مهدی روانشاد نیا روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا درباره نبود ارتباط میان فارغ التحصیلان دانشگاه با صنعت و حوزه کار پس از خروج از دانشگاه افزود: سهم تحقیق و توسعه در تولید ناخالص داخلی ایران بسیار ناچیز است و ما به نوعی جز کشورهای آخر دنیا در سهم تحقیق و توسعه در تولید ناخالص داخلی هستیم.
وی با بیان اینکه براساس آمار نهادهای ناظر بین المللی 12 صدم درصد تولید ناخالص داخلی ما صرف پژوهش می شود، اظهار کرد: این عدد درباره کشوری مانند کره جنوبی حدود 4.3 درصد است یعنی این مقدار از کل تولید ناخالص داخلی را صرف تحقیق و توسعه می کند و ایران حتی در مقایسه با کشورهای نزدیک در منطقه خاورمیانه وضعیت خوبی ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد ادامه داد: در مقایسه با عربستان که سالی 1.8 میلیارد دلار در حوزه تحقیق و توسعه هزینه می کند، ایران حدود 700 میلیون دلار در این زمینه سرمایه گذاری دارد، یعنی کشور ما برای پژوهش هزینه زیادی ندارد.
این استاد دانشگاه با بیان این که در حال حاضر با تعداد نامتناسب دانشجو، بخصوص در مقطع تحصیلات تکمیلی مواجه هستیم، خاطر نشان کرد که این افراد با نسبت تخصیص بودجه در این بخش همخوانی ندارند، بنابراین باید بپرسیم که فلسفه تحصیل این افراد آیا صرف گرفتن مدرک، بدست آوردن مهارت یا کسب دانش می شود؟
وی با تاکید بر این که مدل های ارتباطی مراکز علمی با صنعت بسیار محدود است، خاطر نشان کرد: ما مدل های محدودی در ارتباط با صنعت داریم اما چندین مدل متعارف در جهان در این زمینه وجود دارد که یکی از آنها تعریف پروژه های بزرگ پژوهشی از طرف صنایع عظیم یا دولت است که آنرا به دانشگاه ها و مراکز پژوهشی می سپارند.
روانشادنیا گفت: یکی دیگر از این مدل ها به شرکت های استارت آپی مربوط است که می توانند مدل های پژوهشی به دانشجویان سفارش دهند.
به گفته وی نوع دیگر از این مدل ها نیز از سوی مراکز صنعتی ارایه می شود به شکلی که آزمایشگاه ها و مراکز تحقیق و توسعه ایجاد کرده، آنرا در اختیار بخش پژوهش قرار می دهند و یا می توان با روش مشارکتی میان دولت و بخش های آکادمیک برای انجام پژوهش در قالب مراکز رشد و پارک های علم و فناوری این کار را انجام داد.
وی با بیان اینکه ظرفیت های قانونی مناسبی برای حمایت از تحقیق و توسعه در ایران وجود ندارد، افزود: برای مثال در سال 2000 کره جنوبی قانونی تحت عنوان قانون تسهیل انتقال تکنولوژی تصویب کرد که مشوق مالی برای صنایعی در نظر گرفته شود که بتوانند به تحقیق و توسعه نیز کمک کنند، پس تسهیلات قانونی می تواند یکی دیگر از عوامل ارتباط بین و صنعت و دانشگاه باشد.
رییس دانشکده عمران واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی یکی دیگر از عوامل تسهیل کننده رابطه میان دانشگاه و صنعت را ایجاد صنایع مبتنی بر دانایی دانست و خاطر نشان کرد: متاسفانه تولید ما مبتنی بر دانایی و نوآوری نیست و سهم تولید مبتنی بر دانایی در اقتصاد ایران بسیار کم است و اتکای صنعت به مطالعاتی که در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی صورت می گیرد نیز ناچیز است و مبنای اکوسیستم کارآفرینی در ایران نوآوری در دانشگاه نیست.
وی با اشاه به اینکه در دانشگاه ها می توانیم شرایط جدیدی به وجود آوریم، افزود: در حال حاضر آیین نامه ارتقای اساتید دانشگاه ها مبتنی بر تولیدات مقاله ای است که این بخش، وزن بسیار ناچیزی در ارتباط با صنعت دارد اما موضوع فرصت مطالعاتی اساتید در صنعت که اخیرا مطرح شده می تواند ارتباط دو سویه ای را ایجاد کند که بخش صنعت تجارب خود را در دانشگاه بیان کرده و یا اساتید نیز دانش روز خود را به صنعت انتقال دهند.
روانشادنیا تصریح کرد: متاسفانه همکاری های بلند مدت میان صنعت و دانشگاه کمتر تعریف شده و از طرف دیگر نیز دانشگاه ها در حوزه تجهیزات دانشگاهی ضعف جدی دارند و در رشته های مهندسی و فنی که اولین شرط راه اندازی آن وجود آزمایشگاه برای انجام کارهای تحقیقاتی است نیز بدون رعایت حداقل های آزمایشگاهی اقدام به جذب دانشجو می کنند که درنهایت فارغ التحصیلانی به جامعه وارد می شوند که کمترین ارتباط را با صنعت ندارند.
وی همچنین درباره پذیرش بسیار زیاد دانشجو بدون آنکه فکری برای فضای آموزشی و علمی آنها شده باشد، گفت: چند عامل در اکوسیستم ارتباط دانشگاه و صنعت می تواند نقش داشته باشد که شامل حاکمیت، دانشگاه ها، رسانه ها، نهادهای تامین مالی یا مراکز تامین مالی، مراکز مردم نهاد، آزمایشگاه ها و رویدادهای مربوط به کارآفرینی است و کشور ما در این هفت بخش، مشکلات جدی دارد.
این استاد دانشگاه یادآورشد: در کشورهای پیشرفته اساتید برای انجام پروژه های علمی اقدام به پذیرش دانشجو می کنند و در این میان بودجه به دانشجو و استاد در زمان انجام این پروژه اختصاص می باید تا هر دو نفر از نظر معیشت مشکلی نداشته باشند اما در ایران این حلقه گسسته است و به عبارتی تحقیقات علمی در دانشگاه های کشور هدفمند نیست و متاسفانه امروز با این مشکل در مراکز علمی و پژوهشی دست به گریبان هستیم و انرژی بزرگی در کشورمان در قالب چند میلیون دانشجویی که در حال تحصیل هستند، در حال هدر رفت است.
وی ادامه داد: امروز دو هزار 640 دانشگاه داریم که بیشتر از دانشگاه های پرجمعیت ترین کشورجهان یعنی چین است و رتبه اول در جهان را در این بخش دارا هستیم، درحالیکه این دانشگاه ها هدفمند نیستند و باید برای رفع این مشکل به سمت آمایش تحقیقات و پژوهش در کشور حرکت کرد.