متولدین کدام ماه خوشگلترند؟! (بررسی یک معضل)
با دیدن تیترعجیب متولدین کدام ماه خوشگلترند؟ به فکر فرو میروم که این دیگر چجور مطلبی است. با خود می گویم شاید مطلب طنز یا چیز دیگری است؛ با کلیک روی آن می بینم خیلی جدی خوشگلی ماه های مختلف را به ترتیب شخصیت شناسی دسته بندی کرده است! همین سوژه ای شد برای اینکه ببینیم این مطالب پرطرفدار چگونه رشد می کنند؟ شخصیت شناسی یا طالع بینی عناوین عجیب دیگری هم دارند؛ مثلا متولدین کدام ماه پولدارترند؟ متولدین کدام ماه خطرناک ترند؟ متولدین کدام ماه لجبازن؟ متولدین کدام ماه عاشق ترند؟ خاص‌ترین ماه تولد کدام است؟ جالب است در یک مطلب نویسنده به سیم آخر زده بود که متولدین کدام ماه روانی اند؟! همین عناوین باعث شد نگاهی بیندازیم به این موضوع که آیا این موارد را می شود با ماه تولد تشخیص داد یا همه اینها برای جذب مخاطب و صرفا سرگرمی است؟
شخصیت شناسی و طالع بینی ماه تولد
حتماً تا به حال با مسئله‌ای به نام فال و طالع بینی روبرو شده اید و حتماً افرادی را دیده اید که با شما در یک ماه متولد شدند و اگر ویژگی مشترکی میان خودش با شما بیابد می‌گوید متولدین فلان ماه دستپخت خوبی دارند یا اینکه مهربان هستند و زود از کوره درمی روند. واقعا چنین مسئله‌ای وجود دارد؟ آیا می‌توان گفت زنان متولد اردیبهشت بهترین زنان هستند یا جملاتی نظیر این را به زبان آورد؟ واقعیت این است هیچ تحقیق علمی تاکنون واقعیت فال و طالع بینی را که براساس ماه تولد گرفته می‌شود، تایید نکرده است. براساس ماه تولد نمی‌توان گفت دو نفر با هم سازگار خواهند بود یا نه؟
فصل تولد بر رفتار تاثیر دارد؟
نوزادان متولد شده در فصل بهار، بیشتر احتمال دارد که دچار روانپریشی یا شیزوفرنی بشوند، در حالی که متولدین تابستان، آدم‌های حساس‌تری هستند. یک توجیه می‌تواند این باشد که در فصل زمستان میزان مواجهه با ویروس‌ها در مادر و جنین او بیشتر هستند، طول مدت روز هم کمتر است و این دو می‌توانند در مراحل حساس تکامل نوزاد، میزان بروز صفات ژنتیکی را تحت‌تأثیر قرار بدهند.
اخیرا یک دانشمند علوم اعصاب که در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا کار می‌کند، روی این مسئله کار کرده است، پژوهش او دقیقا روی این موضوع بوده است که مشخص شود آیا فصل تولد باعث ایجاد تغییری در ساختار‌های مغز می‌شود یا نه. مطابق تحقیقات او، آن دسته از مردانی که در فصل پاییز و زمستان به دنیا می‌آیند، در قسمتی از مغز به نام شیار گیجگاهی فوقانی، میزان ماده خاکستری بیشتری نسبت به متولدین فصل‌ها بهار و تابستان دارند. جالب است که بر اساس پژوهش‌های قبلی مشخص شده بود که میزان ماده خاکستری در همین قسمت، با شیزوفرنی ارتباط دارد و هر قدر میزان ماده خاکستری در این قسمت کمتر باشد، احتمال پیدایش شیزوفرنی بیشتر است.
به عبارت دیگر تئوری فعلی این است که میزان نوری که یک جنین در حوالی تولد به چشمانش می‌خورد، با تأثیر بر ژن‌هایی که تحت‌تأثیر ریتم شبانه‌روزی قرار می‌گیرند، باعث تغییر در بروز و تعامل ژن‌های مهم در تکامل می‌شوند.
جالب است که در مورد زنان، قضیه معکوس است، یعنی در زنان، آن دسته‌ای که در تابستان به دنیا می‌آیند، ماده خاکستری بیشتر در شیار گیجگاهی فوقانی دارند. این امر هم منطبق با تحقیقات آماری است که بر اساس آن‌ها زنانی که در فصل زمستان به دنیا می‌آیند، کمتر عاطفی‌تر و حساس‌ترند.
