خلیلی، محمد شمس، جعفر ابراهیمی (شاهد)، مژگان شیخی و مهری ماهوتی نویسندگان مجموعه‌ای هستند که سوره مهر آنها را منتشر کرده است.
گلستانی دلچسب برای فرزندان خانواده
«گلستان سعدی» نوشته شاعر و نویسنده پرآوازه ایرانی سعدی شیرازی است. به باور بسیاری، گلستان تأثیرگذارترین کتابِ نثر در ادبیات فارسی است که در یک دیباچه و هشت باب به نثر مُسَّجَع (آهنگین) نوشته شده‌است. بیش‌تر نوشته‌های آن کوتاه و به شیوه داستان‌ها و پندهای اخلاقی است. فرهاد حسن‌زاده، نویسنده حوزه کودک و نوجوان آن را برای کودکان سنین پایان دبستان بازآفرینی کرده است. وی در این کتاب ۱۸ حکایت از گلستان سعدی را انتخاب و بازآفرینی کرده است.
«گلستان سعدی» حسن‌زاده، دارای داستان‌های مینی‌مال و کوتاهی است که این کوتاهی از ویژگی‌های زبان سعدی است که البته این نوع از نگارش را کودکان متوجه نمی‌شوند که حسن‌زاده تلاش کرده است که این داستان‌ها و حکایات را به گونه‌ای بیاورد که با فهم و درک کودکان هم‌خوانی داشته باشد. داستان‌هایی کوتاه که به صورت خلاصه هر یک دارای خط داستانی جالب و فهمیدنی است.
«پول به جانش افتاده»، «مبارکتان باشد»، «همسایه فضول»، «اندوه من و دشمن من»، «سنگ قبر ما را به بهشت نمی‌برد»، «بازی نه این است»، «اگر باران نبارد»، «حلوا و رنگین‌کمان»، «بزرگ‌ترین درس زندگی»، «چه کسی خر است؟»، «آهسته و پیوسته»، «همیشه سبز بودن»، «کبوتر با کبوتر باز با باز»، «به خاطر خدا نخوان»، «همیشه سبز بودن»، « سنگ و سگ»، «سه پادشاه قبل از پادشاهی»، «۳۶۵+۱ فن کشتی» و «رستم در دریا» داستان‌های این کتاب هستند که سعی شده‌اند تا در آن تمام دیباچه و هشت باب نسخه اصیل آن به قلم سعدی بزرگ گنجانده شود.
سوپرقهرمان‌ها این‌گونه زندگی می‌کردند
«قابوسنامه» کتابی پندآموز در آیین زندگی، نوشته امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وُشمگیر بن زیار که نگارش آن به سال ۴۷۵ قمری برمی‌گردد. این کتاب مکرر به طبع رسیده است. از جمله در ایران هفت بار منتشر شده که چاپ پنجم توسط سعید نفیسی به سال ۱۳۱۲ طبع و چاپ ششم به اهتمام عبدالمجید بدوی در تهران به سال ۱۳۳۵ انتشار یافته و همچنین در انگلستان، جزو انتشارات اوقاف گیب به اهتمام «روبن لوی» به سال ۱۹۵۱ منتشر شده و نیز چند بار در هند انتشار یافته است. اما بهترین تصحیح «قابوسنامه» به کوشش غلامحسین یوسفی در سال ۱۳۴۵ منتشر شده است.
نام «قابوسنامه» از نام مؤلف که در تواریخ به نام قابوس دوم معروف است، گرفته شده است. وی این کتاب را به نام فرزندش گیلان‌شاه در ۴۴ فصل نوشته، به این قصد که اگر وی پس از او حکومت را حفظ کند یا به رتق و فتق کارهای دیگر بپردازد، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد و همچنین به منظور تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت‌داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول را مورد بحث قرار داده‌است. سبک نگارش کتاب نثر مُرسَل یا همان نثر ساده و بی‌پیرایه معمول ِقرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری به سبک بلعمی و بیهقی، است.
بازنویسی قابوسنامه به قلم مجید ملامحمدی برای مخاطب کودک و نوجوان به نگارش در آمده است. ساده‌نویسی برای فهم راحت این گروه سنی از ویژگی‌های بارز کتاب است. نویسنده تلاش کرده است تا با زبانی قابل فهم این اثر شایسته را به دنیای نوجوانان امروز بیاورد تا در دنیای سوپرقهرمان‌ها، نوجوان وطنی با مفاهیم شایسته‌ای چون جوانمردی، گذشت، خردورزی، هم‌اندیشی و احترام به بزرگ‌تر آشنا شود.
