گمیشان کجاست و بهترین زمان سفر کی است؟
آیا میدانید گمیشان کجاست؟ گمیشان یکی از مناطق ایران است که علاوه بر گردشگری دارای پیشینه تاریخی نیز است. در این مطلب علاوه بر معرفی شهرستان گمیشان به جاهای دیدنی گمیشان پرداخته ایم. مسافران با پیدا کردن گمیشان روی نقشه می توانند به این منطقه بروند.
گمیشان کجاست؟
گمیشان دراصل نام شهر محسوب نمی‌گردد بلکه نام منطقه‌ای است که شهر‌های کمیش دپه، خواجه نفس، امچلی، قارقی و روستا‌های اطراف را دربر گرفته و بیشتر به منطقه‌ای اطلاق می‌شود که قبلاً در آنجا گاو و گوسفند پرورش داده می‌شده و در اوایل نیز گومیشان نوشته می‌شد. در حال حاضر گمیشان نام شهرستان به مرکزیت شهر کمیش دپه می‌باشد که درتاریخ ۲۲ اردیبهشت ۸۸ از شهرستان ترکمن جداشد.
گمیش تپه یکی از شهر‌های استان گلستان است. این شهر در شمالی‌ترین قسمت حاشیه شرقی دریای خزر قرار دارد و از طرف شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به بندرترکمن، از شرق به آق قلا و از طرف غرب به دریای خزر ختم می‌شود. این شهر با بندر ترکمن حدود ۱۹٫۵ کیلومتر فاصله دارد. این شهر یکی از قدیمی‌ترین شهر‌های ترکمن‌نشین شمال ایران می‌باشد که پیشینه تاریخی کهنی دارد. ۱۰۰٪ جمعیت شهر را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند.
جمعیت شهرستان گمیشان
به گزارش فرمانداری گمیشان، در سال ۱۳۹۰ از کل جمعیت شهرستان حدود ۳۳۱۸۷ نفر در نقاط شهری (گمیش تپه، و سیمین شهر) و ۳۰۲۶۰ نفر در نقاط روستایی زندگی می‌کنند. بر اساس آخرین آمار موجود شهرستان گمیشان در سال ۹۴، ۶۸ هزارو ۶۳۰ نفر جمعیت دارد. بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۹۵ جمعیت شهرستان ۶۸۷۷۳ نفر می‌باشد.
ویژگی‌های طبیعی
از نظر ناهمواری‌ها این شهرستان به صورت جلگه‌ای می‌باشد. این ناحیه ارتفاع کمتر از ۱۰۰ متری را شامل می‌شود. جمعیت، فعالیت و کانون‌های استقرار در این ناحیه قرار دارد.
اقلیم
از نظر اقلیمی به علت وسعت کم شهرستان و نزدیکی به دریا درتابستان آب و هوای این شهرستان گرم و مرطوب و در فصل سرد دارای آب و هوای سرد و ملایم می‌باشد.
سوغاتی گمیشان
قالی و قالیچه دستباف ترکمن، تور بافی صیادی، گلیم بافی، سوزن دوزی، تولید لباس سنتی، ساخت قایق‌های چوبی و تولید زیورآلات ترکمن از منحصر بفردترین صنایع دستی گمیشان به شمار می‌آیند. قالیچه‌های دستباف ترکمن، زیورآلات ترکمن، لباس‌های سنتی، بیشمه (شیرینی سنتی)، ماهی کپور، خاویار، کفال از جمله سوغات گمیشان محسوب می‌شوند.
جاهای دیدنی گمیشان
الی گشت نوشت: گمیشان در استان گلستان جایی است که شما می‌توانید تلفیقی از جذابیت‌های تاریخی و زیبایی طبیعی را هم‌زمان مشاهده کنید و لذت ببرید.
دیوار بزرگ گرگان
دیوار بزرگ گرگان با نام‌های «دیوار سرخ» یا «مار سرخ» یکی از بارزترین آثار معماری ایرانی، سومین دیوار بلند جهان پس از دیوار‌های چین و آلمان است. این دیوار در اسناد تاریخی به نام‌های سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز و قزل‌آلا ذکر شده است. دیوار بزرگ گرگان مربوط به اواخر دوران ساسانی است که برای جلوگیری از هجوم دشمنان شمالی به مناطق کوهستانی و دشتی در قرن پنجم و ششم میلادی ساخته شده است.
بازار گمیشان و ساحل گمیشان
ساحل مجاور تالاب گمیشان، یک ساحل زیبای شنی است که شما می‌توانید انواع قایق را برای تفریح و قایق‌سواری در آن اجاره کنید. در نزدیکی ساحل، بازار ماهی قرار دارد که انواع ماهی‌های شمال که تازه و صید شده در همان روز هستند به فروش می‌رسند. اگر علاقه‌مند به غذا‌های دریایی به‌خصوص انواع ماهی هستید؛ خرید از این بازار را به شما توصیه می‌کنیم.
