آیا ژیمناستیک قد را کوتاه میکند؟+ هشدارهای مهم!
تاثیر ژیمناستیک بر قد کودکان چیست و آیا ژیمیناستیک باعث کوتاهی یا بلندی قد می شود؟ این سوالات رایج را اکثر پدر و مادرهایی که می خواهند کودکشان را به کلاس ورزشی بفرستند، می پرسند. اما واقعیت این ادعا که گفته می شود کشتی و ژیمیناستیک باعث کوتاهی قد می شود چیست؟ برای پاسخ به این سوال تا انتها همراه تابناک جوان باشید.
آیا ژیمناستیک قد را کوتاه میکند؟
«بچه‌ها را کلاس ژیمناستیک نبرید، می‌گویند قدشان کوتاه می‌ماند.» این جمله‌ای است که این سال‌های اخیر در خانواده‌هایی که فرزندان‌شان در سن خردسالی هستند، شنیده می‌شود. ژیمناستیک ورزش پایه است حتی کارشناسان این رشته می‌گویند یادگیری حرکات ژیمناستیک از دوومیدانی و شنا هم ضروری‌تر است. هر کسی که در بچگی ژیمناست‌کار بوده، در دوران بزرگسالی می‌تواند ورزشکار خوبی باشد. اما این ذهنیت اشتباه در خانواده‌ها که این رشته باعث کوتاهی قد می‌شود، دلیلی شده تا کلاس‌های ژیمناستیک رونق کمتری داشته باشند. کارشناسان به خانواده‌ها اطمینان می‌دهند که کوتاهی قد هیچ ربطی به ژیمناستیک ندارد، مگر اینکه آن‌ها در سن پایین‌تر از ۹ سال حرکات حرفه‌ای انجام بدهند.
دلایل کوتاهی قد چیست؟
چه عواملی باعث کوتاهی قد می‌شود؟ اگر این عوامل را بشناسیم، شاید کمتر به بیراهه برویم. تغذیه، ژنتیک و سلامت کلی بدن سه فاکتور اصلی در تعیین قد است. اگر ژن کوتاهی قد در خانواده داریم، باید انتظار داشته باشیم که دختر یا پسرمان کوتاه قد شود. تغذیه در دوران بارداری مادر و نونهالی بچه‌ها هم در رشد قد آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر این تغذیه نباشد، نمی‌شود دلیل دیگری برای کوتاهی قد آورد. میزان ترشح هورمون‌ها هم یکی از عواملی است که در تعیین قد افراد موثر است. هورمون تیروئیدی، کورتیزول و هورمون‌های جنسی (استروژن و تستوسترون) مهم‌ترین این هورمون‌ها هستند.
چرا ورزشکاران ژیمیناستیک کوتاه قد هستند؟
اما چرا تصور عمومی این است که ژیمناستیک قد را کوتاه میکند. پخش مسابقات ژیمناستیک از شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای، یک نتیجه‌گیری ناامیدکننده و اشتباه برای همه داشته و آن اینکه هر کسی ژیمناستیک کار کند، کوتاه قد می‌شود.
محمدرضا کاظمی از کارشناسان این رشته توضیحاتی در این باره می‌دهد که شاید همه را قانع کند: «هر رشته‌ای طبیعت خاص خود را دارد و براساس آن است که ورزشکاران در آن رشته موفق می‌شوند. اگر می‌بینید بیشتر ورزشکاران ژیمناست‌کار کوتاه‌قد هستند به این دلیل است که افراد کوتاه قد بهتر می‌توانند حرکات مخصوص این رشته را انجام بدهند.»
موفقیت کوتاه قدها در ژیمیناستیک
در مسابقات داخلی هم همیشه بچه‌هایی که قد کوتاهی‌تری دارند، موفق‌تر هستند. کاظمی می‌گوید: «حرکات ژیمناستیک به چابکی، انعطاف‌پذیری و سرعت عمل بالایی نیاز دارد. این ویژگی‌ها را در آدم‌هایی با قد کوتاه‌تر بیشتر می‌شود، دید. این رشته آدم‌هایی سبک با توده عضلات بالا می‌خواهد.» برخلاف نظر بقیه، کاظمی معتقد است که ژیمناستیک حتی به رشد قد کمک هم میکند: «هر ورزشی که انجام بدهیم به رشد کمک میکند. ژیمناستیک هم از این قضیه مستثنی نیست.»
