دندان و ۱۱ دلیل برای توجه بیشتر!

 «همه ما می‌دانیم که مسواک زدن یکی از اقدامات کلیدی برای محافظت در برابر پوسیدگی دندان‌ها، بوی بدن دهان و از دست دادن دندان است اما آیا می دانستید که رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند از شما در برابر ابتلا به برخی بیماری‌های دیگر نیز محافظت کند؟

برای محافظت از سلامت دهان و دندان ها حداقل دو بار مسواک زدن در روز و استفاده منظم از نخ دندان توصیه شده است اما افراد بسیاری همچنان توجهی به بهداشت دهان و دندان های خود ندارند. این شرایط می تواند خطر ابتلا به پریودنتیت یا بیماری لثه را افزایش دهد. اما آثار مشکلات دهان و دندان تنها به لثه ها و دندان ها محدود نمی شوند. بافت های ملتهب، تحریک شده و متورم لثه، سد دفاعی محکمی در برابر باکتری ها و سموم نیستند. از این رو، مشکلاتی که در حفره دهان آغاز می شوند ممکن است با بیماری هایی در بخش های دیگر بدن مرتبط باشند.

شما می توانید جریان خون را همانند یک جاده شلوغ که به اندام های دیگر منتهی می شود در نظر بگیرید. پس جای شگفتی نیست که به مرور زمان، شواهد بیشتری بر ارتباط بین سلامت دهان و دیگر قسمت های بدن تاکید دارند.

اگرچه این پیوندها هنوز به طور دقیق تشریح نشده اند، اما دلیل دیگری برای حفظ سلامت دهان و دندان محسوب می شوند. از جمله توصیه هایی که برای حفظ سلامت دهان و دندان ارائه شده اند می توان به مسواک زدن دندان ها دو بار در روز، پاکسازی روزانه بین دندان، محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و مراجعه منظم به دندانپزشک اشاره کرد.

در ادامه با برخی مشکلات سلامت که ممکن است با وضعیت سلامت دهان و دندان مرتبط باشند، بیشتر آشنا می شویم.

ممکن است خطر حمله قلبی را کاهش دهید

مشکلات قلبی ممکن است با باکتری های موجود در دهان که وارد جریان خون می شوند، مرتبط باشند. ارتباط بین سلامت دهان و دندان و مسائل قلبی‌عروقی به طور کلی با باکتری ها در ارتباط هستند زیرا باکتری های بیماری‌زای موجود در دهان می توانند از طریق جریان خون به دیگر بخش های بدن، از جمله قلب راه یابند. این باکتری ها می توانند موجب بروز عفونت در قلب و دیگر شرایط عروقی شوند و خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهند.

یک واکنش التهابی پاسخ بدن به فعالیت باکتری های بیماری‌زا است. اما التهاب مزمن می تواند عوارضی جدی را به همراه داشته باشد و نقطه اتصال سلامت دهان و دندان و سلامت کلی در نظر گرفته شود. نتایج یک پژوهش نشان داد که خطر تجربه یک حمله قلبی برای افرادی که بیماری پریودنتال خود را درمان نمی کنند، دو تا چهار برابر بیشتر است. گاهی اوقات، درمان بیماری پریودنتال و تقویت سلامت دهان و دندان تمام آن چیزی است که برای کاهش خطر بیماری قلبی نیاز دارید.

ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهید

مکانیزم های مشابه که به نظر می رسد خطر بیماری قلبی را کاهش می دهند، ممکن است خطر سکته مغزی را نیز کاهش دهند. باکتری های مرتبط با بیماری لثه و آنهایی که در پلاک های دندان یافت می شوند در رگ های خونی مرتبط با سکته های مغزی و حملات قلبی کشف شده اند. مطالعه ای در سال ۲۰۱۹ که در نشریه Journal of Clinical Periodontology منتشر شد، نشان داد که بیماران مبتلا به پریودنتیت نسبت به افرادی که به این بیماری مبتلا نبودند، با خطر بیشتر سکته مغزی ایسکمیک و نرخ بقای پایین‌تر پس از سکته مغزی مواجه بودند. افزون بر این، درمان بیماری پریودنتال خطر سکته مغزی را کاهش داده بود.

آثار قند خون بالا را کاهش خواهید داد

به نظر می رسد دیابت نوع ۲ رابطه ای دو طرفه با مشکلات دهان و دندان دارد. مشکلات دهان و دندان ممکن است به دیابت نوع ۲ منجر شوند و دیابت نوع ۲ ممکن است به مشکلات دهان و دندان منجر شود. بنابر گزارش موسسه ملی سلامت آمریکا، قند خون (گلوکز) بالا ناشی از دیابت کنترل نشده در بزاق دهان وجود دارد و این گلوکز می تواند رشد باکتری های مسبب بیماری لثه را افزایش دهد. همچنین، افراد مبتلا به دیابت ممکن است خشکی دهان را تجربه کنند که آنها را در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی دندان قرار می دهد. افزون بر این، قند خون بالا رشد یک عفونت قارچی به نام «برفک» را افزایش می دهد. بیماری لثه و سطوح بالای باکتری ها در دهان شرایطی بد است زیرا دیابت نه تنها بر روند بهبودی تاثیرگذار است، بلکه توانایی فرد برای مبارزه با عفونت ها را نیز کاهش می دهد.