خانه‌های تاریخی گمیشان
از جمله جاذبه‌های تاریخی گمیشان می‌توان به خانه‌های تاریخی این منطقه اشاره کرد. اکثر این خانه‌ها چوبی هستند و قدمت آن‌ها به زمان قاجار برمی‌گردد. برخی از این خانه‌ها با وجود گذر زمان، هنوز قابل‌سکونت هستند. اگر قصد اقامت دارید، می‌توانید در بوم‌گردی خزر که با بازسازی چند مورد از این خانه‌های تاریخی اقامتگاهی برای گردشگران تدارک دیده است اقامت نمایید.
دریاچه صورتی گمیشان، گل‌فشان نفتلیجه
وقتی گل سرد به همراه گاز از زمین خارج می‌شود به این پدیده گل‌فشان می‌گویند. در نزدیکی روستای صفا در فاصله حدود ۱۵ کیلومتری گمیشان گل‌فشان نفتلیجه قرار دارد. این گل‌فشان بسیار زیباست و شبیه یک دریاچه کوچک صورتی رنگ شده‌است. نتایج تحقیقات روی این گل‌فشان زیبا نشان داده‌است که رنگ صورتی آن ناشی از وجود عناصری مانند ید با خلوص خیلی بالا می‌باشد. ممکن است بوی نفت کمی شما را آزار دهد، اما این گل‌فشان هم زیباست و هم خواص درمانی دارد پس پیشنهاد می‌کنیم که حتما به آن سر بزنید.
موزه مردم‌شناسی گمیشان
اگر دوست دارید با آداب‌ورسوم و خصوصیات فرهنگی مردم ترکمن آشنا شوید؛ بهترین کار بازدید از موزه مردم‌شناسی گمیشان است که سبک زندگی مردم ترکمن را به‌خوبی نشان می‌دهد. این موزه که در مرکز شهر قرار دارد در سال ۸۹ برای اولین‌بار افتتاح شده است.
موزه مردم‌شناسی گمیشان بخش‌های مختلفی از جمله آشنایی با مشاغل بومی، صنایع‌دستی، آموزش درست‌کردن صنایع‌دستی، آداب‌ورسوم و موارد دیگر دارد که بازدید از هر یک از این بخش‌ها لطف خودش را دارد. اگر به موزه گمیشان سر می‌زنید؛ حتماً همه قسمت‌های آن را ببینید تا بهتر با مردم دوست‌داشتنیِ ترکمن آشنا شوید.
تالاب گمیشان کجاست؟
علی بابا نوشت: در دل استان گلستان، تالابی وجود دارد که محل امن زندگی جانوران و پرنده‌های زیادی است. تالاب گمیشان بندر ترکمن با مساحتی نزدیک به ۱۸ هزار هکتار جزو زیباترین جاهای دیدنی گرگان است. آبان هر سال گروهی از پرنده‌های مهاجر به تالاب صورتی گمیشان می‌آیند تا در دل سرمای زمستان در کنار تالاب اندکی استراحت کنند، ماهی بگیرند و بچه‌های خود را بزرگ کنند.
تالاب گمیشان در قسمت شمال غربی از بخش گمیشان از توابع شهرستان بندرترکمن قرار گرفته است. ضلع شمالی این تالاب به مرز ایران و ترکمنستان، ضلع جنوبی آن به رودخانه گرگان رود، ضلع شرقی آن به دشت گمیشان از دیدنی‌های گمیشان و ضلع غربی آن هم به دریای خزر می‌رسد. این تالاب به‌عنوان یک منطقه محافظت‌شده در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر قرار دارد. پس برای بازدید از آن باید از منطقه شکار ممنوع تالاب مجوز بگیرید.
آدرس: استان گلستان، ۲۴ کیلومتری بندرترکمن، بخش گمیشان، تالاب گمیشان.
بهترین زمان سفر به منطقه گمیشان
ایرانگرد نوشت: این منطقه از مناطق خوش آب‌وهوای ایران به شمار می‌رود. حضور تالاب‌هایی مثل تالاب بین‌المللی گمیشان باعث شده است تا هوای منطقه معتدل باشد. برای بازدید از این ناحیه توصیه می‌کنیم زمان سفرتان را با مهاجرت پرندگان تنظیم کنید، زیرا که یکی از بهترین دیدنی‌های منطقه، پرندگان مهاجری هستند که به تالاب می‌آیند. همان طور که اشاره شد، پرندگان این تالاب معمولا فصل پاییز و زمستان را برای مهاجرت به این ناحیه انتخاب می‌کنند و بیشتر تور‌های پرنده‌نگری این تالاب هم در همین زمان برگزار می‌شود.
به طور کلی دلیل شرایط آب و هوایی توصیه می‌کنیم تا بهار، پاییز و زمستان به این ناحیه بروید. با این وجود در تابستان نیز مانعی برای سفر به این منطقه وجود ندارد.
