اختلال «زانوی دونده» چیست؟

زانوی دونده اصطلاحی کلی برای تعریف هر یک از شرایطی است که موجب احساس درد در اطراف کاسه زانو می‌شوند. آن‌ها شامل سندرم درد قدامی زانو، راستای نامناسب کشککی-رانی (پاتلوفمورال)، نرمی کشکک و سندرم نوار ایلیوتیبیال می‌شوند.

همان گونه که از نام آن مشخص است، دویدن دلیل شایع ابتلا به زانوی دونده محسوب می‌شود، اما هرگونه فعالیتی که به طور مکرر مفصل زانو را زیر استرس و فشار قرار دهد می‌تواند موجب این اختلال شود که از آن جمله می‌توان به پیاده‌روی، اسکی، دوچرخه سواری، پرش، و فوتبال اشاره کرد.

---

بیشتر بخوانید: دو زانو و چهار زانو نشینید

---

بنابر گزارش دانشکده پزشکی هاروارد، اختلال زانوی دونده بین زنان، به ویژه زنان میانسال شایع‌تر است. افرادی که اضافه وزن دارند نیز به طور خاص مستعد ابتلا به این شرایط هستند.

 

درد ناشی از زانوی دونده به طور معمول با یکی از سه شرایط اصلی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده، مرتبط است. شما می‌توانید با توجه به محل درد، دلیل بروز این شرایط را ارزیابی کنید، اما مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق توصیه می‌شود.

 

تحریک فراگیر کشکک: احساس درد در اطراف کشکک

التهاب تاندون زانو (پاتلا) که کشکک را به استخوان درشت نی متصل می‌کند: احساس درد زیر کشکک

التهاب نوار ایلیوتیبیال که از قسمت بیرونی ران از لگن تا استخوان درشت نی پایین می‌رود: احساس درد در قسمت بیرونی زانو که گاهی اوقات تا بالای ران ادامه می‌یابد

احساس درد شما می‌تواند به واسطه ترکیبی از هر سه شرایط نیز شکل بگیرد.

درد ناشی از اختلال زانوی دونده ممکن است به واسطه التهاب بافت‌های نرم یا پوشش دهنده زانو، فرسایش غضروف، یا کشیدگی تاندون‌ها شکل بگیرد. از دیگر دلایل تجربه این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- استفاده بیش از حد

- آسیب دیدگی زانو

- نامیزانی کشکک

- دررفتگی کامل یا جزئی کشکک

- صافی کف پا

- عضلات ضعیف یا سفت ران

- عضلات ضعیف سرینی و شکمی

- حرکات کششی ناکافی پیش از ورزش

- آرتریت

- شکستگی کشکک

- سندرم پلیکا که در آن پوشش مفصل ضخیم یا ملتهب می‌شود

اگر به اختلال زانوی دونده مبتلا شده اید، ابتدا باید زمان آغاز درد را مشخص کنید. تجربه درد سبک و خفیف برای مدتی پس از دویدن ممکن است چیزی باشد که با کمک یخ، بانداژ و دارو‌های ضد التهاب، مانند ایبوپروفن یا ادویل قابل مدیریت باشد. اما اگر این اقدامات موثر نیستند، یا اگر درد هنگام دویدن تشدید می‌شود، این نشانه‌ای خوب برای استراحت دادن به خود برای یک تا دو هفته است. تداوم دویدن در این شرایط می‌تواند به طور بالقوه موجب آسیب دیدگی شود که تنها مشکل موجود را تشدید می‌کند. طی مدتی که به زانو‌های خود استراحت می‌دهید، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط را مد نظر قرار دهید. پزشک می‌تواند دلیل دقیق بروز این شرایط و این که چه کاری می‌توانید برای درمان و پیشگیری از آن انجام دهید را بیان کند.

همچنین، ممکن است به کفش‌های جدیدی نیاز داشته باشید. کارشناسان تعویض کفش‌های دویدن هر شش ماه یک بار یا پس از طی مسافت ۳۰۰ تا ۵۰۰ مایل (۴۸۲ تا ۸۰۴ کیلومتر) را برای پیشگیری از آسیب دیدگی‌ها که زانوی دونده یکی از آنهاست، توصیه می‌کنند.

---

بیشتر بخوانید: سیگار کشیدن می تواند موجب بروز درد شدید پا شود

یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از اختلال زانوی دونده پرهیز از استفاده بیش از حد از زانو یا به بیان دیگر پرهیز از دویدن بیش از حد است. شما نباید میزان مسافتی که می‌دوید را بیش از ۱۰ درصد در هفته افزایش دهید. قانونی مشابه برای افزایش سرعت یا تمرینات تپه نوردی نیز صادق است. شما نباید بیش از یک یا دو نوع تمرین جدید را در هفته انجام دهید.

همچنین، انجام حداقل دو تا سه جلسه تمرینات تقویت کننده عضلات سرینی و بخش مرکزی بدن در هفته توصیه شده است. این می‌تواند از اعمال فشار بیش از حد بر زانو‌ها پیشگیری کرده و مقداری از درد را تسکین دهد.

در نهایت، جنبه‌های کششی و انعطاف پذیری باید مورد توجه قرار بگیرند. در همین راستا، شرایط نوار ایلیوتیبیال مساله‌ای مهم است. تمرین دادن این بخش به طور منظم، به ویژه پیش و پس از دویدن می‌تواند به پیشگیری از التهاب نوار ایلیوتیبیال کمک کند که از دلایل اصلی اختلال زانوی دونده محسوب می‌شود. کشش و تقویت این بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین، کشش و تقویت عضلات همسترینگ که یکی دیگر از بخش‌هایی است که شاید دونده نادیده بگیرند، زیرا بیشتر به عضلات چهارسر ران توجه دارند، توصیه شده است.

 

منبع: عصر ایران /۶۸۴۱۰۶