شرایط محیط تا حدودی روی افراد تاثیر می گذارد
در گام بعدی کار جالب‌تری کرد، این بار او تلاش کرد که ماه تولد یک شخص را با توجه به میزان ماده خاکستری در بخش‌های مختلف مغز حدس بزند. الگوریتم او در زنان می‌توانست در ۳۵ درصد موارد، فصل تولد یک زن را درست حدس بزند. این درصد، البته قابل توجه نیست، اما نسبت به یک حدس تصادفی، دقیق‌تر است.
یک نقطه ضعف این مطالعه، عدم توجه به مکان تولد سوژه‌های آزمایش بود. بدیهی است که اگر کسی در نیمکره جنوبی متولد شده باشد، همه چیز در مورد او متفاوت است و این امر باعث مخدوش شدن نتایج مطالعه می‌شود.
همه اینها نشان می‌دهند که تأثیر فصل تولد روی صفات و خلق و خوی آدم‌ها، به کلی خرافی نیست، ولی مسلما نمی‌تواند به هیچ عنوان تأییدکننده انبوه صفات و خصوصیات محتومی باشد که طلع‌بین‌ها برای ما بر اساس ماه تولد ردیف می‌کنند!
ویژگی مشترک ماه‌ها توهم محض است!
خلاصه‌ی ماجرا این است که شما نمی‌توانید تحقیقات علمی معتبری پیدا کنید که بگویند «متولدان فلان ماه» دارای این نوع ویژگی خاص هستند. این نوع تقسیم بندی‌ها یک توهم محض است. اما یک واقعیت وجود دارد. فصل تولد (آن هم نه به طور کاملاً دقیق) می‌تواند احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها یا داشتن ویژگی‌های ذهنی و روحی و جسمی را در شما کمتر یا بیشتر کند. آن هم نه به دلیل موقعیت اجرام سماوی و توهماتی که فالگیر‌ها به خورد ما می‌دهند؛ بلکه به دلیل تفاوت در شدت نور، رطوبت هوا، دمای متوسط، رژیم غذایی و سایر فاکتور‌های محیطی. فاکتور‌هایی که برای بسیاری از ما متفاوت است و همین تفاوت‌هاست که تفاوت‌های شخصیتی را در ما در سال‌های نخست زندگی ایجاد می‌کند.
نشریه تایم ضمن معرفی یکی از بزرگترین پروژه‌های انستیتو ملی سلامت آمریکا می‌نویسد: تحقیقات انجام شده در ده سال اخیر نشان می‌دهد اتصالات نورولوژیک مغز ما، عملکرد بخش‌های مختلف بدن مانند قلب و کلیه و پانکراس، میزان قوت و ضعف سیستم ایمنی بدن، منبع و ریشه برخی سرطان ها، آلرژی، آسم و کاهش عملکرد و توانایی شناختی مغز، تا حد زیادی تابع ۹ ماهی هستند که ما در رحم مادر خود هستیم.
موسیقی که مادر گوش می‌دهد، هوایی که تنفس می‌کند، غذا و نوشیدنی‌هایی که می‌خورد، مواد شیمیایی که در اطراف او وجود دارد و حتی احساساتی که مادر در طول دوره بارداری خود تحمل می‌کند، همه و همه، «کارت پستال»هایی هستند که ما از دنیای بیرون، برای نوزادی که در رحم مادر زندگی می‌کند می‌فرستیم. پیام‌هایی که به شکل گوشت و خون، وارد دنیای ما می‌شود و زندگی را آنچنان که ما برای آن‌ها آماده کرده ایم، ادامه می‌دهند.
طالع بینی با ترفند صفات مشترک!
این روز‌ها تقریبا همه نشریات و مجله‌ها به خصوص مجله‌های خانوادگی، همگی یک ستون را به فهرست کردن خصوصیات خلقی و رفتاری و عملکردی، متولدین ماه‌های مختلف سال اختصاص داده اند به طوری که طالع بینی ماه تولد یکی از قسمت‌های محبوب هر مجله است و حتی اگر شما به آن‌ها اعتقادی نداشته باشید، اما به احتمال زیاد طالع ماه خود را می‌خوانید.
حتی ممکن است برای اثبات اینکه این مطالب خرافه هستند ممکن هست طالع همه ماه‌ها را بخوانید و دنبال مشترکات بین طالع‌ها بگردید و با این کار ثابت کنید که در هر ماه چیز‌هایی نوشته شده است که بین تمام افراد مشترک است.
یکی از دوستان که رشته روانشناسی می‌خواند می‌گفت که روز‌های اول دانشگاه استاد روانشناسی به همه دانشجویان برگه‌ای داد و گفت این طالع شماست و می‌گفت تقریبا همه چیز درست بود. اما در ادامه استاد توضیح داد که در جوانان هم سن شما در این ویژگی‌ها مشترک هستند و هیچ ربطی به طالع شما ندارد.