به طور همزمان، توانایی افراد مبتلا به دیابت برای کنترل قند خون خود در صورتی که بیماری پریودنتال زیر کنترل باشد، بسیار بهتر خواهد بود. در واقع، یک دهان سالم‌تر کنترل ضعیف بر قند خون در افراد مبتلا به دیابت را کاهش خواهد داد.

ممکن است شرایط سندرم متابولیک بهبود یابد

شرایطی که به نام «سندرم متابولیک» شناخته می شود، در واقع، گروهی از عوامل خطرآفرین هستند که خطر بیماری قلبی‌عروقی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ را افزایش می دهند. این عوامل خطرآفرین شامل قند خون بالا، چربی خون بالا (کلسترول یا تری گلیسیرید)، چاقی شکمی و فشار خون بالا می شوند. پس اگر بیماری پریودنتال با خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ مرتبط است، آیا با سندرم متابولیک نیز در ارتباط است؟ احتمالا پاسخ مثبت است. سندرم متابولیک و بیماری پریودنتال به‌واسطه یک مسیر پاتوفیزیولوژیکی مشترک که شامل التهاب می شود با هم پیوند خورده اند. برخی مطالعات نشان داده اند که بیماری پریودنتال باید به عنوان بخشی از سندرم متابولیک در نظر گرفته شود. اما مطالعات بیشتری برای تایید ارتباط بین سندرم متابولیک و بیماری پریودنتال نیاز است.

ممکن است احتمال ابتلا به بیماری های ریوی را کاهش دهید

در مورد بیماری های ریوی، از جمله سینه‌پهلو، ارتباط ممکن است آشکار باشد. امکان فرو بردن مستقیم باکتری ها از دهان به ریه ها وجود دارد. این می تواند به عفونت های ریوی، مانند سینه پهلو منجر شود. نتایج یک مطالعه که در نشریه Applied Nursing Research منتشر شد، نشان داد که تنها مسواک زدن دندان ها نرخ سینه پهلو را بین شرکت کنندگان به میزان ۹۲ درصد کاهش داده است.

افزون بر این، پژوهشی جدید نشان داد که بیماری های دهان و دندان، مانند بیماری پریودنتال، در صورت سفر کردن باکتری ها از پشت دهان و بالای گلو به دستگاه تنفسی می تواند موجب تشدید عفونت های تنفسی در افراد مبتلا به بیماری های تنفسی شود.

ممکن است پوکی استخوان را زودتر تشخیص دهید

مراجعه منظم به دندانپزشک نه تنها برای حصول اطمینان از سلامت دهان و دندان اهمیت دارد، بلکه ممکن است به تشخیص پوکی استخوان نیز کمک کند. تصویربرداری پرتو اکس ممکن است ابزاری مفید برای تشخیص پوکی استخوان باشد زیرا تحلیل رفتن استخوان ناشی از این بیماری بر دندان ها و استخوان های اطراف دهان نیز تاثیرگذار است. تشخیص زودهنگام پوکی استخوان ممکن است برای سلامت دهان و دندان مفید باشد زیرا نتایج یک پژوهش نشان داد که زنان مبتلا به پوکی استخوان نسبت به آنهایی که به این بیماری مبتلا نبودند، سه برابر احتمال بیشتری دارد از دست دادن دندان را تجربه کنند. همچنین، ممکن است پیوندی بین پوکی استخوان و بیماری پریودنتال وجود داشته باشد زیرا مشکلات استخوانی افراد را هرچه بیشتر نسبت به باکتری های دهان حساس‌تر و آسیب پذیرتر می کنند.

ممکن است خطر بیماری آلزایمر را کاهش دهید

پژوهشگران ارتباطی بین بیماری لثه و بیماری آلزایمر را یافته اند. برخی پژوهش ها حضور باکتری های دهان - باکتری که موجب جینجیویت می شود - در مغز بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر را نشان داده اند، اگرچه چگونگی آن همچنان به طور دقیق مشخص نیست و مطالعات بیشتری برای تایید پیوند بین این دو نیاز است. باکتری ها پروتئینی تولید می کنند که سلول های عصبی در مغز را از بین می برد و به از دست دادن حافظه و بیماری آلزایمر منجر می شود. با این وجود، باکتری ها به تنهایی دلیل بیماری آلزایمر نیستند، اما حضور آنها می تواند خطر ابتلا به این بیماری را به میزان چشمگیری افزایش دهد و همچنین پیشرفت بیماری آلزایمر را تسریع کند.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۷ در نشریه Alzheimer’s Research and Therapy منتشر شد، پیوند بین بیماری آلزایمر و پریودنتیت را نشان داد. از این رو، مراقبت از سلامت دهان و دندان می تواند یکی از اقداماتی باشد که به پیشگیری یا کند کردن سرعت پیشرفت بیماری آلزایمر کمک می کند.

ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهید

شواهد درباره ارتباط بین پریودنتیت و سرطان رو به افزایش هستند. مطالعه ای در سال ۲۰۱۸ که توسط پژوهشگران دانشگاه های جانز هاپکینز و تافتز در نشریه Journal of the National Cancer Institute منتشر شد، نشان داد که خطر ابتلا به سرطان، به ویژه سرطان ریه (حتی بین افرادی که سیگار نمی کشیدند) و سرطان های کولورکتال در افراد مبتلا به بیماری لثه شدید ۲۴ درصد بیشتر بوده است. در این مطالعه شرایط تقریبا ۷,۵۰۰ بیمار بیش از ۱۵ سال زیر نظر پژوهشگران قرار داشت. مطالعه ای دیگر در سال ۲۰۱۸ که در نشریه British Journal of Cancer منتشر شد، نشان داد که باکتری های دهان ممکن است در تشکیل تومورها در دهان و دستگاه گوارش نقش داشته باشند. 

افزون بر این، بیماران مبتلا به سرطان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای سلامت ضعیف دهان و دندان قرار داشته باشند زیرا از منابع کمتری برای مبارزه با عفونت برخوردار هستند. شیمی درمانی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن انسان می شود، از این رو، بیماران مبتلا به سرطان در معرض خطر بیشتری برای عفونت های دهان و همچنین تاخیر و دشواری در روند بهبود قرار دارند. پرتو درمانی نیز ممکن است به غدد آسیب وارد کند که می تواند خشکی دهان و افزایش خطر پوسیدگی دندان را به همراه داشته باشد.

شما می توانید شرایط آرتریت روماتوئید را بهبود ببخشید

در مورد بیماری خودایمنی آرتریت روماتوئید، یک پیوند التهابی آشکار وجود دارد زیرا آرتریت یک بیماری التهابی است. هر اقدامی که بتوان برای کاهش بار التهاب در بدن انجام داد می تواند به بهبود این شرایط کمک کند که درمان بیماری پریودنتال یکی از آنهاست. باکتری های کمتر به معنای واکنش التهابی کمتر بدن است که می تواند به کاهش درد مفاصل و بهبود در دیگر جنبه های آرتریت منتج شود.

اما به دلیل این که رابطه علت و معلولی ثابت نشده است، بیان این که کدام یک ابتدا شکل می گیرند، دشوار است. برخی مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید هشت برابر احتمال بیشتری دارد به بیماری لثه مبتلا شوند. برخی مطالعات دیگر نشان داده اند که باکتری Porphyromonas Gingivalis که موجب بیماری پریودنتال می شود می تواند شدت آرتریت روماتوئید را افزایش دهد. این در شرایطی است که برخی مطالعات نشان داده اند Porphyromonas Gingivalis ممکن است محرکی برای بیماری خودایمنی زیرمجموعه ای از بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد. در هر صورت، آرتریت روماتوئید و بیماری لثه نقطه اشتراکی به نام التهاب دارند. کنترل التهاب از طریق سلامت بهتر دهان و دندان می تواند در کاهش بروز و شدت آرتریت روماتوئید تاثیرگذار باشد.

شما می توانید احتمال و شدت بیماری کلیوی را کاهش دهید

برخی پژوهش ها پیوند بین بیماری کلیوی و سلامت دهان و دندان را نشان داده اند. سلامت ضعیف دهان و دندان به نظر می رسد موجب تشدید بیماری کلیوی می شود. نتایج یک مطالعه نشان داد که خطر ابتلا به بیماری کلیوی در افراد مبتلا به بیماری پریودنتال شدید افزایش می یابد.

پوسیدگی دندان و بیماری لثه می توانند به عفونت هایی منجر شوند که برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی مشکل‌ساز هستند. افزون بر این، افراد مبتلا به بیماری کلیوی دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند و هرچه بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های ناشی از پوسیدگی دندان و جینجویت قرار دارند.

شما می تواند احتمال زایمان زودرس را کاهش دهید

حفظ سلامت دهان و دندان برای بانوان باردار از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا نه تنها نوسانات هورمونی آنها را نسبت به مشکلات دهان و دندان آسیب پذیرتر می کند، بلکه مشکلات لثه می تواند با زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد مرتبط باشد. برخی زنان فکر می کنند به واسطه باردرای نباید به دندانپزشک مراجعه کنند، اما رعایت بهداشت دهان و دندان و حفظ سلامت آن برای جنین بسیار ارزشمند خواهد بود.