هشدار: تمرین در خانه ممنوع
علاوه بر سن انتخاب، سالنی هم که بچه‌ها باید آنجا آموزش ببینند، مهم است. تعداد کسانی که در ژیمناستیک آسیب دیده‌اند و برای همیشه روی تخت خوابیده‌اند (به دلیل قطع نخاع) کم نیست. پایین بودن یا حتی بالا بودن قیمت یک کلاس نمی‌تواند دلیلی باشد که شما حتما همان‌جا فرزندتان را ثبت‌نام کنید. دقت داشته باشید که کف سالن، تشک و دیگر وسایل هم حتما استاندارد باشند. فرسودگی وسایل ژیمناستیک می‌تواند بیشترین آسیب را به بچه‌ها بزند. کلاس‌هایی که زیرنظر فدراسیون ژیمناستیک هستند، می‌توانند بهترین انتخاب باشند.
بچه‌هایی که کلاس ورزشی می‌روند، دوست دارند در خانه به پدر و مادر و دیگر نزدیکان نشان دهند که چه حرکاتی یاد گرفته‌اند. حواس‌تان باشد که همه حرکات را نمی‌شود در خانه انجام داد. فرزندان‌تان را توجیه کنید که این حرکات فقط مخصوص کلاس است. برای اینکه او را راضی کنید، بهتر است سر کلاس حاضر شوید و از نزدیک حرکاتی را که انجام می‌دهد، ببینید. او این حرکات را حتما برای دوستانش هم انجام خواهد داد. قبل از اینکه اتفاقی بیفتد، حتما با فرزند خود صحبت کنید.
آیا ژیمناستیک قد را کوتاه میکند؟
تکنیک‌های سنگین را فراموش کنید
انتخاب مربی هم نکته مهمی است که خانواده‌ها باید درنظر داشته باشند. همان‌طور که گفته شد حرکات حرفه‌ای بعد از ۹ سالگی باید آموزش داده شود. تمرینات فرزندان‌تان را زیرنظر بگیرید. اگر احساس می‌کنید تمرینات او برای سنش سنگین است، حتما به مربی تذکر بدهید. بعضی مربیان یا سن شاگردان‌شان را فراموش می‌کنند یا عجله در آموزش دارند. بعضی بچه‌ها استعداد بالایی در بعضی حرکات دارند، در این شرایط مربیان انگیزه پیدا می‌کنند آموزش بیشتری بدهند که این به ضرر کودکان در سن پایین است.
مقدمات را فراهم کنید
لباس ژیمناستیک هم اهمیت ویژه‌ای دارد. این ورزش به لباس‌های چسبان نیاز دارد. اگر لباس‌ها گشاد باشند، مشخص نمی‌کند که بچه‌ها حرکات را درست انجام می‌دهند یا نه. لباس‌های گشاد، اجازه نمی‌دهند که بچه‌ها به‌راحتی حرکت کنند. جنسی هم که برای لباس انتخاب می‌شود، باید مناسب باشد. خانواده‌ها دقت کنند که لباس بچه‌ها حتما باید نخی و سفید باشد. این انتخاب هم کمک میکند که لباس‌ها بو نگیرند و هم اینکه بچه‌ها با مشکلات پوستی روبه‌رو نشوند.
برای حرفه‌ای شدن عجله نکنید
با اینکه ورزش برای رشد خوب است، اما بعضی متخصصان و پزشکان محدودیت‌هایی را برای آن قائل هستند. ژیمناستیک یکی از ورزش‌هایی است که استثنا‌هایی دارد. این استثنا سن شروع است. کاظمی معتقد است که بچه‌ها از سن پنج سالگی می‌توانند ژیمناستیک را شروع کنند البته به این شرط که فقط به شکل بازی بعضی حرکات را انجام بدهند: «ما برای مهدکودک‌ها مجاز کرده‌ایم که از سن پنج سالگی آموزش حرکات را به بچه‌ها آغاز کنند. اما این حرکات فقط باید در محدوده بازی باشد. مسابقاتی که هم برای سن زیر ۷ سال برگزار می‌شود در حد بازی است.»
بیشتر بخوانید:
چرا کودکان کم سن نباید ژیمیناستیک بروند؟
اینکه بچه‌ها از سن پایین حرکات حرفه‌ای ژیمناستیک را انجام ندهند، دلیل پزشکی دارد.
فرهنگ غنی‌پور، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است که آموزش حرفه‌ای ژیمناستیک باید از ۹ سالگی باشد. او هشدار می‌دهد که اگر زودتر از این زمان آموزش داده شود، احتمال کوتاهی قد وجود دارد: «بعضی ورزش‌ها مثل شنا، دوچرخه، والیبال، بسکتبال و فوتبال برای افزایش قد مفید هستند. ورزش ژیمناستیک هم بعد از ۹ سالگی برای افزایش قد کودکان مناسب است چراکه در سن پایین‌تر می‌تواند به محل‌های رشد استخوانی فشار وارد کند و باعث زود بسته شدن محل‌های رشد استخوانی شده و سبب شود کودکان کوتاه قد و عضلانی شوند.»