در این اثر، واژگان ناآشنا برای مخاطبان غریبه نمی‌ماند. در حکایت‌های انتخابی «قابوسنامه» که با درایت نویسنده گلچین شده‌اند، واژه‌هایی مانند محکمه، حاجب، کنیز، محتشم و خوابگزار، کاربرد فراوان داشته‌اند. حکایت‌ها برای سالیان دور و دراز است و بی‌تردید این واژه‌ها با داستان عجین‌اند. نویسنده نیز این واژه‌ها را بی‌تغییر باقی گذاشته و از آنها را در داستان‌های «قابوس نامه» استفاده می‌کند. اما تمام واژه‌های ناآشنا در پانویس کتاب توضیح داده می‌شوند تا مخاطب و همچنین نویسنده با یک تیر دو هدف را نشانه بروند.
قصه‌گویی سعدی برای بچه‌های ایرانی
«بوستان سعدی»، مجموعه کتابی از «قصه‌های شیرین ایرانی» است که سپیده خلیلی از میان حکایت‌های شیخ اجل، ۵۰ قصه کوتاه بین ۲ تا ۵ صفحه‌ای را برای بازپردازی برگزیده است.
نویسنده در این کتاب سعی کرده برای مخاطبان کودک و نوجوان و افراد کم‌سواد از زبان همه‌فهم استفاده کند. ایجاز، مشخص‌ترین شگرد‌ی است که نویسنده برای بازآفرینی کتاب استفاده کرده، تا مخاطبانی که هنوز به سن بالا و درک کامل از «بوستان سعدی» نرسیده‌اند، بهره ببرند و بی‌نصیب نباشند. شاید خواندن این اثر مقدمه‌ای است تا در آینده که کودکان و نوجوانان پای در بزرگسالی نهادند، با خاطره خوبی که از خواندن حکایت شیرین این کتاب دارند، خوانش اثر کلاسیک را در آینده از دست ندهند و از شیرین‌زبانی و حکمت سعدی بهره ببرند.
اگر سعدی در ۱۰ باب به ترتیب، عدل، احسان، عشق، تواضع، رضا، ذکر، تعلیم و تربیت، شکر، توبه و مناجات، بوستان را به رشته تحریر درآروده است، نویسنده در این کتاب سعی کرده است تا برداشت آزاد از کتاب داشته باشد و به تقسیم‌بندی سعدی در بوستان وفادار نباشد.
کتاب با داستان ایاز، غلام محمود غزنوی آغاز و با علم حضرت علی (ع) و دردسر زیبایی، درمان درد، شبلی و مورچه و... ادامه و با وزیر دوراندیش خاتمه می‌یابد. این داستان در نهایت کوتاهی و اختصار بیان شده است. به طور کلی، ایمان و امید به لطف خدا، وفاداری، تواضع و فروتنی، نوع‌دوستی و کمک به دیگران، ارزش راست‌گویی، حکمت الهی، اهمیت جوانمردی، قدر و منزلت تجربه، دوری از مال حرام و ... درونمایه بیش‌تر قصه‌های کوتاه و حکمت‌آموز بوستان هستند که نویسنده در این اثر گردآورده است.
سپیده خلیلی که سال‌ها در عرصه کودک و نوجوان دست به قلم برده است، مخاطبان را می‌شناسد و از نصحیت مستقیم اجتناب می‌کند که عموماً کودکان در برابر نصحیت مقاومت نشان می‌دهند. سعی می‌کند با فضاسازی داستانی قصه‌ها را برای مخاطب نوجوان و جوان، باورپذیر، جذاب و آموزنده کند.
نویسنده با نگاهی زبان‌شناسانه با اثر برخورد کرد و توانسته حکایت‌هایی که در زمان سعدی معنی و مفهوم خاص داشت و امروز این معنی را ندارد را امروزی تر کند.
«قصه‌های شیرین ایرانی» مجموعه‌ای با ۹ عنوان است که با ۳ عنوان از آنها آشنا شدید. این مجموعه را انتشارات سوره مهر منتشر کرده است.