ترفندهای عملی برای خودمراقبی
عشق به خود یعنی خودتان را بدون هیچ قید و شرطی قبول کنید، خودتان را ببخشید و برای کسی که هستید، احترام قائل شوید.
قبلا وقتی حرف از سلامتی میشد منظور فقط این بود که مریض جسمی نباشیم، اما امروزه مساله سلامتی خیلی گسترده‌تر شده و ابعاد مختلفی مثل روان، ذهن و … رو در بر میگیره و بنابراین وقتی میگیم خودمراقبتی هم فقط منظورمون مراقبت از جسم نیست و انواع مختلفی رو شامل میشه. در این مقاله میخوایم ببینیم خودمراقبتی چیه؟ چه ضرورتی داره؟ اهمیت و فوایدشو بررسی کنیم. چقدر مراقب خودمون هستیم؟ با انواع خودمراقبتی آشنا بشیم و ببنیم چه کار‌هایی در این راستا میتونیم انجام بدیم.
داشتن یک روال خودمراقبتی موثر مزایایی برای سلامتیتون داره بعضی از این موارد عبارتند از:
در برابر بیماری مقاوم
کاهش فرسودگی شغلی
کاهش مشکلات روحی و روانی
احساس ارزشمندی و بهبود خلق و خو
حفظ سلامتی جسمی و روحی
افزایش انرژی و رسیدن به اهداف
کاهش استرس و بهبود تاب آوری
کاهش اضطراب و افسردگی
بالا رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس
روابط بین فردی قوی‌تر میشه
و…
با خودمراقبتی ما میتونیم کارهامون رو بهتر انجام بدیم و در محیط کار و خانه مفیدتر باشیم. چون باعث میشه بتونیم اهداف و اولویت هامون رو منظم کنیم و در نتیجه متمرکزتر باشیم و به کار‌های مورد علاقه خودمون هم برسیم. به این علت که یاد گرفتیم به بعضی کار‌ها نه بگیم و روی فعالیت‌های اصلی خودمون متمرکز بشیم و بازدهی بیشتری رو تجربه کنیم.
در برابر بیماری مقاوم
کاهش فرسودگی شغلی
کاهش مشکلات روحی و روانی
احساس ارزشمندی و بهبود خلق و خو
حفظ سلامتی جسمی و روحی
افزایش انرژی و رسیدن به اهداف
کاهش استرس و بهبود تاب آوری
کاهش اضطراب و افسردگی
بالا رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس
روابط بین فردی قوی‌تر میشه
و…
با خودمراقبتی ما میتونیم کارهامون رو بهتر انجام بدیم و در محیط کار و خانه مفیدتر باشیم. چون باعث میشه بتونیم اهداف و اولویت هامون رو منظم کنیم و در نتیجه متمرکزتر باشیم و به کار‌های مورد علاقه خودمون هم برسیم. به این علت که یاد گرفتیم به بعضی کار‌ها نه بگیم و روی فعالیت‌های اصلی خودمون متمرکز بشیم و بازدهی بیشتری رو تجربه کنیم.
آیا شما هم از خود مراقبت می‌کنید؟
آیا به اندازه کافی مراقب خودت هستی؟ کافیه کمی هوشیار باشیم و توجه کنیم. بدن، ذهن و احساسات بهمون میگن که به اندازه‌ای که نیاز دارن مراقبشون هستیم یا نه؟ نشانه‌های زیر به ما کمک میکنن که چک کنیم به اندازه کافی خودمراقبتی داریم یا نه؟
پایین بودن انرژی
استرس و ناامیدی
کمبود انگیزه
کمبود شور و اشتیاق به زندگی
بیماری‌های جسمی
مشکلات عاطفی
مشکلات در روابط
احساس پوچی و بیهودگی
انواع خودمراقبتی
جسمی
اگه میخواین بدنتون بدون مشکل خاصی به فعالیت‌های خودش ادامه بده باید ازش مراقبت کنین. به خاطر داشته باشین که یک ارتباط قوی بین بدن و ذهن شما وجود داره. وقتی از بدنتون مراقبت میکنین احساس بهتری دارین. مراقبت جسمانی یعنی چطوری به بدن خود انرژی میرسونین، چقدر میخوابین، چه میزان ورزش میکنین و چقدر به نیاز‌های بدنتون توجه میکنین. مراجعه به پزشک، مصرف دارو طبق تجویز و مدیریت سلامتیتون، جزئی از خودمراقبتی فیزیکی و یا همان جسمی هستن.