فواید ژیمیناستیک: تقویت و هماهنگی عضلات
ژیمناستیک فقط برای کسانی که می‌خواهند ژیمناست‌کار شوند، ضروری نیست. این رشته پایه است. کاظمی می‌گوید: «این رشته بیشترین کمک را به هماهنگی عضله و استخوان میکند. این نیاز اولیه همه ورزش‌هاست. کسانی که می‌خواهند فرزندان‌شان ورزشکار شوند، حتما آن‌ها را در کلاس ژیمناستیک ثبت‌نام کنند. چابکی بدن یک فوتبالیست به تمریناتی برمی‌گردد که او در کودکی انجام داده. حرکات ژیمناستیک بهترین کمک برای یک فوتبالیست یا هر ورزشکار دیگری است.»
ژیمناستیک قد را بلند میکند؟
ورزش ربطی به رشد قد دارد؟ این سؤال را از هر کارشناس دیگری بپرسید، یک جواب بیشتر ندارید، بله ربط دارد. البته این ربط مستقیم نیست. ورزش کردن به دلیل تحرک بالا و درگیری عضلات و استخوان‌ها می‌تواند به رشد کمک کند. اما هیچ ورزشی وجود ندارد که گفته شود قد را کوتاه میکند.
این ورزش‌ها قبل از ۱۰ سالگی ممنوع!
دکتر امین غلامی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم ورزشی، با بیان اینکه شروع زودهنگام ورزش تخصصی قبل از سن ۱۰ سالگی امکان دارد آسیب‌های جبران ناپذیری را به صفحات رشد و استخوان قدی کودک وارد کند، افزود: شروع زودهنگام فعالیت‌های ورزشی در برخی رشته‌ها همچون ژیمناستیک، اسکیت و شنا قبل از سن ۱۰ سالگی، چون سبب نشاط کودک می‌شود و جنبه تفریحی دارد، توصیه می‌شود، اما در رشته‌های سنگین همانند کشتی و وزنه‌برداری که هنوز رشد شناختی کودک تقویت نشده و نیاز به یکسری آمادگی بدنی خاص دارد. به هیچ عنوان قبل از سن ۱۰ سالگی توصیه نمی‌شود و احتمال دارد فشار پیش از حد تمرینات به صفحات رشد و استخوان‌های بلند کودک آسیب بزند.
آیا ژیمناستیک قد را کوتاه میکند؟
کدام ورزش قد را بلند میکند؟
بهترین ورزش برای افزایش قد کودکان چیست؟ وی در ادامه گفت: اینکه گفته می‌شود کشتی یا ژیمناستیک سبب کوتاهی قد می‌شود و یا والیبال و بسکتبال در افزایش قد تاثیر دارد منطق اشتباهی است و از نظر علمی ثابت شده نیست. آنچه که در رشد قدی کودک تاثیرگذار است، انجام فعالیت‌های ورزشی هدفمند در دوران کودکی است. همان طور که کودک برای ورود به مدرسه نیاز دارد تا رشد شناختی او تقویت شود در ورزش نیاز برای ورود به ورزش حرفه‌ای و تخصصی باید یکسری آموزش‌های بنیادین را سپری کرده باشد.
غلامی اضافه کرد: شروع زودهنگام ورزش حرفه‌ای و تخصصی نه تنها به صفحات رشد کودک آسیب می‌زند بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز آسیب‌های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. زیرا کودک با انجام ورزش به دنبال یکسری هیجانات است و ورزش حرفه‌ای به صورت رسمی برگزار می‌شود نه تفریحی و این مساله از نظر بعد روانی و اجتماعی تاثیر نامطلوبی بر روی کودک می‌گذارد و سبب می‌شود تا به حداکثر رشد قدی نرسد.
ورزش ها در چه صورتی باعث کوتاهی قد می‌شوند؟
آیا ژیمناستیک قد را کوتاه میکند؟ مسوول کانون علمی بازی و ورزش در کودکان در پایان افزود: در رشته‌های سنگین همانند کشتی و وزنه‌برداری که قدرتی و فشار تمرینات سنگین است و کودک با توجه به سنش، چون قادر به تحمل تمرینات سنگین نیست، این فشار‌ها می‌تواند روی استخوان قدی کودک تاثیر نامطلوبی بگذارد و رشد او را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین طراحی و فشار تمرینات از سوی مربی در کوتاهی یا افزایش قد کودک تاثیر زیادی دارد و ماهیت هیچ رشته ورزشی در این زمینه تاثیرگذار نیست.
منبع: بیتوته / ایسنا