ماجرای تخریب بقیع + تصاویر قبل از تخریب
ماجرای تخریب بقیع چیست؟ حدود ۱۰۰ سال پیش در ۸ شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری قبرستان بقیع که یکی از بزرگترین گنجینه‌های تاریخ اسلام است در روزی که به «یوم الهدم» یعنی روز ویرانی مشهور است، تخریب شد. یعنی با فتوای ۱۵ نفر از مفتیان مدینه، وهابی‌های افراطی و متعصب، قبور چهار امام معصوم شیعیان و نیز قبور همسران، دختران، برخی فرزندان، اصحاب، تابعین و بستگان پیامبرخدا (صلی الله علیه وآله) و نزدیک به ده هزار نفر از شخصیت‌های نامدار تاریخ اسلام به بهانه آثار شرک و تفکرات خرافی به زمینی مسطح تبدیل شد.
اکنون پس از سال‌ها قبور ائمه (ع) فقط با علائمی خاص مشخص است، اما اثری از گنبد و بارگاه و حتی یک سایبان روی آن نیست. تخریب بقیع، واکنش مردم و عالمان بسیاری را در ایران، عراق، پاکستان، شوروی سابق و... برانگیخت. دولت وقت ایران، در واکنش به تخریب اماکن مقدس مسلمانان، یک روز عزای عمومی اعلام کرد و در پی آن، به رسمیت شناختن کشور تازه تاسیس سعودی، سه سال به تعویق افتاد.
تخریب قبور ائمه (ع) در بقیع
تا پیش از تخریب و ویرانی قبور مطهر بقیع توسط وهابیت متعصب که براساس معتقدات خود، به تخریب بسیاری از آثار تاریخی پرداختند، بر روی قبور پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند گنبد‌ها و بنا‌هایی قرار داشت. ائمه بقیع (ع) در بقعه بزرگی به شکل هشت ضلعی که اندرون و گنبد آن سفیدکاری شده بود، مدفون بودند. اما در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری، اتفاق تلخ و ناگواری در تاریخ بشریت رخ داد که دل هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد، در این روز قبرستان بقیع به عنوان مهمترین قبرستان اسلام، برای دومین بار به دست وهابیون تخریب شد.
برای درک عمق فاجعه و بزرگی این جنایت، باید توجه کرد که در کمتر کشوری به اندازه سرزمین حجاز، آثار مربوط به قرون نخستین اسلام وجود داشته است؛ چراکه زادگاه اصلی اسلام آن‌جاست و آثار گرانبهایی از پیشوایان اسلام در جای جای این سرزمین دیده می‌شود. اما متعصّبان تندروی وهّابی، بیشتر این آثار ارزشمند را به بهانه‌های واهی از میان برده‌اند و کمتر چیزی از آن آثار پرارزش باقی مانده است. نمونه بارز آن، قبرستان بقیع است. این قبرستان، مهمترین قبرستان در اسلام است که بخش مهمی از تاریخ اسلام را در خود جای داده و کتاب بزرگ و گویایی از تاریخ مسلمانان به شمار می‌آید.
وضعیت بقیع قبل از تخریب
پس از تسلط وهابیون بر مدینه آن‌ها ضمن تخریب قبور، آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند. در جریان این واقعه بارگاه مطهر حضرات امام حسن مجتبی (ع)، امام سجاد (ع)، امام محمدباقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) ویران شد. علاوه بر قبور مطهر ائمه معصومین (ع)، دیگر قبور هم تخریب شد که عبارتند از: قبر عبدالله بن عبدالمطلب و آمنه، پدر و مادر بزرگوار پیامبر اسلام (ص)، قبر مطهر فاطمه بنت‌اسد (س) مادر امیرالمومنین (ع)، قبر مطهر حضرت ام‌البنین (ع)، قبرعباس عموی پیامبر، ابراهیم پسر پیامبر (ع)، قبر اسماعیل فرزند حضرت صادق (ع)، قبر دختر خواندگان پیامبر (ع)، قبر حلیمه سعدیه مرضعه پیامبر (ع) و قبور شهدای زمان پیامبر (ع).
نخستین تخریب قبور ائمه بقیع
نخستین تخریب قبور مطهر ائمه بقیع به دست وهابیون سعودی در سال ۱۲۲۰ هجری یعنی زمان سقوط دولت اول سعودی‌ها توسط حکومت عثمانی روی داد، پس از این واقعه تاریخی - اسلامی با سرمایه‌گذاری مسلمانان شیعه و به کار بردن امکانات ویژه‌ای، مراقد تخریب شده به زیباترین شکل بازسازی شد و با ساخت گنبد و مسجد، بقیع به یکی از زیباترین مراقد زیارتی و در واقع مکان زیارتی - سیاحتی مسلمانان تبدیل شد.