وقتی نوبت به خودمراقبتی جسمی میرسه سؤال‌های زیر رو از خودتون بپرسین تا ارزیابی کنین، شما تا چه اندازه به بدنتون توجه دارین؟
آیا خواب کافی دارین؟
آیا رژیم غذایی شما به خوبی به بدن شما سوخت میده؟
آیا شما مسئولیت سلامتی خودتون رو به عهده میگیرین؟
آیا به اندازه کافی ورزش میکنین؟
اجتماعی
اجتماعی شدن کلید مراقبت از خود است. اما اغلب وقت گذاشتن برای دوستان سخته و وقتی زندگیمون پر از مشغله میشه راحت‌تر از روابط خود غافل میشیم. ارتباطات نزدیک برای رفاه شما مهمه. بهترین راه برای پرورش و حفظ روابط نزدیک، گذاشتن زمان و انرژی برای ایجاد روابط خود با دیگرانه. ساعات مشخصی وجود نداره که به دوستان خود اختصاص بدین یا روی روابط خود کار کنین. نکته کلیدی اینکه بفهمین نیاز‌های اجتماعی شما چیه و زمان کافی برای ایجاد یک زندگی اجتماعی بهینه در برنامه خودتون اختصاص بدین.
برای ارزیابی خودمراقبتی اجتماعی، موارد زیر را در نظر بگیرین:
آیا زمان کافی برای ملاقات دوستانتون دارین؟
برای تقویت روابط خود با دوستان و خانواده چه میکنین؟
ذهنی
طرز فکر شما و چیز‌هایی که ذهنتون رو با اونا پر میکنین به میزان زیادی بر سلامت روانی و ذهنی شما تأثیر میذاره. خودمراقبتی ذهنی شامل انجام کارهاییه که ذهن شما رو فعال و پویا نگه میداره مانند حل جدول، پیدا کردن جواب چیستان‌ها یا یادگیری در مورد موضوعی که شما رو جذب خودش میکنه. ممکنه دریابین که خواندن کتاب یا تماشای فیلم‌هایی که به شما انگیزه میده ذهن شما رو تقویت میکنه. خودمراقبتی ذهنی شامل انجام کارهایه که به شما کمک میکنه از نظر روانی سالم بمونین. برای مثال تمرین شفقت و پذیرش خود به شما کمک میکنه گفتگوی درونی سالم تری داشته باشین.
در اینجا چند سؤال وجود داره که باید هنگام فکر کردن به خودمراقبتی ذهنی خود در نظر بگیرین:
آیا برای فعالیت‌هایی که از نظر ذهنی شما را تحریک میکنن زمان کافی اختصاص میدین؟
آیا کار‌های پیشگیرانه‌ای انجام میدین که به شما کمک کنه از نظر روانی سالم بمونین؟
در هفته چند ساعت به حل معما و یا به بازی‌های فکری مشغول هستین؟
معنوی
تحقیقات نشون داده که سبک زندگی شامل مذهب یا معنویت به طور کلی سبک زندگی سالم‌تریه. با این حال پرورش روحیه شما نیازی به دین نداره. این میتونه شامل هر چیزی باشه که به شما کمک کنه حس عمیق‌تری از معنا، درک یا ارتباط با جهان ایجاد کنین. چه از مدیتیشن لذت ببرین، چه از شرکت در مراسم مذهبی یا دعا کردن بیشتر فرقی نداره.