فاصله گرگان تا گمیشان
شهرستان گمیشان در استان گلستان و بالاتر از بندر ترکمن واقع شده است. در واقع منطقه گردشگری گمیشان در بالاترین قسمت ساحلی دریای کاسپین قرار دارد. نزدیک بودن منطقه گمیشان به گرگان و امکانات بالای آن سبب شده است تا این منطقه تبدیل به یک قطب گردشگری شود. فاصله گرگان تا گمیشان ۵۷ کیلومتر بوده و تقریبا ۵۵ کیلومتر تا آق قلا و ۲۰ کیلومتر تا بندر ترکمن فاصله دارد.
یادگار عصر قاجار در معرض تخریب
ایسنا نوشت: با توجه به قدمت بالای خانه‌های تاریخی گمیشان، احیا و مرمت این بنا‌ها از نیاز‌های اساسی شهر بوده که سبب حفاظت از این میراث کهن و توسعه گردشگری خواهد شد.
منازل این شهر تاریخی عجیب است. خانه‌ها دو طبقه چوبی با سبک‌های قدیمی و خاص. وقتی در خیابان‌های این شهر بندری قدم می‌زنی زمان را فراموش می‌کنی. شهر کهن و تاریخی گمیش تپه، مهد خانه‌های قدیمی و باستانی است، سبک معماری شهر به صورت معماری روسی بوده، وجود پنجره‌های دوجداره در سازه‌هایی گاه با قدمتی نزدیک به ۲۰۰ سال بسیار خیره‌کننده و باشکوه است.
خانه‌های تاریخی بخش عمده‌ای از بافت شهر‌های تاریخی را در بر می‌گیرند که نشانه‌ای از هویت آن جامعه هستند. دورۀ قاجار در معماری خانه‌های تاریخی ایران نقش تأثیرگذاری داشته است. معماری و خانه‌سازی در دورۀ قاجار با توجه به تأثیرپذیری برون مرزی در مواردی به تقلید صرف از آثار غربی منجر می‌شد که بعضاً تزئینات و عناصر سازه‌ای را تحت الشعاع قرار می‌داده است.
در بسیاری از شهر‌های ایران می‌توانید تعداد زیادی از این خانه‌های تاریخی پیدا کنید. یکی از شهر‌های ایران که از این حیث دارای منابع غنی است، شهرستان گمیشان استان گلستان نام دارد. در شهر گمیش تپه، مرکز شهرستان، خانه‌های قدیمی وجود دارد که از حیث معماری و ارزش تاریخی بسیار با اهمیت هستند.
خانه‌های تاریخی در شهرستان گمیشان پراکنده شده‌اند و باید خیابان‌های متعددی را طی کرد تا آن‌ها را پیدا کرد. برخی از آن‌ها که در تملک متمولان قرار داردند، سه طبقه ساخته شده‌اند. این خانه‌های قدیمی از جاذبه‌های دیدنی گمیشان به شمار می‌آیند. بافت قدیم شهر گمیشان در محله‌هایی، چون محله خوزینی‌ها، مظفری‌ها، شیرمحمدی‌ها، شیروانی‌ها و محله مصطفایی‌ها قرار دارند، که در حال حاضر تنها تعداد کمی خانه روسی ثبت شده در فهرست ملی در شهرستان گمیشان باقی مانده است.
راه‌های دسترسی به خانه‌های قدیمی
خانه‌های قدیمی گمیشان در یک منطقه قرار ندارند و در قسمت‌های مختلف شهر واقع شده‌اند، بنابراین اگر می‌خواهید که از این خانه‌ها دیدن کنید باید به محله‌های مختلف شهر سر بزنید. این کار را هم می‌توانید با خودرو شخصی و هم وسایل حمل و نقل عمومی موجود در شهر انجام دهید.
جریان زندگی در خانه‌های قدیمی گمیشان
نکته بسیار جالب در مورد خانه‌های تاریخی گمیشان این است که علی رغم اینکه از عمر برخی از این بنا‌ها بیش از صد سال می‌گذرد و این ساختمان‌ها در یک شهر ساحلی و متأثر از رطوبت منطقه قرار دارد، هچنان سرپا بوده و دوام خود را حفظ کرده‌اند و زندگی درآن جریان دارد.
بازدید از خانه‌های قدیمی گمیشان
بازدید از این خانه‌ها رایگان است، ولی این نکته را به خاطر داشته باشید برای دیدن بیشتر آن‌ها باید از بیرون به تماشا بنشینید و اجازه ندارید وارد خانه شوید. از میان این خانه‌ها، خانه تاریخی سلیم تبدیل به موزه مردم‌شناسی شده است و شما با پرداخت هزینه اندکی می‌توانید از داخل خانه بازدید کنید و همچنین با رسم و رسوم مردم این منطقه بیشتر آشنا شوید.
گردآوری: تابناک جوان