دومین تخریب بقیع
دومین و در واقع دردناک‌ترین حادثه تاریخی - اسلامی معاصر به هشتم شوال سال ۱۳۴۴ و پس از روی کار آمدن سومین حکومت وهابی عربستان مربوط می‌شود؛ سالی که وهابیون به فتوای سران خود مبنی بر اهانت و تحقیر مقدسات شیعه، مراقد مطهر ائمه و اهل‌بیت پیامبر (ص) را مورد دومین هجوم وحشیانه خود قرار دادند و بقیع را به مقبره‌ای ویران شده و در واقع مهجور و ناشناخته تبدیل کردند.
تخریب قبور در مکه، مدینه، جده و کربلا
وهابیان در سال ۱۳۴۳ هجری قمری در مکه گنبد‌های قبر حضرت عبدالمطلب (ع)، ابی‌طالب (ع)، خدیجه (ع) و زادگاه پیامبر (ع) و "خیزران" عبادتگاه سری پیامبر (ع) را با خاک یکسان کردند و در جده نیز قبر "حوا" و دیگر قبور را تخریب کردند. در مدینه نیز گنبد منور نبوی را به توپ بستند، ولی از ترس مسلمانان، قبر شریف نبوی را تخریب نکردند آن‌ها همچنین در شوال ۱۳۴۳ با تخریب قبور مطهر ائمه بقیع (ع) اشیاء نفیس و با ارزش آن قبور مطهر را به یغما بردند و قبر حضرت حمزه (ع) و شهدای احد را با خاک یکسان و گنبد و مرقد حضرت عبدالله و آمنه پدر و مادر پیامبر (ع) و دیگر قبور را هم خراب کردند.
وهابیان تکفیری در همان سال به کربلای معلی حمله کردند و ضریح مطهرحضرت امام حسین (ع) را کندند و جواهرات و اشیاء نفیس حرم مطهر را که اکثرا از هدایای سلاطین و بسیار ارزشمند و گرانبها بود، غارت کردند و قریب به ۷۰۰۰ نفر از علما، فضلا و سادات و مردم را کشتند. سپس به سمت نجف رفتند که موفق به غارت نشدند و شکست خورده برگشتند.
تخریب قبرستان بقیع
حجت السلام والمسلمین دکتر مهدی معزی استاد تاریخ اسلام حوزه علمیه در خصوص وقوع این اتفاق گفت: هشتم شوال المکرم یوم الهدم و روز تخریب قبور ائمه بقیع و آثار اسلامی به یاد مانده از صدر اول تاریخ اسلام در این قبرستان است. آل سعود و وهابیت ملعون در تاریخ معاصر این کار را انجام دادند. تخریب بقیع برگی از صد‌ها جنایاتی است که این فرقه ملعون با حمایت خاندان آل سعود در دوره و زمان ما در این صد ساله اخیر انجام دادند. شیعیان با گرامیداشت این روز و زنده نگه داشتن یاد و آثار ائمه بقیع این جنایت بزرگ را در تاریخ محکوم می‌کنند.
وی افزود: قبرستان بقیع یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های تاریخ است که نزدیک به ۷۰ هزار نفر از بزرگان اسلام در آن مدفون هستند. روایاتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که ایشان، در روایتی مردگان و مدفونان در این قبرستان را مخاطب قرار دادند و به آن‌ها سلام کردند.
وهابی‌ها مردم را با زور اسلحه جمع و به ضریح به سوی بقیع حرکت دادند و آنچه ضریح و گنبد و بارگاه را در شهر مدینه بود، ویران کردند.
۸ شوال سالروز تخریب قبور مطهر بقیع
حجت السلام والمسلمین دکتر مهدی معزی با اشاره به تخریب این گنجینه تاریخ اسلام افزود: در هشتم شوال همان سال گنبد و بارگاه ائمه بقیع و گنبد‌های متعلق به عبدالله و آمنه والدین پیامبر اسلام (ص)، قبر ام البنین مادر حضرت ابوالفضل و اسماعیل پسر امام صادق (ع) و حرم دختران و همسران و ابراهیم فرزند گرامی رسول اکرم (ص) و گنبد مالک بن انس و عثمان را هم تخریب کردند. همچنین وهابی‌ها ضریح فولادی ائمه بقیع را که در اصفهان هم ساخته شده بود و بر قبور ائمه امام حسن (ع)، امام سجاد امام باقر (ع) و امام صادق (ع) قرار داشت از جا درآوردند. آن‌ها حتی قصد تخریب حرم نبوی را هم داشتند که از این کار پرهیز کردند.