همانطور که زندگی معنوی خود رو در نظر میگیرین، از خود بپرسین:
درباره زندگی و تجربیات خودتون چه سوالاتی دارین؟
آیا درگیر اعمال معنوی میشین که اونا رو انجام بدین؟
چند ساعت در روز را به مدیتیشن اختصاص میدین؟
عاطفی
داشتن مهارت‌های سالم برای مقابله با احساسات ناخوشایند مانند خشم، اضطراب و اندوه بسیار مهمه. خودمراقبتی عاطفی ممکنه شامل فعالیت‌هایی باشه که به شما کمک میکنه تا احساسات خودتون رو به طور منظم و ایمن بشناسین و بیان کنین. با یک دوست نزدیک در مورد احساستون صحبت کنین، یا زمانی را برای اوقات فراغتی که به شما کمک میکنه اختصاص بدین. مهمه که خودمراقبتی عاطفی رو در زندگیتون داشته باشین.
هنگام ارزیابی راهبرد‌های خودمراقبتی عاطفی، این سوالات رو در نظر بگیرین:
چه کار‌هایی برای تخلیه انرژی و احساساتتون انجام میدین؟
آیا فعالیت‌هایی رو که در زندگی روزمره خود قرار دادین به شما کمک میکنه احساس بهتری داشته باشین؟
پایین بودن انرژی
استرس و ناامیدی
کمبود انگیزه
کمبود شور و اشتیاق به زندگی
بیماری‌های جسمی
مشکلات عاطفی
مشکلات در روابط
احساس پوچی و بیهودگی
انواع خودمراقبتی
جسمی
اگه میخواین بدنتون بدون مشکل خاصی به فعالیت‌های خودش ادامه بده باید ازش مراقبت کنین. به خاطر داشته باشین که یک ارتباط قوی بین بدن و ذهن شما وجود داره. وقتی از بدنتون مراقبت میکنین احساس بهتری دارین. مراقبت جسمانی یعنی چطوری به بدن خود انرژی میرسونین، چقدر میخوابین، چه میزان ورزش میکنین و چقدر به نیاز‌های بدنتون توجه میکنین. مراجعه به پزشک، مصرف دارو طبق تجویز و مدیریت سلامتیتون، جزئی از خودمراقبتی فیزیکی و یا همان جسمی هستن.
وقتی نوبت به خودمراقبتی جسمی میرسه سؤال‌های زیر رو از خودتون بپرسین تا ارزیابی کنین، شما تا چه اندازه به بدنتون توجه دارین؟
آیا خواب کافی دارین؟
آیا رژیم غذایی شما به خوبی به بدن شما سوخت میده؟
آیا شما مسئولیت سلامتی خودتون رو به عهده میگیرین؟
آیا به اندازه کافی ورزش میکنین؟
اجتماعی
اجتماعی شدن کلید مراقبت از خود است. اما اغلب وقت گذاشتن برای دوستان سخته و وقتی زندگیمون پر از مشغله میشه راحت‌تر از روابط خود غافل میشیم. ارتباطات نزدیک برای رفاه شما مهمه. بهترین راه برای پرورش و حفظ روابط نزدیک، گذاشتن زمان و انرژی برای ایجاد روابط خود با دیگرانه. ساعات مشخصی وجود نداره که به دوستان خود اختصاص بدین یا روی روابط خود کار کنین. نکته کلیدی اینکه بفهمین نیاز‌های اجتماعی شما چیه و زمان کافی برای ایجاد یک زندگی اجتماعی بهینه در برنامه خودتون اختصاص بدین.