روانشناسی علمی، روانشناسی زرد
روانشناسی را می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم:
اول، روانشناسی علمی که پشتوانهٔ تحقیقاتی دارد و مبتنی بر شواهد است. به گونه‌ای که نتایج آن از طریق آزمایش‌های علمی در آزمایشگاه‌های روانشناسی ثبت شده‌اند، در قالب مقالات معتبر در ژورنال‌های علمی به ثبت رسیده‌اند و دانشگاه‌های معتبر دنیا از این رویکرد‌های روانشناسی پشتیبانی می‌کنند. شاخهٔ دوم که این روز‌ها شاید حتی طرفداران بیشتری از روانشناسی علمی داشته باشد، روانشناسی زرد است. روانشناسی زرد، روانشناسی عامه‌پسند یا عوامانه‌ای است که مبنای علمی ندارد. بلکه مبتنی بر باور‌های ساختگی و دروغین است.
بیشتر بخوانید:
چرا روانشناسی زرد؟
دلایلی برای این نام‌گذاری وجود دارد. دکتر پیمان طاهری، روانشناس و روان‌درمان‌گر، یکی از دلایل نام‌گذاری را این‌طور توضیح می‌دهد: «این نوع نگاه پشتوانهٔ تحقیقاتی ندارد و نگاهی شبه‌علمی به ماجرا‌ها دارد. پیشنهاد‌ها و راه‌حل‌های سریعی را به صورت شگفت‌انگیزی برای مسائل بسیار پیچیده ارائه می‌دهد و به این صورت جلوه می‌دهد که شما می‌توانید با چند نکتهٔ ساده، مسائل بسیار پیچیده را حل کنید. واضح است که نتایج تحقیقات از این ادعا‌ها پشتیبانی نمی‌کند.».
این نوع نگاه، روش‌های بسیار ساده‌ای برای تشخیص‌های بسیار پیچیده دارد. دکتر طاهری مثال می‌زند: «یک تست شخصیت‌شناسی ساده را برایتان معتبر جلوه می‌دهد و با پرسیدن چند سؤال ساده ادعا می‌کند توانسته به ابعاد پیچیدهٔ شخصیت شما دست پیدا کند.». از این تست‌های روانشناسی تا دلتان بخواهد در دم و دستگاه روانشناسی زرد وجود دارد که ممکن است حتی از سؤال‌هایش خنده‌تان بگیرد.
دکتر طاهری می‌گوید: «ویژگی دیگر این نوع نگاه روانشناسی این است که همواره نظریه‌های ثابت برای تمام آدم‌ها دارد. مثلاً ادعا می‌کند تمامی مرد‌ها به این شکل هستند، یا تمامی زن‌ها به آن شکل هستند، یا اگر می‌خواهید فلان تأثیر را روی همسرتان بگذارید باید حتماً فلان کار را بکنید. در حالی که انسان‌ها در واقعیت پیچیده‌تر از این هستند که بتوانید آن‌ها را با نظریه‌های ثابت طبقه‌بندی کنید.».
دکتر طاهری دربارهٔ اشاعه‌دهندگان مباحث روانشناسی زرد یا روانشناسی موفقیت می‌گوید: «این افراد عموماً اصلاً روانشناس و مشاور نیستند و هیچ تحصیلات علمی در این زمینه ندارند. یا اگر هم تحصیلاتی دارند، به شکل تجاری از آن استفاده می‌کنند، صرفاً برای اینکه درآمد بیشتری به دست آورند. این افراد از طریق شیوه‌های عوام‌فریبانه که در کل دنیا رایج است و در ایران بیشتر رواج دارد، سعی می‌کنند مردم را ترغیب کنند تا کتاب‌ها یا بسته‌هایشان را بخرند، در کلاس‌ها و همایش‌هایشان شرکت کنند یا هزینه‌های گزافی را برای تست‌هایی که پایه و اساس علمی ندارند صرف کنند.».
سخن آخر
به گزارش تابناک جوان، به طور کلی می‌توان گفت ویژگی‌های آب و هوایی ممکن است در زمان تولد روی افراد تاثیر بگذارد، اما هرگز نمی‌توان برای متولدین یک ماه ویژگی‌های یکسان در نظر گرفت. اینکه ما طالع بینی‌ها را می‌خوانیم و حس می‌کنیم درست است، علتش استفاده از ویژگی‌های عمومی و مشترک در افراد است. تنها با یک یا چند ویژگی مشترک نمی‌توان افراد را در یک گروه جای داد. تست‌های شخصیت شناسی و طالع بینی ماه‌های تولد و ... صرفا جنبه سرگرمی دارند و افراد نباید خود را درگیر جزییات آن کنند.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: باشگاه خبرنگاران جوان / بیتوته / فارس