روز هشتم شوال به نام یوم الهدم
وی با توجه به حفظ آثار تاریخی فرهنگ اسلامی بیان کرد: از آن روز به بعد در روز هشتم شوال نام یوم الهدم در حافظه تاریخ ثبت شد اینکه چرا واقعاً دست به چنین اقدامی زدند در حالی که امیدواریم همه افکار و عقاید و مکاتب دنیا به حفظ آثار تاریخی خودشان که نشان دهنده سوابق تاریخی و فعالیت‌ها و اقدامات تاریخی آن مکتب در برهه‌های مختلف زمانی است و در حقیقت حفظ میراث فرهنگی از مهمترین دغدغه‌های هر ملت و هر قوم و هر تفکر است، امروز اگر عقلی در دنیا وجود داشته باشد که مسلمان‌ها به خود بیان و نگاه بکنند و ببینند بچه هایشان در مورد آثار به یاد مانده از رسول خدا (ص) می‌پرسند که آیا واقعا این مطالبی که در تاریخ گفته می‌شود از رسول خدا (ص) و از مسلمان‌هایی که در صدر اول تاریخ اسلامی بودند. این‌ها واقعا در چه مکانی و در چه زمانی اتفاق افتاده و آیا اثری از این آثار باقیمانده است.
تفکرات انحرافی ابن تیمیه
این کارشناس مذهبی با بیان هدف از تخریب این آثار ارزشمند تاریخ اسلام افزود: تفکر انحرافی که بیان می‌کند زیارت قبور و متبرکه نوعی شرک است، برگرفته از تفکرات شخصیتی به نام ابن تیمیه است. تفکرات او در تاریخ مورد طرح و طرد همه علماء فرقه اسلامی قرار گرفت. ابن تیمیه افکار انحرافی ارائه کرد که بعد از این با دخالت قدرت‌های بیگانه و استعماری به شکل‌های مختلف در ایران، عربستان، هند و در جا‌های مختلف از سرزمین‌های اسلامی این خوراک فکری فرقه‌های جدیدی را رقم زد و با توطئه‌ها و دسیسه‌های بیگانگان و استعمارگران انگلیسی و در ایران بهائیت در عربستان و وهابیت در جای جای سرزمین‌های اسلامی مثل هند و جا‌های دیگر پاکستان فرقه انحرافی با همین نوع تفکرات پدید آمده است، امروز هم حضور آن‌ها و فعالیت‌های این تفکر انحرافی را به شکل‌های مختلف گوناگون امروز می‌بینیم.
حجت السلام والمسلمین دکتر مهدی معزی با اشاره به نقش استعمارگران در تخریب میراث فرهنگ اسلامی گفت: سوال اصلی این است چرا باید دست به تخریب آثار اسلامی بزنند. هدف استعمارگران و هدف دشمنان اسلام است که این آثار را از بین ببرند و وهابیت ملعون آلت دست استعمار این اقدام را در تاریخ رقم زده و امروز کشور‌های اسلامی باید متوجه باشند باید هوشیار باشند و دوباره همتی برای بازسازی آثار اسلامی از جمله قبور ائمه بقیع در بین مسلمانان‌ها شکل بگیرد و آل سعود از این اقدام بی خردانه خودشون عقب‌نشینی کنند.
بیشتر بخوانید:
مسلمانان باید در سالروز تخریب بقیع عزاداری کنند
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی نیز در پیامی هشتم شوال المکرم سالروز تخریب قبور ائمه بقیع را روز بقیع و روز عزا و مصیبت اعلام و تأکید کرده است: مسلمانان باید در این روز مراسم عزاداری به پا و این جنایت بزرگ را محکوم کنند.
هدف شوم دشمنان از تخریب بقیع از بین بردن پشتوانه‌های تاریخ اسلام و اسناد و آثار خارجی و عینی تاریخ بود.
این مرجع تقلید شیعیان در بخش از پیام خود اعلام کرد: واقعه تخریب مشاهد مشرفه و آثار اسلامی حرمین شریفین، واقعه‌ای است که خسارت و زیان آن بر اسلام و تاریخ شریف این دین حنیف از حمله مغول و قتل عام بلاد بزرگ مسلمانان به مراتب بیشتر و جبران‌ناپذیرتر است.
در این پیام تصریح شده است: هدف شوم دشمنان در این اهانت بزرگ و در این سیاست از بین بردن پشتوانه‌های تاریخ اسلام و اسناد و آثار خارجی و عینی تاریخ بود. آثار و ابنیه و مقامات و مشاهدی که تا دنیا برقرار است باید محفوظ بماند و در پاسداری از حریم و حرمت آن‌ها کمال اهتمام مبذول شود متأسفانه این مشاهد مقدسه را منهدم نمودند.