برای ارزیابی خودمراقبتی اجتماعی، موارد زیر را در نظر بگیرین:
آیا زمان کافی برای ملاقات دوستانتون دارین؟
برای تقویت روابط خود با دوستان و خانواده چه میکنین؟
ذهنی
طرز فکر شما و چیز‌هایی که ذهنتون رو با اونا پر میکنین به میزان زیادی بر سلامت روانی و ذهنی شما تأثیر میذاره. خودمراقبتی ذهنی شامل انجام کارهاییه که ذهن شما رو فعال و پویا نگه میداره مانند حل جدول، پیدا کردن جواب چیستان‌ها یا یادگیری در مورد موضوعی که شما رو جذب خودش میکنه. ممکنه دریابین که خواندن کتاب یا تماشای فیلم‌هایی که به شما انگیزه میده ذهن شما رو تقویت میکنه. خودمراقبتی ذهنی شامل انجام کارهایه که به شما کمک میکنه از نظر روانی سالم بمونین. برای مثال تمرین شفقت و پذیرش خود به شما کمک میکنه گفتگوی درونی سالم تری داشته باشین.
در اینجا چند سؤال وجود داره که باید هنگام فکر کردن به خودمراقبتی ذهنی خود در نظر بگیرین:
آیا برای فعالیت‌هایی که از نظر ذهنی شما را تحریک میکنن زمان کافی اختصاص میدین؟
آیا کار‌های پیشگیرانه‌ای انجام میدین که به شما کمک کنه از نظر روانی سالم بمونین؟
در هفته چند ساعت به حل معما و یا به بازی‌های فکری مشغول هستین؟
معنوی
تحقیقات نشون داده که سبک زندگی شامل مذهب یا معنویت به طور کلی سبک زندگی سالم‌تریه. با این حال پرورش روحیه شما نیازی به دین نداره. این میتونه شامل هر چیزی باشه که به شما کمک کنه حس عمیق‌تری از معنا، درک یا ارتباط با جهان ایجاد کنین. چه از مدیتیشن لذت ببرین، چه از شرکت در مراسم مذهبی یا دعا کردن بیشتر فرقی نداره.
همانطور که زندگی معنوی خود رو در نظر میگیرین، از خود بپرسین:
درباره زندگی و تجربیات خودتون چه سوالاتی دارین؟
آیا درگیر اعمال معنوی میشین که اونا رو انجام بدین؟
چند ساعت در روز را به مدیتیشن اختصاص میدین؟
عاطفی
داشتن مهارت‌های سالم برای مقابله با احساسات ناخوشایند مانند خشم، اضطراب و اندوه بسیار مهمه. خودمراقبتی عاطفی ممکنه شامل فعالیت‌هایی باشه که به شما کمک میکنه تا احساسات خودتون رو به طور منظم و ایمن بشناسین و بیان کنین. با یک دوست نزدیک در مورد احساستون صحبت کنین، یا زمانی را برای اوقات فراغتی که به شما کمک میکنه اختصاص بدین. مهمه که خودمراقبتی عاطفی رو در زندگیتون داشته باشین.
هنگام ارزیابی راهبرد‌های خودمراقبتی عاطفی، این سوالات رو در نظر بگیرین:
چه کار‌هایی برای تخلیه انرژی و احساساتتون انجام میدین؟
آیا فعالیت‌هایی رو که در زندگی روزمره خود قرار دادین به شما کمک میکنه احساس بهتری داشته باشین؟
برنامه مراقبت از خود را فهرست کنید
یک برنامه خودمراقبتی موثر باید متناسب با زندگی و نیاز‌های شما باشه. ارزیابی کنین کدوم بخش از زندگی شما به توجه و مراقبت بیشتری نیاز داره. بهتره هر چند مدت زندگیتون رو ارزیابی کنین همونطور که وضعیت شما تغییر میکنه نیاز‌های مراقبتی شما هم تغییر خواهد کرد. برای ایجاد برنامه مراقبت مراحل زیر هم میتونه براتون مفید باشه
نیازهاتون رو بررسی کنید: فهرستی از بخش‌های مختلف زندگی و فعالیت‌هاتون که هر روز در اون شرکت میکنین تهیه کنین؛ کار، مدرسه، روابط و خانواده مواردی هستن که ممکنه فهرست کنین.