آیت الله صافی گلپایگانی همچنین تأکید می‌کند: خصوصاً شیعیان برای به یادماندن این اسناد تاریخ و این اهانتی را که در حرمین شریفین به اهل بیت پیغمبر اکرم (ص) شده و هنوز هم ادامه دارد، این روز را روز حزن اهل بیت (ع) و روز مصیبت و حمله و هجوم به تاریخ اسلام دانسته و با اجتماعات با شکوه و اقامه مجالس عزاداری و عرض تسلیت به ساحت مقدس حضرت بقیة الله الاعظم ارواح العالمین له الفداء، این جنایتی را که علیه اسلام و قرآن و شخص پیغمبر اکرم و اهل بیت آن حضرت بوده، محکوم کنند و فراموش ننمایند که این جنایت، فراموش‌شدنی نیست و این روز را، روز بقیع اعلام کنند.
سالروز تخریب بقیع عاشورای دوم شیعیان است
آیت الله العظمی سبحانی نیز در پیامی که به مناسبت سالروز تخریب قبور بقیع صادر شده تأکید کرده است: سالروز تخریب بارگاه ملکوتی اهل بیت نبوت و هتک حرمت مراقد امامان معصومین در بقیع، عاشورای دوم است و باید مسلمانان جهان به ویژه شیعیان مراتب نفرت، انزجار خود را از عاملان این جنایت به گوش جهانیان برسانند.
این مرجع تقلید شیعیان تصریح کرده است: روزی نیست که در حرمین شریفین آثار اسلامی تازه‌ای به بهانه توسعه حرمین نابود نگردد و چیزی نمی‌گذرد که شهر‌های مکه مکرمه و مدینه منوره به صورت دو شهر غربی به تمام معنی در آیند.
آیت الله سبحانی در انتهای پیام خود تأکید کرده است: مسلمانان جهان، از حاکمان نجد و حجاز می‌خواهند حریت و آزادی را به حرمین شریفین باز گردانند و اجازه دهند با نظم و آرامش، محبان اهل بیت (ع) قبور آنان را تجدید بنا کنند و همه طوایف اسلامی را در انجام فرایض خود در زمان حج و عمره، آزاد بگذارند تا حرم امن الهی برای همه «حرم امن» گردد.
تخریب بقیع باید در عرصه بین‌الملل پیگیری حقوقی شود
یکی از اساتید حوزه و دانشگاه، تخریب بقیع توسط وهابیون افراطی را تجاوز به حقوق مسلمانان و شیعیان دانست و گفت: این مسئله باید با تشکیل جلسات علمی و فقهی بررسی شده و ابعاد این جنایت برای همگان اطلاع‌رسانی و تبیین شود.
حجت الاسلام محمدرضا صالح با تأکید بر اینکه در این زمینه باید اقدامات حقوقی در عرصه بین الملل انجام شود، افزود: بقیع متعلق به گروه خاصی نیست و میراث دینی و فرهنگی همه ملت‌ها محسوب می‌شود و تخریب اماکن دینی در هیچ مکتبی پذیرفتنی نیست.
وی نسبت به سکوت جهان اسلام نسبت به تخریب قبور ائمه بقیع (ع) انتقاد کرد و گفت: بی‌تفاوتی مسلمانان نسبت به این موضوع باعث شده که وهابیون افراطی به سایر اماکن مقدس و قبور بزرگان دین نیز بی‌احترامی کرده و آن‌ها را تخریب کنند.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه حفظ میراث عظیم اسلامی برای ارائه الگو‌های اسلامی و دینی را ضروری دانست و گفت: تخریب آثار اسلامی در سایر مذاهب اسلامی و اهل سنت نیز پذیرفته نیست و این اقدام را خلاف عقل و عرف می‌دانند.
تصاویر قبل از تخریب قبرستان بقیع
به گزارش تابناک جوان، تصاویری قدیمی از قبرستان بقیع، قبل از تخریب در آثار تاریخی موجود است که در ادامه مشاهده می کنید.
تصویر زیر مربوط به مقبره چهار امام شیعیان (حضرات امام حسن مجتبی (ع)، امام سجاد (ع)، امام محمدباقر (ع) و امام جعفر صادق (ع)) به همراه قبر عباس بن عبدالمطلب است.
در زیر تصویر قبرستان بقیع قبل از تخریب (دهه ۱۹۱۰ میلادی) را مشاهده می کنید.
آخرین ضریح ائمه بقیع که بعد از انهدام بقاع متبرکه قطعه قطعه شد. این تصویر هنگام ساخت ضریح در اصفهان گرفته شده و عکس آن ارنست هولتسر است.
گردآوری: تابناک جوان
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان / مهر/ عقیق / تصاویر ویکی پدیا.