عوامل استرس زا را در نظر بگیرید: چه چیز‌هایی باعث استرس شما میشه؛ فکر کنین و راه‌هایی رو در نظر بگیرین که میتونه اون استرس رو برطرف کنه.
استراتژی‌های مراقبت از خود را طراحی کنید: در مورد بعضی از فعالیت‌هایی که میتونین انجام بدین فکر کنین که به شما کمک میکنه در هر یک از زمینه‌های زندگی خود احساس بهتری داشته باشین. برای مثال گذراندن وقت با دوستان میتونه راهی برای ایجاد ارتباطات اجتماعی سالم باشه.
قدم‌های کوچک بردارید: لازم نیست همه چیز را به یکباره حل کنین. یک قدم کوچیک برای شروع مراقبت بهتر از خودتون بردارین.
زمانی را برای تمرکز بر نیاز‌های خود برنامه ریزی کنید: حتی زمانی که احساس میکنین برای چیز دیگه‌ای وقت ندارین مراقبت از خودتون رو در اولویت قرار بدین. وقتی به تمام جنبه‌های خود اهمیت میدین متوجه میشین که میتونین به طور مؤثرتر و کارآمدتر عمل کنین.
نتیجه گیری
به گفته سازمان بهداشت جهانی خودمراقبتی مهمه، چون میتونه به ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها و کمک به افراد برای مقابله بهتر با بیماری کمک کنه.
اشکال خاصی از خودمراقبتی نیز با فواید مختلف سلامتی و تندرستی، از جمله طول عمر بیشتر مرتبط است. ورزش، یافتن حس هدف در زندگی و خواب همگی با افزایش طول عمر مرتبط هستنن.
نیازهاتون رو بررسی کنید: فهرستی از بخش‌های مختلف زندگی و فعالیت‌هاتون که هر روز در اون شرکت میکنین تهیه کنین؛ کار، مدرسه، روابط و خانواده مواردی هستن که ممکنه فهرست کنین.
عوامل استرس زا را در نظر بگیرید: چه چیز‌هایی باعث استرس شما میشه؛ فکر کنین و راه‌هایی رو در نظر بگیرین که میتونه اون استرس رو برطرف کنه.
استراتژی‌های مراقبت از خود را طراحی کنید: در مورد بعضی از فعالیت‌هایی که میتونین انجام بدین فکر کنین که به شما کمک میکنه در هر یک از زمینه‌های زندگی خود احساس بهتری داشته باشین. برای مثال گذراندن وقت با دوستان میتونه راهی برای ایجاد ارتباطات اجتماعی سالم باشه.
قدم‌های کوچک بردارید: لازم نیست همه چیز را به یکباره حل کنین. یک قدم کوچیک برای شروع مراقبت بهتر از خودتون بردارین.
زمانی را برای تمرکز بر نیاز‌های خود برنامه ریزی کنید: حتی زمانی که احساس میکنین برای چیز دیگه‌ای وقت ندارین مراقبت از خودتون رو در اولویت قرار بدین. وقتی به تمام جنبه‌های خود اهمیت میدین متوجه میشین که میتونین به طور مؤثرتر و کارآمدتر عمل کنین.
نتیجه گیری
به گفته سازمان بهداشت جهانی خودمراقبتی مهمه، چون میتونه به ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها و کمک به افراد برای مقابله بهتر با بیماری کمک کنه.
اشکال خاصی از خودمراقبتی نیز با فواید مختلف سلامتی و تندرستی، از جمله طول عمر بیشتر مرتبط است. ورزش، یافتن حس هدف در زندگی و خواب همگی با افزایش طول عمر مرتبط هستنن.
بیشتر بخوانید
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان
ارسال نظرات